Herstelproject Krabbeschans
O
Pe boom in 3-2000
door Winant Halfwerk, medewerker SLZ
Op de SLZ-publieksdag in het teken van cultuurhistorisch landschapsbeheer staat
de Krabbeschans onder Sluis centraal. Op deze dag wordt het startsein gegeven
voor de herstelwerkzaamheden aan dit restant van een verdedigingswerk uit de
tachtigjarige oorlog. Over de ontstaansgeschiedenis van de schans in de 80-jarige
oorlog vind u een artikel op blz. 7). Na die oorlog verloor de schans zijn militaire
functie en werd hij in 1673 op last van de Raad van State geslecht.
Volgens overlevering stond er in de
19e eeuw op het terrein van de schans
een groot dubbel huis. De Krabbé
schans was toen al in handen van de
familie Hennequin. Deze Hennequins
waren afstammelingen van een
uit Noord-Frankrijk (Herly bij Atrecht)
gevluchte, protestantse familie, die
zich in 1698 in West Zeeuws-Vlaande-
ren vestigde. Hier konden ze vrijelijk
hun geloof belijden, iets wat in hun
land van herkomst een riskante zaak
was. De Hennequins verwierven in de
loop der tijd veel belangen in de streek.
In de 19e eeuw hadden ze nagenoeg
alle belangrijke functies in Sluis en
Aardenburg in handen.
Op het terrein van de Krabbeschans
bevindt zich een grafkelder waarin 43
telgen van de familie begraven liggen.
Het familiegraf was er al in 1883, blij
kens het kadaster van dat jaar. Ook
wordt daarin gewag gemaakt van een
'bos ter vermaak'. Volgens een be
schrijving uit het begin van de 20e
eeuw had het graf een stenen gewelf
waarop hout was aangebracht. 'Het
dak was met leisteen bedekt. Om de
kelder te betreden moesten eerst een
of twee zware arduinen stenen verwij
derd worden. Daarna kon men via een
trap in de kelder afdalen. De kelder
was vrij groot en bezet met fraaie te
geltjes. Hij was zo gemaakt dat er nooit
water in kwam. In de muren waren enk
ele luchtspleten ingebouwd. Verder
was er een grote vergaarbak aanwe
zig'.
Op 14 februari 1914 werd een der laat
ste Hennequins in de streek, mr. Pieter
C.J. Hennequin, in de kelder begraven.
Hij was ondermeer burgemeester van
St. Kruis en Aardenburg en lid van de
Provinciale Staten en de Tweede Ka
mer. In 1938 werd het graf gesloten.
Sindsdien herinneren alleen (ca. 170
jaar oude) knotlinden, een muurtje en
een gedenksteen nog aan het graf.
Sinds de laatste eeuw van het afgelo
pen millennium is op de Krabbeschans
een boerenbedrijf gevestigd. In 1960
werd de vierpuntige, stervormige
gracht van de voormalige schans dicht
geschoven. Zo ging dat toen; in heel
Nederland. Thans herinnert alleen een
hollebollige laagte aan de westkant
van het terrein nog aan het vesting
werk. De contouren van de Beweste-
reedeweg die erom heen loopt verra
den de vorm en omvang van de weste
lijke helft van de schans.
Op 14 oktober aanstaande, op de pu-
blieksdag in het kader van de campag
ne Erfgoed al goed, start de Stichting
Landschapsbeheer Zeeland (SLZ) met
de herstelwerkzaamheden aan de
Krabbeschans. SLZ en de huidige ei
genaar van de Krabbeschans willen
een deel van de gracht weer uitgraven,
en wel om twee redenen. Ten eerste
worden daarmee de resten van de
schans beter zichtbaar en herkenbaar,
waardoor de schans en het bijbehoren
de geschiedverhaal niet langer in de
vergetelheid dreigen te geraken. Ten
tweede omdat zo weer open water ont
staat waarin salamanders, kikkers en
padden zich kunnen voortplanten.
Om er voor te zorgen dat de gracht op
de historisch juiste plaats wordt uitge
diept en om te voorkomen dat bij de
werkzaamheden belangrijke archeolo
gische gegevens verloren gaan, vindt
nauw overleg plaats met het Provin
ciaal Archeologisch Centrum Zeeland.
14
De boom in 3-2000
In de zomer heeft adviesbureau RAAP
ter plaatse het nodige archeologisch
vooronderzoek verricht, zodat in het
najaar gegraven kan worden.
Naast het uitdiepen van de gracht (nr.
1 op de kaart) zullen er nog andere
werkzaamheden op het terrein
plaatsvinden, zoals:
- herstelwerkzaamheden aan de graf
kelder: muurtje restaureren met ou
de stenen en zachte specie (t.b.v.
muurplanten), dode knotlinden ver
vangen, overige knotlinden knotten
(nr. 2);
Sluis
Opknappen van de aardappelkelder
en inrichten t.b.v. vleermuizen en
amfibieën (nr.3)
planten van twee linden aan weers
zijden van de zuidelijke toegang tot
het erf en het plaatsen van een
"oud" boerenhek (nr. 4)
planten van knotwilgen langs de
gracht (nr. 5)
plaatsen van nestkasten, o.a. voor
kerkuilen (in schuur) en steenuil
(elders op hel erf)
opknappen informatiebord over de
Krabbeschans.
n&ah t>e
U.K.01S D ljk.£>CH ft W S
bebouwing
heggen en bosplantsoen
bomen
weiflR.
Herstelproject Krabbeschans
