3
De Boom In 3-2009
De travaljes die in de diverse Zeeuwse
dorpen staan worden alleen nog
gebruikt als er een historische dag
wordt georganiseerd.
In de dorpen waar ze nog staan
vormen ze wel een bijdrage aan de
uitstraling van het dorpsplein of het
straatbeeld. Het is wenselijk om de tra-
valje ook te behouden op de originele
plaats, want meestal stond de hoefstal
voor de deur van de plaatselijke sme
derij. We zien de laatste tijd steeds
meer belangstelling vanuit stads- en
dorpsraden om dit soort elementen
voor hun dorp of stad te behouden en
waar mogelijk te restaureren. Ook de
Vereniging van Vrienden van de tra-
valje levert een stimulerende bijdrage
aan het behoud van de travalje voor
Zeeland.
Weegbrughuisje te Cadzand
(foto: Theo Aernoudts)
Weegbruggen
Een weegbrug bestaat meestal uit twee objecten:
in de eerste plaats het weeggedeelte, een in de
weg verzonken weegdek (brug) meestal uitge
voerd met houten balken, gelegen boven een
put (kelder) waarin zich het weegmechanisme
bevindt, en in de tweede plaats een klein bedie
ningsgebouw voor de weegmeester, waarin hij het
weegmechaniek instelde, het gewicht aflas en de
weegbriefjes uitschreef. De weeghuisjes hebben
een karakteristieke vorm, meestal gerelateerd aan
de bouwperiode en zijn aan één zijde voorzien van
kenmerkende schuiframen waardoor de weeg
meester en de aanbieders van de vrachten formu
lieren konden uitwisselen. Brug en gebouw zijn
vaak van verschillende ouderdom. De brug moest
vanwege de toenemende zwaarte van vrachten en
strengere veiligheidseisen regelmatig vernieuwd
worden, terwijl het huisje 'nog wel meekon'.
In Zeeland hebben tientallen weegbruggen
gestaan. Vaak waren ze verbonden aan de land
bouw en in handen van coöperaties of speciaal
daartoe opgerichte weegbrugverenigingen.
Middels uitgifte van aandelen werd het beno
digde geld verkregen om een weegbrug met
huisje op te richten. Ook waren weegbruggen
te vinden op industriële complexen. Oude, nog
redelijk intact zijnde exemplaren zijn te vinden aan
de Westhavendijk te Goes, aan de oprit naar de
oude haven van Nieuwland (Walcheren), aan het
haventje van Viane (Duiveland), Draaibrug in West
Zeeuws-Vlaanderen en een bedreigd exemplaar
in Sint Philipsland. De laatst genoemde is nog
helemaal compleet. Binnen staan de gewichten
gesorteerd naast de lessenaar. Zelfs het opschrijf
boekje met zakjes voor de monsters liggen er
nog. De weegbrug van de Weegbrugvereniging
'Eendracht' aan de Veerweg in Wolphaartsdijk
