O
Q
legboor
Sycomorevijggalwespjes
(Ceratosolen arabicus).
Vrouwenlijk exemplaar links,
mannelijk exemplaar rechts.
zijn ze rijp als de vruchten hangen en de steeltjes
rimpelen. Naar mijn smaak mogen ze nog wat lan
ger hangen. De vijgen uit de tuin van mijn ouders
zijn het lekkerst als ze wat rimpelig, iets gezwollen
tot licht gebarsten zijn, zodat het sap er iets uit
loopt. Ze zijn dan het zoetst en van die volzoete
smaak moet de vijg het hebben, want de vijg
heeft geen zuur in zich, zoals de meeste andere
vruchten. Verse vijgen zijn niet lang houdbaar,
daarom zijn ze meestal gedroogd verkrijgbaar.
Gedroogde vijgen waren duizenden jaren lang,
een niet te onderschatten voedselbron voor de
mensen in het Middellandse-Zeegebied. Vijgen
werden o.a. tot meel vermalen waarna er koeken
van werden gemaakt. De vruchten kunnen een
groot deel van het jaar worden geoogst en zijn
dus het hele jaar door beschikbaar. Tegenwoordig is
de vijgenteelt in het Middellandse-Zeegebied lokaal
nog altijd een belangrijke bron van inkomsten.
Verrukkelijke vijgen
Gedroogde vijgen zijn net als noten, dadels of een
stukje kaas heerlijk om in de namiddag of 's
avonds te nuttigen met een drankje. Je kunt ech
ter meer met vijgen...
Een bekende antipasta is rauwe ham met verse vij
gen (en meloen). Ook lekker is verse vijg met kaas
en stokbrood of besprenkeld met
kirsch of citroensap. Verse vijgen
geserveerd met slagroom of als klaar
gemaakt als compote (5 min. koken in
suikerwater met een vanillestokje) zijn
ook niet te versmaden. Verder kun je
vijgen konfijten of op sap of op alco
hol zetten.
Een lekker recept uit Italië is ciambella
di fichi, ofwel vijgenkrans.
Romulus en Remulus
De vijg speelt een belangrijke rol in het
scheppingsverhaal. Volgens Genisis (3:7)
vormden vijgenbladeren het eerste
ondergoed van de eerste mensen op
deze aardkloot. De vijg komt veel voor
in allerlei bijbelse avonturen en in dat
zelfde boek is vaak sprake van zitten
onder de vijgenboom, waarmee genie
ten van een goed en rustig leven wordt
bedoeld. Ook in de islam speelt de vijg
een rol van betekenis. Volgens de Oude
Grieken was de vijg een geschenk van
Demeter, de godin van de landbouw en
het aardleven, en gewijd aan Dionysus,
god van de wijn en het uitbottende
natuurleven, bekend om zijn losbandige
feesten. De vijg is het symbool van
vruchtbaarheid. Er wordt wel beweerd
dat in het antieke Athene de export van
vijgen verboden was. Zij die een over
treding op dit verbod meldden bij de
overheid werden sycofanten genoemd,
wat letterlijk "vijgenontdekkers" bete
kent en heden ten dage nog een term is
voor "beroepsverklikkers". Rome heeft
Ciambella di fichi
Verwarm voor het deeg 1,5 dl melk en smelt hierin 40 g boter en 3 el honing. Laat dit mengsel iets
afkoelen. Voeg er 20 g verse of 10 g gedroogde gist aan toe. Laat het zo'n 10 min staan tot het gaat
schuimen. Zeef 425 g volkorenmeel en zout in een warme beslagkom en maak hierin een kuiltje. Doe het
melkmengsel en 1 ei in het kuiltje en kneed alles tot een soepel deeg. Rol het deeg uit tot een rechthoek
van 35 x 30 cm en laat het even staan. Maak intussen de vulling door 300 g grof gehakte gedroogde vij
gen, 100 g grof gehakte amandelen, half afgestreken tl kaneelpoeder, 3 el honing, geraspte schil en het
sap van 1 sinaasappel en 5 el rode wijn in een pan te doen en zachtjes tot een dikke massa te koken. Laat
dit afkoelen. Verdeel dit mengsel gelijkmatig over het deeg en rol het stevig op. Bestrijk de uiteinden met
water, druk ze tegen elkaar aan en maak zo een krans van 30 cm in doorsnee. Dek de krans af met een
schone, vochtige theedoek en laat deze 45 min op een warme plek rijzen. Knip daarna met een schaar of
mes om de 3 cm in het deeg en draai ieder stukje iets naar buiten. Leg de krans op een ingevette bak
plaat en bak hem in pakweg 30-45 min goudbruin in een voorverwarmde oven op 190 °C.
zijn ligging te danken aan een vijg die
op de oever van de Tiber, aan de voet
van de Palatijn groeide. Het mandje
waarin de tweelingkindjes (en latere
stichters van de stad) Romulus en
Remulus, in de Tiber waren gelaten (net
als Mozes), bleef steken tussen de wor
tels van deze vijg. Dromen over vijgen
voorspelt rijkdom, voorspoed en een
gelukkige oude dag.
Provengaalse boer
Zoals gezegd kan de vijg niet zo goed
tegen echte winters en wordt hij vooral
in zuidelijke landen geteeld. De boom
verlangt voor de ontwikkeling van zijn
vruchten een langere groeiperiode en
meer warmte dan ons koele klimaat
doorgaans biedt. Vijgen worden daarom
het best op beschutte plekken geplant,
liefst op het zuiden. In vruchtbare grond
groeit een vijg snel en is dan gevoelig
voor wintervorst. Vooral op zware, natte
klei vertoont hij een krachtige groei, maar de boom is
dan weinig vruchtbaar en de vruchten zijn minder
smakelijk. Bij 10 °°C onder nul treedt vorstschade op.
Op armere zandgrond groeit de boom rustiger, het
hout rijpt beter af. De vijg is dan minder vatbaar voor
vorst. Op droogtegevoelige gronden kan men de
boom in droge periodes het best eens per week
water geven. Op deze bodems is de vijg minder
gevoelig voor vorst. Vijgen hebben veel vocht nodig
tijdens de vorming van scheuten en vruchten. Een
Provengaalse boer vertelde mij eens dat een vijg in
een droog en rotsig gebied meestal de aanwezigheid
van water in de grond verraadt. De bomen worden
het best geplant in het voorjaar (minstens 2 of 2,5
meter uit elkaar). Bij het planten in de herfst kunnen
de jonge, weke wortels makkelijk gaan rotten. Vijgen
worden niet te zwaar bemest met stalmest of com
post.
Onderhoud
Voor een goede vruchtdracht is het goed om de
kroon helemaal open te snoeien (om licht toe te
laten). De snoei is gericht op het vergroten van de
