De Boom In 3-2002
5.2.2. Overig soortenbeheer
Soortenbeheer is in 2001 een vast
onderdeel binnen het takenpakket van
SLZ geworden, leder jaar worden
projecten opgezet, die speciale
maatregelen beogen voor bijzondere
planten- en diersoorten. De meeste
projecten zijn gefinancierd door de
Nationale Postcodeloterij, WCL Zak van
Zuid Beveland en/of uit het
Soortenbeleid van de Provincie
Zeeland.
In 2001 is de provinciale nota
soortenbeleid uitgegeven. In deze nota
staan die soorten vermeld, waarvoor in
Zeeland extra middelen worden ingezet
om ze te behouden. Eveneens wordt in
de nota voorgesteld een meldpunt
soortenbeheer in te stellen. Hier kunnen
burgers terecht voor vragen, meldingen
en klachten. Het meldpunt heeft als
functie het beantwoorden van de eerste
inhoudelijke vragen. Voor meer
complexe of specifieke vragen verwijst
het meldpunt door naar deskundigen of
verantwoordelijke diensten. Het
meldpunt zal naar verwachting ingesteld
worden bij de Stichting
Landschapsbeheer Zeeland. De
stichting heeft veel soortspecifieke
kennis in huis, beschikt over een breed
netwerk van contacten en vrijwilligers en
kan waar mogelijk zelf maatregelen
treffen. In overleg met de provincie
Zeeland willen we het meldpunt
vormgeven in een combinatie van 4
onderdelen: internetpagina; telefonisch
meldpunt; coördinatie
vrijwilligersnetwerk; voorlichting. In 2001
is een eerste concept opgesteld en
ingediend bij de provincie. Hopelijk komt
het in 2002 tot realisatie.
De concrete soortenbeschermings
maatregelen zijn veelal uitgevoerd in de
vorm van projecten, die hierna kort
besproken worden.
Zwaluwen
Gierzwaluwen, boerenzwaluwen en
huiszwaluwen worden in Nederland in
hun voortbestaan bedreigd, ondermeer
doordat hun broedgelegenheid afneemt.
Voor het broeden zijn deze zwaluwen
afhankelijk van menselijke bebouwing.
Gierzwaluwen broeden vaak onder
daken van huizen, kerken en andere
gebouwen; de huiszwaluw bouwt zijn
nest onder aan dakgoten en
overstekken; de boerenzwaluw in
schuren en stallen. In 2001 is een
aantal dorpen in de Zak van Zuid-
Beveland geïnventariseerd op de
aanwezigheid van huiszwaluwen. Er is
tevens gewerkt aan het ontwerpen van
een informatief werkblad met praktische
tips voor particulieren. In 2002 wordt dit
werkblad gedrukt en verspreid. De
kosten bedroegen in 2001 18.000.
Vergroten broedgelegenheid voor
uilen
Al meerdere jaren voert SLZ een project
uit ten behoeve van uilen en roofvogels.
Overwegend betreft dat het laten maken
en plaatsen van nestkasten. Uit recente
inventarisatiegegevens is naar voren
gekomen dat vooral de steenuil in de
Zak van Zuid-Beveland een sterk
bedreigde soort is. Er zijn daarom weer
extra kasten (250 stuks) voor steenuil,
kerkuil en ransuil/torenvalk gemaakt.
Met name in het heggengebied rond
Nisse zijn door vrijwilligers deze kasten
opgehangen en is eveneens een groot
aantal knotwilgen geplant.
De kosten bedroegen in 2001 24.000.
