De boom in 4-2000
is. In de herfst kleuren de bladeren
prachtig geel.
In mei/juni verschijnen op het hout dat
het vorige jaar gevormd is, grote (4-5
cm), witte tot helderroze bloemen met
gele helmknoppen. De bloemen
hebben een aangename geur.
De aroma komt je tegemoet
De kweepeer staat bekend om zijn
aromatische, goudgele, viltige vruchten.
Hoewel soms wat knobbelig, zijn het
werkelijk juweeltjes; gewild als
sierobject in fruitschalen. Ze
verspreiden een heerlijke geur. Er zijn
twee vormen. De één heeft wat weg
van een appel (ssp. maliformis) en de
ander is meer peervormig (ssp.
pyriformis). Kweeën worden zo'n 6-10
cm groot, maar ook wel groter.
Gom, glycerine en gorgeldranken
De vruchten van de kweepeer werden
vroeger ook wel in de linnenkast
gelegd. De aangename geur drong in
het textiel en hield ook insecten op een
afstand. Kweezaden bestaan voor 23%
uit een soort plantengom en zijn
daarom heel lang gebruikt als medicijn
tegen hoest, maag- en darmklachten
(ze zijn licht laxerend). Uit de zaden
van kwee werden ook wel
gorgeldranken bereid. Vermengd met
glycerine verzachten ze kloven.
Kweeperen gelei en -jam zouden ook
geneeskrachtige eigenschappen
bezitten en actief zijn tegen zowel
diarree (vooral bij kleine kinderen) als
hardlijvigheid
In de fruitteelt zijn kweeperen van een
niette onderschatten belang. De
meeste perensoorten worden namelijk
geënt op onderstammen van kwee.
Ook dit is misschien één van de
redenen waarom er altijd wel wat
kweeperen op het boerenerf of langs
de rand van een boomgaard stonden.
Uit de keuken van 1001 nacht...
Veel mensen weten vaak niet goed wat
ze met kweeperen aan moeten. Ze
leggen ze in een schaal voor de sier en
de geur en daar houdt het dan mee op.
Er is echter veel lekkers te maken met
kweeperen. Vooral in de streek van
herkomst (Turkije, Iran e.d.) weten ze
daar van mee te praten. Hetzelfde geldt
voor Noord-Afrika met zijn aanverwante
keuken. Bij onze oosterburen staat
Kwittengele (Kweeperengelei) in hoog
aanzien. Hieronder wat recepten.
Safardjaliyya (Lamsvlees met
kweeperen - voor 6 personen)
Dit is een van de vele stoofschotels met
fruit en vlees die hun oorsprong in het
oude Perzië vinden en ook in Noord-
Afrika algemeen zijn ingeburgerd.
Benodigdheden
1 kg. lamsvlees - van de scharrelslager
- in blokjes gesneden (2-3,5 cm)
1 gesnipperde ui
2 ontvelde vleestomaten (in stukjes)
peper en zout
1/2 tl paprikapoeder
1/2 tl gemberpoeder
1 tl kaneel
1/4 tot 1/2 tl saffraan
bosje fijngehakte koriander
500-750 gr kweeperen.
Kweeperen goed afboenen. Niet
schillen (in de schil zit juist de smaak).
Het klokhuis verwijderen. De kwee
peren in partjes of grove blokjes
snijden. Gebruik een stevig mes!
Fruit de ui zachtjes in olijfolie. Voeg
daar het lamsvlees aan toe. Laat het
vlees rondom bruin worden en strooi er
dan wat zout, peper, gemberpoeder,
paprikapoeder, kaneel en de stukjes
ontvelde tomaat door. Zet het geheel
onder water. Voeg er nog vers gehakte
koriander en saffraan aan toe. Doe het
deksel erop. Laat het aan de kook
brengen en vervolgens een uur
zachtjes sudderen of tot het vlees gaar
is. Voeg halverwege deze kooktijd de
stukken kweepeer toe (eventueel met
20
De boom in 4-2000
(200 gr) geweekte gedroogde pruimen).
Laat dit nog zo'n 10-30 minuten
meesudderen. Hoelang de kweeperen
moeten koken hangt af van de rijpheid.
Je moet ze goed in de gaten houden
anders koken ze tot frut. Bij gewoon
goed rijpe kweeperen volstaat een
kooktijd van 10-15 minuten.
