De Boom In 4-2002
Walnootkoekjes uit Libanon
Mix 200 g boter met 100 g basterdsuiker
tot een luchtig mengsel. Meng hier met
een lepel 2 el oranjebloesemwater en
250 g gezeefde bloem door. Kneed dit
met de hand tot een stevig deeg. Meng
voor de vulling een 1/2 kop gehakte
walnoten, 60 g basterdsuiker en 1 tl
kaneel in een kom. Maak deegballetjes
van steeds 1 el deeg. Maak hier met de
duim een kuiltje in en vul dit met het
notenmengsel. Leg de koekjes op een
bakplaat en druk ze voorzichtig iets plat.
Stop ze in een voorverwarmde oven op
160°C. Laat ze in 15-20 min. goudbruin
worden. Afgekoeld serveren bij de koffie
na het eten.
Italiaanse walnotensaus (salsa di noce)
Spreid 75 g gehalveerde walnoten uit
over een bakplaat en rooster ze 8-10
min. in een voorverwarmde oven op
175°C. Doe ze in een schone theedoek
en wrijf het vliesje eraf. Maal ze zeer fijn
en wrijf ze vervolgens in een vijzel tot
een pasta. Doe de pasta in een kom en
voeg hier 3 el fijngehakte peterselie, 3 el
slagroom en 3 el broodkruim aan toe.
Roer vervolgens langzaam 3 el olijfolie
door het mengsel en maak er een dikke
gladde saus van. Breng op smaak met
zout en peper. Vervolgens met 60 gr.
boter aan zo'n 500 gr pasta (bv. fusilli)
toevoegen. In Italië ook in potjes te
verkrijgen.
Crème de noix et miel
45 gr tot poeder gemalen walnoten en 40
gr grof gehakte walnoten samen met 1,5
dl honing door !41 half stijf geslagen
room roeren en goed doorkloppen. In
glazen opdienen.
'Sijn schaduwe is quaet'
De Latijnse benaming Juglans regia
betekent zoveel als 'koninklijke regia)
eikel van Jupiter glans Jovis
Juglans)'. In de oudheid stond de
walnoot symbool voor vruchtbaarheid en
het verlaten der kinderjaren. Het strooien
van walnoten was bij de Romeinen een
belangrijk (en waarschijnlijk ook pijnlijk)
ritueel bij huwelijken. In het oude
Griekenland, waar hij ook al koninklijke
noot karya basilica) werd genoemd, was
hij het zinnebeeld van wijsheid. Wellicht
vanwege de gelijkenis met hersenen.
Volgens de signatuurleer is de noot om
dezelfde reden ook te gebruiken tegen
ziekten aan hoofd en hersenen. Het
strooien met noten tijdens trouwerijen
gebeurde vroeger ook in Nederland wel.
Later werden noten vervangen door
bruidssuikers en rijst (een stuk minder
spectaculair). Wij kennen dat gebruik
nog in de (peper)noten strooiende
Sinterklaas, die ook wel als de
verpersoonlijking van Wodan, de
Germaanse equivalent van Jupiter wordt
gezien. Hoe alles weer samenvalt.
In de joods-christelijke cultuur is de
walnoot helaas vaak betiteld als duivelse
boom, een boom van heksen. Wellicht
omdat onder een walnotenboom weinig
wil groeien; 'Sijn schaduwe is quaet.' Wie
onder een notenboom in slaap viel zou
op z'n minst ernstig ziek worden. Als
men een walnoot onder de stoel van een
heks gooit kan zij onmogelijk opstaan.
'Waag u nimmer in den droom, onder
eenen noteboom' schreef Cats ooit. Zo'n
droom zou niet veel goeds voorspellen.
Ook was het gevaarlijk bij onweer onder
een notelaar te schuilen (iets dat
natuurlijk voor elke boom geldt). Aan de
andere kant zouden noten volgens ander
volksgeloof juist beschermen tegen
blikseminslag, alsook koorts, vervloeking
en toverij. Er wordt beweerd dat de
bliksem nooit een notenboom treft, maar
daar zou ik toch niet al te veel op
rekenen.
-26-
De Boom In 4-2002
In de volksgeneeskunst zijn walnoten
zeer gewaardeerd. Blad en/of bolster
werden op verschillende manieren
gebruikt tegen kiespijn, rugpijn, koorts,
ontstoken wonden, kinkhoest en zelfs
pest. In de nacht van Sint Jan,
bijvoorkeur middernacht, plukten
vrouwen een notenblad en legden dat in
hun linkerschoen. Het hele komende jaar
waren ze dan verzekerd van trouw en
liefde van hun partner. Dit gebruik zou
ook tegen ziekten helpen. In katholieke
streken werden met Sint Jan Sint
Janstwijgen aan de gevel bij de deuren
opgehangen. Dit waren notentwijgen
versierd met o.a. roosjes en sint-
janskruid. Een goed notenjaar voorspelt
een strenge winter en de geboorte van
veel jongetjes. Bij de geboorte van een
jongen werd dikwijls een noot geplant (of
een appel).
Diepwortelaar
De walnoot groeit op alle gronden, maar
het best op vruchtbare, humusrijke, niet
te zure, liefst kalkhoudende, betrekkelijk
vochtige, maar toch goed
vochtdoorlatende grond. De walnoot is
een diepwortelaar, daarom is een diep
bewortelbare grond van belang. Pas na 5
jaar gaat de boom horizontaal wortelen.
Ongunstig zijn ondoorlatende lagen,
zware, dichte grond (wortelverstikking)
en wisselende grondwaterstanden
(idem). Jonge bomen zijn erg gevoelig
voor windschade. Notelaars hebben veel
licht nodig (ook al voor een goede
opbrengst) en ontwikkelen forse kruinen.
Ze worden daarom ver uit elkaar geplant.
Enten op min. 10-12 m en zaailingen op
min. 15-20 m. Het beste plantmateriaal
wordt gevormd door eenjarige
veredelingen van zo'n 1.80 m hoog op
Met recht een vreemde vrucht
De lettergreep wal in walnoot verwijst naar de Romaanse herkomst van de noot.
Wal is afgeleid van Waals; een Waalse noot dus. Het woord Waal(s) is op zijn
beurt afgeleid van het (geconstrueerde) Germaanse woord wealas, dat
vreemdeling betekent. Germaanstalige volkeren zijn met dit ietwat denigrerende
woord hun naaste (dikwijls Romaanstalige) buren gaan benoemen: zo noemen
de Engelsen hun Keltische landgenoten op het Cambrisch schiereiland Welsh.
De Franstalige bewoners van België worden door Nederlanders en Vlamingen
Walen genoemd. Duitsers bestempelen alles wat Romaans (m.n. Frans) is met
Welsch. Wallis is een Franstalig kanton in Zwitserland, dat grenst aan Duitstalige
kantons. Het Roemeense landsdeel Walachije is genoemd naar de Walachen,
zoals de Romaanstalige Roemenen door hun Slavische en Duitstalige buren
werden geheten.
Het woord okkernoot is taalkundig gezien ook vreemd te noemen. Okkernoot
werd in de 16e eeuw nog als nökernöte gespeld. Het eerste deel van dat woord,
nöker, is een afgeleide van het Laat-Latijnse nucêrius, dat notenboom betekent.
Een okkernotenboom is dus in feite een notenbomennotenboom! Tja...
-27-
