Kikkers in de put
Veilig werken in de knotwilg
De Boom In 1-2001
Door dhr. J. Roose, lezer van De Boom In
Onderstaande brief ontvingen we vorig jaar als reactie op een artikel van Lucien
Calle over een telling van kamsalamanders. We vonden het leuk om 'm in het kader
van bovenstaande artikelen over de bevindingen met amfibie-fuiken te plaatsen.
Koudekerke, 11 april 2000
Geachte redactie,
Hartelijk dank voor toezending van het eerste nummer van de 14" jaargang van uw
contactblad. Het ziet er keurig uit. Hoewel een fervent tijdschriftenlezer, wist ik van het
bestaan niet af. De zaken, die erin behandeld worden, hebben van jongs af aan mijn
belangstelling gehad. En eerlijk gezegd, leest men zo'n blad om eens te kijken of het klopt,
wat erin geschreven wordt. Maar het artikel over de 162 kamsalamanders bevatte een
verrassing: De amfibieënfuik.
Achterin onze tuin ligt een veeput. Als regel wordt daar niets mee gedaan, de flora en
fauna moeten zichzelf redden. Maar er zitten zeer veel kleine watersalamanders in. Het
gevolg is dat het kikkerdril opgegeten wordt, leder jaar was er minder kikkerdril. Eigenlijk
moet je het laten doen. Er zijn putten waarin kikkers in harmonie, dat wil zeggen: in
evenwicht, samen leven. Echter, ik kon het niet laten om in te grijpen.
In 1997 zette ik een plastic veilingkist in de put en gooide er wat kikkerdril in. De
salamanders kropen door de spleten in de kist, ze hebben een zintuig voor het dril, het zag
zwart van de salamanders en het dril verdween. In 1998 was het eerder erger met de
salamanders. Ik liet de buurkindertjes ernaar vissen (vijf vooreen gulden, later, wegens
overweldigend aanbod, tien voor een gulden; ze vierden een financieel onbekommerd
Oranjefeest.) Het weinige kikkerdril dat jaar deed ik in een gazen mand. Vanaf mei liet ik
nu en dan wat dikkopjes vrij, maar deze werden bejaagd door de salamanders. Pas begin
juni waren ze groot en vlug genoeg, om ze vrij te laten in de put. Dat jaar wemelde het van
kleine landkikkers, zo rond de langste dag.
In 1999 was er zeer weinig kikkerdril, dat, zodra het wat groeide, geheel opgevreten werd.
Ik nam geen maatregelen.
Nu de verassing in 2000. Vanaf 11 maart kwam er kikkerdril in de put. In grote
hoeveelheden! Ik denk dat de (geredde) jaargang bruine kikkers uit 1998 geslachtsrijp is.
Ik kon niet laten om een deel dril in de gazen mand te doen. De rest is opgevreten.
Niet geschoten is altijd mis. Hoe kom ik aan salamanderfuiken?
Nogmaals dank voor de toezending.
J. Roose
Naschrift redactie: Dat de natuur wonderlijk is blijkt maar weer eens. 'Harmonie' is
een eigenschap die we vaak aan de natuur toedichten, al is de realiteit vaak anders.
Tien salamanders voor slechts f1,- Maar laten we niet vergeten dat alle
amfibieën via de natuurbeschermingswet officieel beschermd zijn. Amfibiefuiken
worden gebruikt om onderzoek te doen en zelfs daar heb je een speciale
vergunning voor nodig. Goede kans trouwens dat straks de volwassen kikkers zich
tegoed doen aan de jonge salamanders. 'Eigenlijk moet je het laten doen' zoals dhr.
Roose terecht opmerkt.
- 18-
De Boom In 1-2001
Door Lucien Calle, medewerker SLZ
Een tweede artikel over veiligheidsaspecten van het landschapsbeheer
Het moet alweer ruim dertig jaar
geleden zijn, maar ik herinner het me
nog als de dag van gisteren. We waren
bezig met knotwilgen knotten aan het
Mauritsfort bij Hoek in Zeeuws-
Vlaanderen. Het waren van die kastelen
van bomen, met zware takken erop, als
boomstammen zo groot. Hennie zat in
een van die bomen en ging zoals
gewoonlijk weer als een beest te keer.
De boom stond langs een smal pad, dat
aan beide zijden afgezet was met
prikkeldraad. Piet van Waes was er ook
bij. Hij werd door ons altijd Pietje
genoemd, omdat hij er zo klein, fragiel
en onnoemelijk oud uit zag. Pietje zat
wat takjes op te ruimen onder de knot.
Hennie was toen al zo vaardig dat hij die
gigantische boomstammen precies op
het pad, tussen de beide prikkeldraadjes
in kon mikken. Op het moment dat de
volgende boomstam zijn ondergang al
krakend aankondigde, zat Pietje in de
val. Vluchtwegen naar de zijkant waren
afgesneden door het prikkeldraad en
aldus restte Pietje niets anders dan in
de lengterichting onder de vallende
boomstam weg te rennen. Het was een
zeer indrukwekkende sprint, vergezeld
van het paniekerige onderuit, onderuit.
Niemand van ons, ook Pietje zelf niet,
kon vermoeden dat deze oude man tot
zo'n atletische topprestatie in staat was.
Zou het zijn allerlaatste sprint zijn?
Precies op tijd en gelukkig ongedeerd
bereikte Pietje het einde van de tak,
temidden van het rond hem heen neer
slaand hout. Het voorval heeft op mij
zo'n indruk gemaakt dat ik het niet snel
meer zal vergeten.
Zware ongelukken zijn in het Zeeuwse
met het knotwilgen knotten gelukkig nog
niet gebeurd. Kleinere ongelukjes zijn er
echter wel dagelijks. En iedereen die
regelmatig knotwilgen knot, heeft wel al
wel eens dingen gezien die eigenlijk
maar net goed gingen. Het is een zinvol
streven om de veiligheid van het
knotwerk wat te verbeteren. Veilig en
efficiënt wilgen knotten heeft o.a. te
maken met duidelijke werkinstructies,
een stukje deskundigheid en een goede
zaagtechniek. Nog te vaak is de enige
werkinstructie die nieuwkomers krijgen,
dat de takken eerst aan de onderkant
wat moeten worden ingezaagd, om
uitscheuren te voorkomen. Met een
goede zaagtechniek kan je het vallen
van de tak beheersen en voorkom je
onverwachte zaken. Nu wordt niet
iedereen met deze vaardigheden
geboren. Vandaar dat de SLZ een knot-
instructiedag aan de vrijwilligers wil
aanbieden. Deze minicursus zal aan het
begin van het nieuwe knotseizoen, dus
ergens in oktober-november, worden
gehouden. Nader bericht volgt.
Enquête scholingsactiviteiten
Landschapsbeheer Nederland heeft naar alle vrijwilligersgroepen een enquête
rondgestuurd met daarin vragen over de scholingsmogelijkheden die de verschillende
groepen hebben. Met de antwoorden vanuit de groepen zal Landschapsbeheer
proberen de behoefte aan scholing beter af te stemmen op het aanbod. Het is dus
belangrijk om de vragenlijst door de vrijwilligers in te laten invullen. Mocht er een
groep zijn die geen enquête gehad heeft, trek dan even aan de bel.
- 19-
