25 jaar Landschapsbeheer Nederland
en het landschapszorgmodel
De Boom In 4-2001
En wat er verder nog gebeurt... door Sandra Dobbelaar
Naast de winnende elementen is er dit
jaar ook een start gemaakt met het
herstellen van allerlei andere
cultuurhistorische elementen. Langs de
Oudelandsedijk, nabij Kloosterzande,
kregen verschillende elementen een
opknapbeurt. De oude overgangs
trappetjes werden weer zichtbaar
gemaakt. Het plan is om ook de
leuningen te herstellen. Boven aan de
trappetjes werden struiken teruggezet,
zodat ieder die de dijk opgaat nu kan
genieten van het uitzicht.
Toen deze dijk nog zeedijk was stond er
ook een lichtbaken. Onder aan de dijk
herinnert een klein terreintje met een
transformatorhuisje hier nog aan. Dit
driehoekige terreintje werd destijds
ingericht met hoogstamfruitbomen en
omgeven door hagen. Nu is alles
overgroeid met bramen en overal staan
enorme vlieren. Er zijn gaten gevallen in
de hagen en veel hoogstammen zijn
dood of overgroeid.
Er werd een plan gemaakt voor dit
gebiedje, maar degene die er
toestemming voor moest geven was
onvindbaar. Na een flinke speurtocht is
het dan toch gelukt. Langs het gaas
wordt deze winter een nieuwe heg
aangeplant. Enkele vlieren worden
afgezet en de gaten in de haag worden
opgevuld. Ook worden enkele nieuwe
hoogstamfruitbomen aangeplant. Later
zal ook een bijzondere boom geplant
worden op de plaats waar ooit de
lichttoren heeft gestaan.
Stoepe
Een ander element, dat zeker ook de
moeite waard is om te behouden, is de
oude bestrating naar de veedrinkput bij
familie Nortier bij Oostburg. Bestrating
voor de inloop van de veedrinkput
kwam vroeger wel vaker voor. Het
zorgde ervoor dat de oevers niet geheel
kapot gingen door het vee of door de
wagens. Die 'stoepes' bestonden vaak
uit bestrating van klinkers. Bij familie
Nortier is de hele verharding
opgebouwd uit grote, grillig gevormde
stukken natuursteen. Door de dikke
grasmat is daar niets meer van te zien.
De oude stenen worden weer bloot
gelegd en worden daar, waar nodig,
opnieuw geplaatst.
Iets omvangrijker is de klus bij familie
Lindenberg, eigenaren van de boerderij
'Soekowono' te Kapelle (een van de
prijswinnaars bij de erftrofee 2000).
Daar wordt een deel van het dak in het
oude varkenshok gerestaureerd. Het
bijzondere aan dit schuurtje is het open
deel waaronder het nog originele
emmerrek staat. Na herstel zal het
schuurtje weer gewoon als
fietsenstalling dienen.
Damhek
Op een prachtig erf bij Nieuw- en St.
Joosland wordt het oude damhek
vervangen door een nieuw. Door de
komst van tractoren en andere
machines werden de oprijlanen en
dammen te smal. De palen werden
weggehaald of verplaatst. De hekken
werden meegegeven aan de
oudijzerboer. Het nieuwe hek op dit erf
zal er helemaal hetzelfde uitzien als
haar voorganger. Het wordt zelfs op
dezelfde wijze gemaakt!
Niet alle projecten verlopen even soepel
en ze lopen lang niet allemaal uit in een
restauratie. Zo is bij Steenovens, nabij
Zaamslag, getracht een oud kerkpaadje
te herstellen. De oude brug over de
watergang lag er nog en er was een
ruilverkaveling aan de gang in dat
gebied. Helaas verleenden de
eigenaren geen toestemming om het
paadje weer langs de rand van hun land
te laten lopen.
Er staan nog een aantal kleine
elementen op de agenda. Er is nog
ontzettend veel te doen op dit gebied.
- 12 -
De Boom In 4-2001
Door Foort Minnaard, coördinator SLZ
Op 8 november 2001 vond de manifestatie 'landschap a la carte' plaats in Wijnfort
Lent bij Nijmegen. Deze manifestatie is georganiseerd ter gelegenheid van het feit
dat het samenwerkingsverband Landschapsbeheer Nederland, waar de Stichting
Landschapsbeheer Zeeland al sinds jaar en dag deel van uitmaakt, inmiddels (in
verschillende hoedanigheden en onder verschillende namen) 25 jaar actief is in het
beheer van het Nederlandse cultuurlandschap. Ca. 150 mensen uit het gehele
land bezochten de dag en maakten kennis met medewerkers en activiteiten van
de verschillende provinciale stichtingen landschapsbeheer en het
samenwerkingsverband.
De dag was opgebouwd rond de
presentatie van het Landschapszorg
model. De eerste opzet van dit uit de
praktijk van de afgelopen 25 jaar
gegroeide model is tijdens de
manifestatie toegelicht door Mieke van
Heuven, directeur van Landschaps
beheer Nederland. Het model is aan de
praktijk getoetst via diverse workshops,
waarin diverse provinciale projecten uit
de afgelopen jaren werden besproken.
Tenslotte is het model kritisch tegen het
licht gehouden door de cabaretgroep
De Piranha's, die al improviserend de
nodige relativering kon aanbrengen.
In de komende maanden zal verder aan
het landschapszorgmodel geschaafd
worden. Daarna zal het gebruikt worden
als hulp bij onze werkpraktijk in de
komende jaren. Het volledige model kan
in dit korte artikel niet behandeld
worden. Enkele hoofdlijnen volgen
hierna.
Het Landschapszorgmodel kent drie
samenhangende onderdelen:
de drijfveren: waarom doen we het?
de werkwijze: hoe doen we het dan?
de rolverdeling: met wie doen we wat?
Drijfveren: waarom doen we het?
In de kern: zorg voor ons landschap en
de behoefte er alles aan te doen om de
kwaliteit ervan te verbeteren en te
behouden. Het gaat ons om een
kwalitatief hoogwaardig landschap en
de blijvende zorg van mensen en
organisaties hiervoor.
De werkwijze: hoe doen we het?
De belangrijkste eigenschappen van de
werkwijze zijn:
-organiseer de samenwerking en de
gezamenlijke verantwoordelijkheid
-denk en handel van klein naar groot
-vind en realiseer maatwerk
-toon en meet de zichtbare effecten
-bouw voort op successen
De rolverdeling: met wie doen we
wat?
Met wie doen we wat? Voor elke
verbetering van het landschap zijn bijna
alle partijen nodig die ook maar iets met
dat landschap te maken hebben: dat is
onze uitdaging. We denken dan aan
landeigenaren en vrijwilligersgroepen,
maar ook aan nutsbedrijven, recreatie
en toerisme, bedrijven en
belangengroeperingen van burgers en
boeren en natuurlijk aan de overheid,
die reguleert en controleert.
-13-
