De Boom In 2-2003
4. Vrijwilligerswerk
Het vrijwilligerswerk blijft een belangrijk onderdeel van de activiteiten van SLZ.
Vrijwilligerswerk betekent bekendheid bij en betrokkenheid van de plaatselijke
bevolking. Het geeft aanvullende mogelijkheden op het werk van eigenaren en
bedrijven. Bovendien kunnen vrijwilligers vernieuwende (voorbeeld)projecten
aanpakken. SLZ stimuleert, coördineert, organiseert en begeleidt de activiteiten.
Weekendvrijwilligers en bijzondere groepen
In alle 6 Zeeuwse regio's is een kernvrijwilligersgroep actief. SLZ verleent faciliteiten
(gereedschap, verzekering), ondersteunt groepen bij de arbozorg, draagt
werkobjecten aan, legt contact met beheerders, en draagt zorg voor verspreiding
van kennis, alles voor zover nodig en gewenst. Gezien het ervaringsniveau van
deze groepen is begeleiding van werk door SLZ slechts beperkt nodig bij bijzondere
projecten en om een regelmatig contact met de groepen in stand te houden. Met
enige regelmaat organiseert SLZ bijeenkomsten voor de groepen om tot
kennisuitwisseling te komen.
Naast de 6 kerngroepen zijn 30-35 andere groepen actief. Dat betreft bijvoorbeeld
afdelingen van Scouting, serviceclubs en schoolklassen, die een enkele keer per
jaar actief zijn in het landschapsbeheer. SLZ ondersteunt deze groepen op dezelfde
manier als de kerngroepen, met een zwaarder accent op begeleiding in het veld.
Diverse algemene maatschappelijke ontwikkelingen, zoals individualisering en
vergrijzing, hebben invloed op het vrijwilligerswerk. De bestaande
vrijwilligersgroepen zullen alert moeten zijn op deze ontwikkelingen. Een
voortdurende aandacht voor binding en werving van deelnemers is noodzakelijk.
SLZ zal de groepen daarbij behulpzaam zijn, onder meer door ze te voorzien van
kennis en materialen. Kansen voor uitbreiding van het vrijwilligerswerk zien we,
rekening houdend met genoemde maatschappelijke ontwikkelingen, vooral bij
enkele bijzondere groepen: scholen, bedrijven, organisaties en recreanten/toeristen.
We streven naar 50 actieve groepen in 2007. In die 50 groepen werken ca. 1.200
vrijwilligers ca. 12.000 uur.
Doordeweekse vrijwilligers
Doordeweekse vrijwilligers zijn actief in twee Vrijwillige
Landschapsonderhoudsploegen. SLZ zorgt voor begeleiding van deze groepen,
regelt het werk en het vervoer, enzovoorts. Verder wordt via het verzorgen van
cursussen veel aandacht besteed aan vergroting van deskundigheid in de groepen.
Deelgenomen wordt door mensen met diverse achtergrond (deels vrijwilligers, deels
via werkgelegenheidsbevorderende maatregelen). In de groepen is beperkt ruimte
voor deelnemers die werken aan (re-)integratie in de maatschappij.
In beide groepen is ruimte voor 12 deelnemers. Jaarlijks wordt 20.000 uur gewerkt.
Het totaal aantal deelnemers per jaar is afhankelijk van de doorstroming in de
groep.
De doordeweekse groepen doen met name werk dat niet door
eigenaren/beheerders of weekendvrijwilligers opgepakt wordt. SLZ vraagt een
(vrijwillige) bijdrage voor de werkzaamheden aan eigenaren/beheerders.
-38-
Jaarverslag 2002
Het onderhoud van historische buitenplaatsen, bacterievuurcontrole en andere
bijzondere werkzaamheden worden toegevoegd aan de activiteiten van de
doordeweekse ploegen.
Voor uitvoering van deze activiteiten zijn in 2002 8 arbeidsplaatsen beschikbaar; in
2007 zijn dat 9,5 plaatsen.
5. Particulier natuur- en landschapsbeheer
Naast boeren zijn er in het landelijk gebied diverse andere groepen
grondeigenaren/gebruikers aanwezig. Dit betreft met name particuliere bewoners
('nieuwe buitenlui') en niet-agrarische bedrijven. Vooral opvallend is de gestage
toename van het aantal particuliere bewoners, dat over steeds meer grond beschikt.
SLZ vervult de rol van stimulator, organisator, coördinator en adviseur.
De afgelopen jaren heeft SLZ expertise opgebouwd met betrekking tot het
ontwikkelen, organiseren en coördineren van uitvoeringsgerichte projecten bij
particulieren en bedrijven. Bij de particulieren betreft dat in de eerste plaats het
inrichten van streekeigen erven. Dit wordt de komende jaren voortgezet. Verder is
de afgelopen jaren slechts op beperkte schaal aandacht besteed aan duurzaam
beheer van kleine bosjes en aan kleinschalige natuurontwikkeling (terreinen tot 5
hectare). Deze 2 activiteiten krijgen in de periode 2003-2007 beduidend meer
aandacht. Voor recreatiebedrijven worden bedrijfsnatuurplannen gemaakt en tot
uitvoering gebracht. In samenwerking met diverse recreatieorganisaties streven we
ernaar om het project komende jaren voort te zetten. Vergelijkbare plannen kunnen
gemaakt worden voor kleine bedrijventerreinen, want ook op deze terreinen kan de
natuur- en landschapswaarde verbeterd worden. Bij uitvoering van de projecten
wordt zelfwerkzaamheid van de eigenaar gestimuleerd.
Uitvoering van de activiteiten zal in de periode 2003-2007 overwegend plaatsvinden
door in de regio's werkzaam personeel: In totaal betreft het 3-4 formatieplaatsen.
6. Agrarisch natuurbeheer
Het landelijk gebied wordt niet meer alleen voor voedselproductie gebruikt. De
grondgebonden landbouw wordt een grote rol toebedacht bij het beheer van het
landelijk gebied. Dit komt naar voren in beleid op alle overheidsniveaus en wordt
ondersteund door LTO Nederland. SLZ gaat uit van de visie dat landbouw de drager
blijft van het landelijke gebied. Naast productie van voedsel zullen boeren een
steeds grotere rol gaan spelen bij het beheer van natuur- en landschapswaarden,
het aanbod van recreatiemogelijkheden aan burgers en de berging van water. Voor
SLZ ligt er een ondersteunende, adviserende, voorlichtende en soms initiërende
taak. Kwaliteit en continuïteit zijn daarbij belangrijke items, naast het stimuleren van
zelfwerkzaamheid.
In de periode 2003-2007 richt SLZ zich op de volgende activiteiten:
- Opstellen bedrijfsnatuurplannen voor landbouwbedrijven. In die
bedrijfsnatuurplannen zijn uitvoeringsgerichte maatregelen opgenomen, die
meerdere jaren beslaan
- Aan agrariërs worden veel korte adviezen gegeven: meestal over erfbeplanting en
aanleg en onderhoud van kleine landschapselementen.
- Voor bedrijven met beheerscontracten Programma Beheer worden ecologische
analyses uitgevoerd.
-39-