Kleinschalige maatregelen t.b.v.
zandhagedis en levendbarende
hagedis
Er zijn de laatste jaren hier en daar
inventarisaties gedaan naar het
voorkomen en de verspreiding van de
zandhagedis en levendbarende
hagedis. Hagedissen hebben op een
beperkt oppervlak graag een grote
diversiteit aan verschillende milieus
-14-
Jaarverslag 2001
(zon/schaduw; vochtig/droog; openheid/
beschutting). Door kleinschalige
beheersmaatregelen als maaien,
plaggen etc. kan deze diversiteit
gerealiseerd worden. In 2001 zijn de
meest recente vindplaatsen nog eens
bezocht. Op twee locaties op
Schouwen-Duiveland komt de
levendbarende hagedis nog voor. Maai
en plagwerkzaamheden zijn op een
locatie op Schouwen-Duiveland en in
Oost-Zeeuws-Vlaanderen uitgevoerd.
De kosten bedroegen 6.000.
Muurplanten
Oude muren van gebouwen, kaden etc.
in binnensteden kunnen rijk begroeid
zijn met muurplanten. Vooral bijzondere
soorten als steenbreekvaren, tongvaren,
wijfjesvaren en grote aantallen van
muurvaren en muurleeuwenbek sieren
het voegsel. Vaak zijn deze muren
plaatselijk in slechte tot zeer slechte
staat. Bij herstel- of restauratiewerk
zaamheden verdwijnen veel aanwezige
muurplanten met het afgevoerde puin
en worden de muren met moderne
bouwmaterialen opgebouwd, waarop
zich geen muurplanten kunnen
vestigen. SLZ werkt aan een werkblad
waarop bijzondere muurplanten staan
afgebeeld en hoe deze bij
restauratiewerkzaamheden beschermd
kunnen worden en hoe nieuwe
groeiplaatsen gecreëerd kunnen
worden. In 2002 wordt het project
afgerond. De totale kosten voor dit
project bedragen 12.000.
Hogere planten
De bedoelde planten zijn soorten van
bloemrijke dijken en moerasgebiedjes
en zijn in Nederland en Zeeland door
verruiging zeldzaam geworden. Het
gaat om de volgende soorten: ruige
anjer, mantelanjer, kruipend
moerasscherm, wilde peterselie en
donderkruid. Een aantal jaren geleden
is er achterstallig onderhoud
weggewerkt. De werkzaamheden
bestonden uit het maaien, hooien en
afvoeren van het maaisel, eventueel
aangevuld met plagwerkzaamheden.
Op ca. 11 locaties was het noodzakelijk
deze werkzaamheden voort te zetten.
Op enkele plaatsen is aanvullend werk
door een loonbedrijf verricht. De totale
kosten bedroegen 26.000.
Winterverblijven voor vleermuizen
Het project omvat drie onderdelen,
waarvan de totale voor 2001 28.000
bedroegen.
Inrichten winterverblijven
Vleermuizen houden een winterslaap in
door mensen gemaakte kunstwerken
als bunkers, sluisjes in binnendijken en
aardappelkelders. De werkzaamheden
omvatten het schoonmaken van het
element; het metselen van isolerende
buiten- of binnenmuren (kalkzandsteen);
het aanbrengen van deur, sloten en een
thermometer. Enkele bunkers en
kelders worden vorstvrij gemaakt door
ze af te dekken met grond. In totaal is
gewerkt aan 15 kunstwerken.
Plaatsen voorlichtingspanelen
Enkele elementen liggen langs een
fietspad of op een openbaar
toegankelijk terrein. Bij drie van deze
elementen (één op Walcheren, één in
West Zeeuws Vlaanderen, één in de
Zak van Zuid-Beveland) is een
voorlichtingspaneel geplaatst.
Plaatsen vleermuiskasten
Al enige jaren voert de SLZ ecologisch
bosbeheer uit in kleine bosjes van 1 tot
1,5 ha. Deze bosjes zijn nog maar zo'n
20 jaar oud. Oude holle bomen, onder
andere van belang voor vleermuizen
(kraamkolonies, overwintering)
ontbreken nog. Als een tijdelijke
voorziening worden in deze bosjes
vleermuiskasten opgehangen. In 2001
zijn 30 kasten opgehangen in een
aantal van deze bosjes en in de
binnenduinrand tussen Westkapelle en
Zoutelande.
- 15 -
