O
Vrijwilligerswerk bij SLZ
Door Peter van der Vliet, medewerker SLZ
Het traditionele vrijwilligerswerk is ouder dan de provinciale stichtingen landschapsbeheer,
die gaandeweg zijn ontstaan om vrijwilligersgroepen te ondersteunen. Het ging toen met
name om gereedschap en verzekering.
Knotten
Deze groepen waren en zijn nog steeds een
belangrijke factor in natuur- en landschapsbeheer,
waarbij in eerste instantie (dik 30 jaar geleden!)
wilgen knotten centraal stond. Om te voorkomen
dat deze markante bomen in snel tempo verdwe
nen uit het landschap gingen de handen uit de
mouwen. In Zeeland waren Natuurbeschermings-
wacht Noord- en Zuid Beveland, 't Duumpje en de
Steltkluut de pioniers. Vooral dankzij hun betrok
kenheid ontstond een draagvlak voor landschaps
beheer met als één van de vele gevolgen dat
honderden boeren en particulieren (meestal finan
cieel ondersteund door diverse subsidieregelingen)
nu weer zelf zorgdragen voor hun landschapsele
menten.
Breder...
Een organisatie in ons land ontleent haar bestaans
recht niet alleen aan de doelstellingen. Om als
instelling 'buiten' het bedrijfsleven te overleven,
moet je zichtbaar en hoorbaar zijn. De afgelopen
10 jaar is ons werkterrein aanzienlijk breder
geworden. Naast het basiswerk van SLZ lopen
ruim 20 projecten, b.v. voor steenuil, streekeigen
erven, natuur op recreatiebedrijven, particuliere
natuurontwikkeling. SLZ medewerkers (ca. 20)
moeten kwaliteit leveren om in de markt te blijven,
professionalisering is een sleutelwoord. De provin
cie Zeeland en andere financiers kijken kritisch
naar projectvoorstellen en resultaten, en voor de
Nationale Postcodeloterij is financiering van SLZ
projecten aantrekkelijk naarmate onze naamsbe
kendheid bij een groot publiek groeit.
Niets is zichtbaarder dan een pas
geknotte wilg waar de winterzon op
schijnt. Het is het symbool van vrijwil
lig landschapsbeheer en dankzij de
niet aflatende inspanning van natuur-
verenigingen, beheerswerkgroepen,
schoolkinderen, en scouts, zowel door
deweeks als in weekend, duurzaam
zichtbaar voor iedereen.
...en breder
Maar ook het werkterrein van vrijwilli
gers is breder geworden. Naast knot
ten wordt gewerkt aan hoogstamfruit-
bomen, weidevogelbeheer, vleermuis
bunkers, biotopen voor levendbarende
hagedis, boomkikker en kleine parel
moervlinder, oude sluisjes, hakhout,
eendenkooien, dijkcoupures, ecolo
gisch maaibeheer, kerkuilkasten, plan
ten van bomen en struiken, insecten-
beheer, plaggen voor de ruige anjer,
en ga zo maar door.
Het gaat vrijwel altijd om kleine land
schapselementen, die anders verwaar
loosd of vergeten, inmiddels vrijwel
verdwenen zouden zijn. Mede door de
inzet van vrijwilligers is in de afge
lopen 20 jaar een kentering ontstaan;
niet alleen worden elementen hersteld
en beheerd, vrijwilligers helpen ook bij
de aanleg van nieuwe elementen en
Deze speciale projecten worden vaak uitgevoerd
op terreinen van beheerders als
Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, het
Zeeuwse Landschap of de Waterschappen.
Binden...
SLZ wil vóór alles inzetten op optimale ondersteu
ning van de huidige beheersvrijwilligers, zodat zij
zich zoveel mogelijk bezig kunnen houden met
wat ze het liefst doen: lijfelijke arbeid in weer en
wind. Vooral de ondersteuning van de coördinato
ren van werkgroepen vinden wij belangrijk. Zij zijn
van groot belang voor het draaien en voortbe
staan van de groep.
Gewoon leuk om te doen, gezellig om te doen, gezond om te doen, zinvol om te doen. Roan aan de
slag op de Natuurwerkdag 2004 in Glinge. (foto: Peter Maas)
het daaruit voortvloeiende onderhoud.
De elementen zijn vooral te vinden op
en rond het erf van boeren en particu
lieren in het cultuurlandschap.
Daarnaast gaat het nogal eens om
speciale projecten waar een gemecha
niseerde aanpak onmogelijk is of
schade zou toebrengen aan bodem en
vegetatie. Soms zijn groepen al 15 jaar
of langer, 1 of 2 maal per jaar actief
met ecologisch maaibeheer en het
arbeidsintensieve afharken van het
maaisel.
