5.2. Soortenbeheer
Zwaluwen
De Boom In 2-2003
Vrijwillige Akker- en
Weidevogelbescherming
Het weer is voor weidevogels en de
boeren nog altijd een factor van belang
èn onvoorspelbaar. Kou en regenachtig
weer zorgt ervoor dat de vogels het
eileggen uitstellen; ook de boer gaat
later het land op. Het weer in het
seizoen 2002 was over het algemeen
droog. Hierdoor waren veel kluten laat
begonnen, waarschijnlijk omdat ze geen
nestkuiltjes konden krabben. Ook de
grutto was later. Sommige scholeksters
waren juist vroeg; in de eerste week van
april al voltallige nesten. Gelukkig waren
veel akkerbouwbedrijven al klaar met de
werkzaamheden, voordat de meeste
vogels met broeden begonnen.
Afgelopen winter zijn de veldgegevens,
met behulp van een nieuwe weide-
vogelvrijwilliger en computerexpert uit
Goes verwerkt in de computer. Voor het
grootste deel waren de gegevens
binnengekomen, maar lang niet altijd
even volledig. Desondanks is het aantal
ha. van 3070 ha. (1999) via 3010 ha.
(2001 mkz) naar 3.930 gestegen! Het
aantal vrijwilligers is toegenomen van
107 naar 121; het aantal bedrijven
steeg van 148 naar 184.
De prestaties van de verschillende
vogels staan in de onderstaande tabel
te lezen. Het aantal nesten is iets
toegenomen t.o.v. 2000: van 631 naar
642 legsels. Het zelfde geldt voor de
afzonderlijke aantallen van kievit, grutto,
kluut en scholekster. Er werden dit jaar
geen tureluurs gevonden.
In 2002 is een 5-tal informatieavonden
georganiseerd in Goes, Tholen,
Vlissingen, Oostburg en Westdorpe. De
avonden werden niet druk bezocht en
leverden maar een handvol nieuwe
vrijwilligers op. Het project is
gefinancierd door de provincie Zeeland
en het Ministerie van Landbouw,
Natuurbeheer en Visserij.
Tabel 4. Resultaten vrijwillige akker- en weidevogelbescherming 2002: belangrijkste soorten
Soort
Totaal
Bekend resultaat
Uit
Niet uit
uit
Grutto
14
10
10
1
90
Kievit
382
329
329
53
84
Kluut
103
93
93
9
90
Scholekster
128
114
101
13
88
Studiedag Vlindervriendelijk beheer
In opdracht van de Provincie Zeeland
organiseerde Stichting Landschaps
beheer Zeeland een studiedag over
vlindervriendelijk beheer. Met een groot
aantal dag- en nachtvlinders in Zeeland
gaat het al jaren slecht. Door een
afgestemd beheer van natuurterrein,
wegbermen en ander openbaar groen
kan er voor vlinders veel verbeteren.
Het probleem is dat veel instanties nog
niet of nauwelijks met dit beheer in
aanraking zijn gekomen, hoewel de
belangstelling hiervoor wel toeneemt.
Het doel van de studiedag was het
overdragen en uitwisselen van die
kennis en de overname van
beheersmaatregelen t.b.v. vlinders in
beleids- of beheersplannen te
-14-
Jaarverslag 2002
stimuleren. Het was tevens een unieke
gelegenheid voor een onderlinge
kennismaking met Zeeuwse
vlinderdeskundigen, plannenmakers en
beheerders van Natuurbeschermings
verenigingen, waterschappen en
provincie. De aanwezigheid van
gemeenten werd helaas op deze dag
gemist. De kosten voor 2ÜQ2 bedroegen
2.900, de provincie Zeeland zorgde
voor de financiering.
Gier-, boeren en huiszwaluwen worden
in Nederland in hun voortbestaan
bedreigd, ondermeer doordat hun
broedgelegenheid afneemt. Voor het
broeden zijn deze zwaluwen afhankelijk
van menselijke bebouwing.
Gierzwaluwen broeden vaak onder
daken van huizen, kerken en andere
gebouwen; de huiszwaluw bouwt zijn
nest onder aan dakgoten en
overstekken; de boerenzwaluw in
schuren en stallen. In 2002 is een
informatief werkblad met praktische tips
voor particulieren door heel Zeeland
verspreid. De verschillende vogelwerk
groepen hebben daarbij geholpen. Op
een aantal plaatsen, onder meer in
Ellewoutsdijk, zijn kunstnesten voor
huiszwaluwen opgehangen en
aanvullende maatregelen getroffen,
bijvoorbeeld het afgraven van een
oever, zodat de zwaluwen hier klei
kunnen winnen. De kosten voor 2002
bedroegen 9.000, gefinancierd door
de Nationale Postcode Loterij en de
provincie Zeeland.
Oeverzwaluw
De oeverzwaluw is een pionier die het
liefst in pas afgegraven steile wanden
zijn nestgang graaft. Voor de
oeverzwaluw in Zeeland is in 2001 een
inventarisatie verricht naar de
voorkomende en potentiële
broedlocaties. Er is contact gelegd met
Rijkswaterstaat en het Waterschap
Zeeuwse Eilanden over het beheer van
een aantal gronddepots. Rijkswaterstaat
beheert zelf al jaren de
oeverzwaluwwanden op eigen
terreinen. Het Waterschap Zeeuwse
Eilanden, dat een paar terreinen van
RWS heeft overgenomen, deed dat nog
niet. Er is afgesproken dat het
waterschap in april 2004 de wanden
opnieuw zal afsteken. Een
informatiebord is in de maak en wordt
geplaatst bij een oeverproject van het
waterschap langs de Westkapelse
kreek. De kosten voor 2002 bedroegen
13.000, gefinancierd door de
Nationale Postcode Loterij en de
provincie Zeeland.
Veenmol
Insecten zijn een over het algemeen
onbekende en weinig gewaardeerde
diergroep. Toch zijn er soorten die in
hun voortbestaan worden bedreigd en
de moeite van het beschermen waard
zijn. De veenmol is een veldkrekel die
voornamelijk een ondergronds bestaan
heeft. Het dier leeft voornamelijk in
gebieden met veenachtige bodem,
zoals in de het 'oudlandgebied' in
Zeeland. Hij kan schadelijk zijn in
volkstuinen, waar hij plantenwortels
aanvreet. Hier wordt hij over het
algemeen bestreden, maar er zijn
alternatieven om deze zeldzame soort
te tolereren. In 2002 is gewerkt aan een
voorlichtingsposter die wordt verspreid
in het voorjaar van 2003 onder andere
onder volkstuinliefhebbers. De kosten
voor 2002 bedroegen 6.000, gefinan
cierd door de Nationale Postcode Loterij
en de provincie Zeeland.
Muurplanten
Oude muren van gebouwen, kaden etc.
in binnensteden kunnen rijk begroeid
zijn met muurplanten. Vooral bijzondere
soorten als steenbreekvaren,
tongvaren, wijfjesvaren en grote
aantallen muurvaren en muurleeuwen
bek sieren het voegsel. Vaak zijn deze
muren plaatselijk in slechte tot zeer
slechte staat, waarbij opslag van
houtige gewassen in de muren een
belangrijke rol speelt. Bij herstel- of
restauratiewerkzaamheden verdwijnen
-15-
