5.8. Cultuurhistorische en aardkundige
landschapselementen
De Boom In 2-2003
In 2002 is er op het gebied van
cultuurhistorie veel gebeurd. Via de
Boerderijenstichting Zeeland, maar ook
rechtstreeks bij SLZ, kwamen vele
aanvragen voor subsidie binnen voor
herstel van kleine elementen op erven.
Daarom is besloten in 2002 een apart
budget beschikbaar te stellen, speciaal
voor kleinere zaken. De Nationale
Postcode Loterij en de provincie
Zeeland leverden een bijdrage voor dit
budget. In samenwerking met de
Boerderijenstichting Zeeland zijn een
aantal adressen geselecteerd, bezocht
en werden diverse kleine elementen
hersteld. Niet alleen de projecten
cultuurhistorie hebben geleid tot behoud
van verschillende elementen. Via
projecten 'herstel streekeigen erven' in
Zuid-Beveland en Tholen zijn ook
verschillende elementen opgeknapt.
Onderstaande tabellen geven een
overzicht van alle cultuurhistorische
elementen die in 2002 zijn aangepakt
via de verschillende projecten.
Tabel 5: Project cultuurhistorie algemeen
Tholen
Begraafplaats: beplanting en
toegangshek
Uitgevoerd
Kloosterzande
Herstel diverse elementen aan de
Oudelandsedijk
Uitgevoerd
's Heer Hendrikskinderen
Herstel Biesterhoekse wegeling:
aanleg beplanting
Uitgevoerd
IJzendijke
Bakkeet
Planvorming afgerond
Souburg
Herstel bunker
Uitgevoerd
Sluis
Grafmonument: herstel beplanting
Uitgevoerd
Groede
Vlaams erfgoed: snoei leilinden
Uitgevoerd
Tabel 6: Project 'herstel kleine elementen op erven'
Wissenkerke
Makelaars op de schuur
Uitgevoerd
Oostkapelle
Toegangshek
Uitgevoerd
Nieuw en St. Joosland
Windwijzer op de schuur
Uitgevoerd
Retranchement
Toegangshek
Uitgevoerd
Tabel 7: Project 'herstel streekeigen erven Zuid-Beveland'
Nisse
Houten hek
Planvorming afgerond
Wemeldinge
Toegangshek
Planvorming afgerond
Borssele
Naam van de boerderij en hek
Planvorming afgerond
's Heer Arendskerke
Welput
Planvorming afgerond
Nisse
Raamhor, waterborden, windveren
Uitgevoerd
Rilland
Hekpalen
Planvorming afgerond
Tabel 8: Project 'herstel streekeigen erven Tholen'
Poortvliet
Hek
Uitgevoerd
St. Annaland
Hek
Planvorming afgerond
St. Maartensdijk
Wagenhuis
Planvorming afgerond
-26-
Jaarverslag 2002
Enkele projecten uitgelicht:
Begraafplaats Tholen
Kerkhof 't Oudeland vlakbij Tholen in
eigendom van de Hervormde
gemeente. Het is gelegen op een terp
in een van de oudste polders van het
eiland Tholen. In deze polder is in de
12e eeuw de parochie Schakerlo
gesticht. Midden op de terp stond een
kerk die in de loop van de 16® eeuw
verwoest is en niet meer hersteld. Het
stadje Schakerlo is in de loop der jaren
vervallen tot een buurtschap, 'het
Oudeland' genaamd. De begraafplaats,
die van oudsher bij de kerk lag, is tot nu
toe steeds in gebruik gebleven.
Recentelijk is echter door het
kerkgenootschap besloten dat het
kerkhof zijn functie als begraafplaats
kwijtraakt.
Tot 2001 bestond de beplanting uit een
dubbele rij populieren rondom de
begraafplaats. Onder de buitenste rij
was onderbeplanting van es en esdoorn
aanwezig. Midden op de begraafplaats
was een oude treuriep aanwezig, die
helaas door iepenziekte geveld is. De
populieren waren tevens sterk
aangetast. Daarom heeft de kerkvoogdij
besloten om in 2001 al de beplanting te
kappen.
SLZ heeft in overleg met de kerkvoogdij
een plan gemaakt voor herstel van de
beplanting op de begraafplaats en het
toegangshek van de begraafplaats. Het
plan is voorgelegd aan de gemeente
Tholen en de Rijksdienst voor
Oudheidkundig Bodemonderzoek.
Toestemming voor uitvoering is
inmiddels verkregen. Begin 2003 wordt
het plan uitgevoerd.
Oudelandsedijk Kloosterzande
De Oudelandse dijk is een prachtige
dijk, die slingerend door het landschap
loopt. De dijk heeft zijn functie als
zeedijk al heel lang geleden verloren,
maar er zijn nog elementen aanwezig
die herinneren aan die tijd. Zo zijn er
nog enkele dijkovergang trappetjes, een
weel en een klein terreintje waar
vroeger een lichttoren heeft gestaan.
Om deze elementen te behouden werd
in 2001 een plan opgesteld, dat in 2002
door vrijwilligers is uitgevoerd.
De trappen zijn vrijgemaakt van
begroeiing en bij een van de twee is de
verdwenen leuning terug aangebracht.
Bovenaan de trapjes, op de dijk zijn
gaten gemaakt in het struikgewas als
doorkijkje naar de polder.
Op het voormalige terreintje van de
lichttoren waren alleen nog wat
fundamenten van een gebouwtje terug
te vinden. Het terreintje wordt omsloten
door een uitgegroeide meidoornhaag
met veel vlier en seringen. Daarbinnen
stonden enkele oude
hoogstamfruitbomen wat vlieren, maar
vooral veel braam. Met toestemming
van de eigenaar en de pachter is een
groot deel van de bramen teruggezet en
zijn er 3 jonge hoogstamfruitbomen en
een meidoornhaag langs de weg
geplant. Tevens is een houten
toegangshekje geplaatst. Het terreintje
heeft de bestemming natuurgebied.
Biesterhoekse wegeling
De Biesterhoekse wegeling was een
van de Zeeuwse prijswinnaars van de
prijsvraag uit 2000. De eigenaar is
ondanks diverse pogingen via kadaster,
waterschap, gemeente en een
plaatselijke notaris, onvindbaar
gebleven. Dit betekende dat er in 2001
en 2002 alleen enkele kleine
maatregelen konden worden
uitgevoerd. Er werd gemaaid, puin
geruimd en een bankje werd hersteld.
Tevens is er nieuwe beplanting
aangebracht. Een rijtje knotwilgen en
enkele solitaire bomen bij de
picknickplaats zorgen nu voor wat meer
groen langs het pad.
Windwijzer
Onder de aanvragen voor herstel was
er ook een van een windwijzer uit
Nieuw- en St. Joosland. Op de oude
schuur stond een restant van wat ooit
een windwijzer was. Het betrof een
figuur van een paard en volgens de
-27-
