Een hooibergje in Zwartewaal; de dichtsbijzijnde authentieke hooiberg in de
buurt van Zeeland. Zichtbaar zijn de beugel waar de kap aan hangt, met
daarboven een kortzwaardje en een hoekspoor. Foto: Suzan Jurgens
Makkelijk en flexibel ding
De reden om een hooiberg
te zetten was dat er te wei
nig ruimte was in de schuur;
bovendien vond men het een
'makkelijk en flexibel ding'. Er
werd niet alleen hooi in opge
slagen, maar ook (ongedorst)
koren, stro of vlas, afhankelijk
van de aard van het bedrijf. De
Provincie Zeeland plaatste in de
jaren zeventig een aantal hooi
bergen, waarin strooizout werd
opgeslagen. Daarvoor waren
de bergen handig, omdat de
kap boven het niveau van het
zout gesteld kon worden, zodat
het niet verstoof.
Voor het transport van hooi of
koren in de berg werd vroe
ger de vork gebruikt, later de
transporteur. Innovaties als de
hooigrijper, het hooikanon of
ventilatiesystemen waren hier
niet bekend. De oogst werd
vanaf de grond opgetast.
Types
De huidige Zeeuwse hooiber
gen zijn overwegend van het
moderne type, met metalen
of betonnen roeden (palen)
en een golfplaten kap. Ze zijn
gebouwd door de Hollandse
firma's Vis, Haring en Houtstaal
of door een lokale aannemer.
Op Voorne-Putten staat nog
een authentieke houten
hooiberg met rieten kap. Hij
is van hetWest- en Midden
Nederlandse type, waarbij de
kap aan beugels hangt en is
voorzien van een hoekspoor.
Dit is de enige die er nog is op
de Zeeuwse en Zuid-Hollandse
eilanden. Voor het voortbe
staan moet worden gevreesd.
Verreweg de meeste huidige
hooibergen zijn vierroedig.
Slechts één hooiberg was
zesroedig. In het verleden kwa
men meer vijf- en zesroeders
voor. In Noordwelle stond er
tot in de Tweede Wereldoorlog
nog een en ook op Voorne-
Putten heeft er nog lang een
gestaan. Bijzonder is een een-
roeder in Kruiningen, die in de
zestiger jaren van de 20e eeuw
gesloopt is.
Conclusie
Voordat het onderzoek gestart
werd, was het onduidelijk of
hooibergen in Zeeland thuis
horen, of dat ze zijn "overge
waaid" uit Zuid-Holland, waar
ze nu nog meer voorkomen
dan hier. Door archeologisch
onderzoek lijkt het er op dat
ze wel degelijk in Zeeland
thuishoren. Helaas is het niet
duidelijk geworden of ze in alle
regio's van Zeeland evenveel
voorkwamen. Hiervoor zijn te
weinig gegevens bekend.
Wie weet er meer uit het ver
leden?
Omdat uit dit onderzoek
helaas te weinig gegevens
boven water zijn gekomen om
vast te stellen of hooibergen
in het verleden in Zeeland
voorkwamen, wil SLZ lezers
vragen of ze weten waar (heel)
vroeger hooibergen hebben
gestaan en dit door te geven
aan ons (info@slz.landschaps-
beheer.nl). We zijn vooral
geïnteresseerd in authentieke
historische hooibergen.
Wij geven het dan weer door
aan Stichting Kennisbehoud
Hooibergen Nederland. Mooie
verhalen zijn welkom, maar
ook korte mededelingen kun
nen zeer waardevol zijn.
De Boom In LENTE 2011 Stichting Landschapsbeheer Zeeland
25
