Arbeidsomstandigheden op dijken
Het beheer van de Broeksedijk op Tholen
De Boom In 2-2001
Louis Sauter, beheerswerkgroep Natuurvereniging Tholen
In het verleden ontstond Tholen. Dijk
na dijk werd aangelegd. Polders van
allerlei formaten werden aaneen
geregen tot een zeer gevarieerd, grillig
landschap. Eeuwenlang werd dit
landschap gekoesterd. Er werden
graan en aardappels verbouwd. De
lagere stukken werden beweid en
gehooid. De dijken werden zorgvuldig
bijgehouden. De binnendijken werden
beweid of gehooid.
Met het verdwijnen van het gemengde
bedrijf, verdween het karakteristieke
van het eiland. Kleinschaligheid moest
wijken voor grootschaligheid. Veeteelt
moest veelal wijken voor akkerbouw.
Dijken werden obstakels i.p.v. wei- en
hooiland. In Zeeland werden veel
dijken afgegraven. Welnu, dat valt op
Tholen nog wel mee. Maar in de laatste
vijfentwintig jaar is de vegetatie op de
dijken wel ongelooflijk achteruit
gegaan. Een van de dijken die vroeger
zeer de moeite waard was, is de
Broeksedijk.
We hebben een jaar of vijftien geleden
een beheerswerkgroep opgericht. In
het begin hielden we ons voornamelijk
bezig met wilgen knotten. In het kader
van de komst van de intensieve
veehouderijen zijn we begonnen met
het maaien van de Broeksedijk. Dit,
omdat bloemdijken ineens belangrijk
werden. Gemeenten konden
bloemdijken gebruiken om varkens
houderijen te weren. Dit, terwijl de
natuurvereniging al jaren ijvert om
bloemdijken op het eiland te behouden
of te versterken. De Broeksedijk wordt
dit jaar voor de zevende keer op rij
gemaaid. Dit gebeurt meestal in
september. Het hooi wordt vanzelf
sprekend afgevoerd. Aldus proberen
we de bodem van de dijk te
verschralen.
We hebben het eerste jaar struiken
moeten verwijderen. De Broeksedijk
was sterk verruigd.
Het meeste zin had een maaibeheer op
de zuidzijde van de dijk. Welnu, een en
ander heeft effect. De marjolein, de
aardaker, en de agrimonie, die
jarenlang weggeweest zijn, zijn terug.
En hoe!
Er is zelfs een wollige distel gesigna
leerd, maar de boze tongen beweren
dat deze hier niet op eigen kracht is
gekomen!
De Broeksedijk maaien is een
bijzondere gebeurtenis. Het talud is vrij
steil. Het maaien is dus niet makkelijk.
Zoals u merkt ervaren wij het maaiwerk
als zeer nuttig. Niet alleen omdat de
bloemdijkelementen terug komen,
maar ook omdat we de politiek kunnen
bewijzen, dat met een goed beheer,
bloemdijken heel natuurlijk zijn. Op dit
moment is dat erg belangrijk, want de
discussie is volop gaande om een
groot deel van de dijken op Tholen aan
te wijzen als natuurgebied in het
bestemmingsplan. De weerwil van
agrarische zijde is groot, zodat wij ons
werk als nuttig ervaren.
Tot slot nog deze opmerking. We
trachten om voor de andere dijken op
ons eiland dijkbeheerders te vinden in
de vorm van (vee-)boeren die ze willen
maaien en daarna het hooi weghalen,
tot een heuse schaapherder. Probleem
is een financiële hobbel die we moeten
nemen. Misschien is één en ander in
het kader van plattelandsvernieuwing
in de toekomst te realiseren. Dit alles in
het kader van een beter leefbaar en
natuurlijker Tholen.
-24-
De Boom In 2-2001
door Peter v.d. Vliet, medewerker SLZ
Dijken, waarvan de vegetatie volgens
onze normen interessant is, hebben
meestal steile hellingen. Boeren zagen
er geen brood meer in en kunstmest
strooien en ander beheer bleef
achterwege.
Moeilijk en onrendabel oogsten voor
boeren; moeilijk oogsten met hoog
rendement (zie elders in dit nummer),
voor mensen met hart voor natuur
beheer.
Jarenlang is met inzet en lef gemaaid
door vrijwilligers; enthousiasme maakte
dat eigenlijk te zotte omstandigheden
voor lief werden genomen. De
geestdrift is gebleven en de komst van
de arbo-wet leidde tot zoeken naar
alternatieven voor te steile dijken.
Eind juni zal een loonwerker voor het
eerst met hydraulische arm met
messenbalk of cyclomaaier op een
drietal lokaties het maaiwerk uitvoeren,
waarna de vrijwilligers het
onvervangbare afvoeren voor hun
rekening nemen.
Risico wordt zo op de gevaarlijkste
plaatsen sterk verminderd.
Als het maaien naar wens is verlopen
en de kosten blijven binnen de perken
zal voor overige doordeweekse
projecten en voor dijken gemaaid door
weekendgroepen gekeken worden
waar deze werkwijze noodzakelijk is.
Is dit binnenkort verleden tijd?
-25-