Voeg eventueel het sap van een 1/2
citroen en 1 eetlepel honing tegelijk met
de kweeperen toe.
En dan, als toetje, het volgende zeer
eenvoudige en toch verrukkelijke
nagerecht uit Turkije, genaamd Ayva
talisi:
Verwarm de oven voorop 200 'C.
Maak de kweeperen schoon zoals
hierboven beschreven. Snijd ze in
tweeën. Leg elke kweepeerhelft, met
het snijvlak naar boven, op een vierkant
stuk aluminiumfolie. Leg een plak boter
op het platte vlak van de kweepeer en
strooi er ongeveer twee eetlepels
suiker over. Vouw het aluminiumfolie
tot een pakketje dicht rond de
kweepeer. Leg de pakketjes in een
bakvorm, nog altijd met het snijvlak
naar boven. Laat ze ongeveer een uur
bakken, tot ze zeer zacht zijn. De tijd is
ook hier weer afhankelijk van de
grootte en de rijpheid van de kweepe
ren. Het lekkerst is de kweeperen warm
te serveren, maar koud kan ook.
Eventueel kunt u er wat slagroom of
yoghurt bij voegen. Beide kunt u nog
aromatiseren met wat rozenwater.
Kweeperenmoes
Maak de kweeperen schoon (zie
hierboven). Snijd ze door de helft. Snijd
de helften vervolgens in 4 partjes. Doe
ze met het sap en de gele schil van een
halve citroen in een pan en zet ze net
onder water. Kook de kweeperen gaar
in 20 minuten. Giet ze af op een zeef
en bewaar het kookvocht. Wrijf de
kweeperen door de zeef en laat het
moes afkoelen. Los 2-3 eetlepels
honing op in 1 dl kookvocht en roer dit
door het moes. Als het moes te dik is,
meng er dan nog wat kookvocht door.
Variaties
leg na 10 minuten kooktijd partjes
appel op de kweeperen en kook ze
samen tot moes.
maak het moes in als het nog heet is
en nog niet met kookwater verdund is.
Zoet het dikke moes pas voor het
opdienen en gebruik het als vulling voor
een blind gebakken taartbodem.
Tip
maak het moes in in kleine potjes en
aromatiseer daarmee later appelmoes.
Kweeperengelei en -jam
Boen het Wilt' van de kweeperen en
was ze af. Verwijder alleen de steel en
het kroontje. Snijd de vruchten in
partjes. Leg ze in een kom en giet er
zoveel water op dat ze net onderstaan.
Doe een deksel op de kom en laat de
pan 24 uur op een koele plaats staan.
De kweeperen zuigen een gedeelte van
het water op. Doe alles over in een pan
en kook de kweeperen op een laag
pitje moesgaar (ca. halfuur). Doe alles
weer terug in de kom en laat tenminste
12 uur staan. Voeg per kg. kweeperen
het sap en de gele schil van 1 citroen
toe en breng alles nog een keer aan de
kook. De vruchtenmassa wordt weer
dun. Giet de massa nu door een zeef.
Laat alles rustig uitlekken zonder
roeren (min. 1 uur). Verwijder de
citroenschil. Breng het opgevangen sap
met een geleermiddel (naar
verhouding) onder voortdurend roeren
aan de kook in een wijde pan met dikke
bodem. Laat het vervolgens onder af
en toe roeren 5 minuten op een zacht
pitje pruttelen. Voeg 200-400 gr.
kristalsuiker toe en breng het opnieuw
aan de kook. Als de gelei dik genoeg is:
de pan op het kleinste pitje of een
vlamverdeler zetten en het schuim eraf
scheppen. Giet de gelei kokendheet in
potjes. Schroef meteen de deksels
dicht en zet de potjes 3 minuten
ondersteboven. Van het in de zeef
achtergebleven moes kan jam gemaakt
worden. Dat gaat als volgt.
Druk de pulp door de zeef. Breng het
dikke moes (eventueel met geleermid
del) aan de kook. Laat dit ten minste 1
minuut al roerende op een niet te hoog
vuur koken. Voeg 200-400 gr. kristal
suiker toe en breng alles weer aan de
kook. Als de jam de gewenste structuur
heeft, het vuur op de laagste stand
zetten en de pan op een vlamverdeler.
Verwijder het schuim. Giet de jam
kokendheet in potjes. Schroef meteen
21
