en de smaak wordt door velen gewaardeerd.
Daarom worden de bessen vaak in sap en
jam verwerkt. Het blad is grijsgroen en met
een loep is goed te zien dat de grijze tint ver
oorzaakt wordt door ster- en schubvormige
"haren", die de plant tegen uitdroging bescher
ming (denk aan de hete omstandigheden in
het duin).
Ecologie
De bessen zijn voor vogels en zoogdieren een
rijke voedselbron, met name voor trekvogels
en wintergasten als lijsterachtigen. Als de bes
sen in de winter wat beginnen te gisten en
vogels eten er nog van, kunnen die dieren wat
dronken worden, wat soms tot grappige tafe
relen leidt... De dichte doornstruiken vormen
een uitstekend broedbiotoop voor veel vogels.
Onder de insecten zijn er enkele specialisten
die leven op deze plant. De duindoornboor-
vlieg bijvoorbeeld is een prachtig klein vliegje,
dat als rups in de bessen leeft. De basterd-
satijnvlinder is weliswaar niet afhankelijk van
duindoorn, maar heeft er toch een sterke
Een markante zwam die vaak aan de stammetjes
van oudere struiken zichtbaar is, is de duindoorn
vuurzwam. Foto: Karin Mol
voorkeur voor. Deze soort maakt grote en zeer
opvallende spinselnesten, die sommige jaren
erg opvallend zijn.
Beheer
Tot dusver veel lof voor de duindoorn. Zijn er
ook nog wat schaduwkantjes aan de koningin
van het duin? Jazeker! Ze groeit na kieming
snel en vooral in zijwaarts oprukkende struwe
len uit, en wordt daarbij wel eens erg domi
nant. Duindoorn vormt zeer veel worteluitlo
pers, waardoor groepjes van vrouwelijke (met
bessen) en mannelijke (zonder) exemplaren
vooral in de winter een opvallend beeld vor
men. De struwelen zijn zeer dicht en daarbin
nen is er weinig groei van andere planten.
Ze kan daardoor concurrent zijn van andere
waardevolle vegetaties. Bijvoorbeeld de duin
viooltjes waarvan de parelmoervlinders afhan
kelijk zijn, worden dan weggedrukt. Van nature
zou de struik door vraat, lichtconcurrente (van
andere struiken) en bodemontwikkeling weer
kunnen verdwijnen. Veel duinstruweel wordt
echter niet begraasd en de konijnenstand is
door ziekten al jarenlang laag. Dat maakt dat
de struik hier en daar in toom moet worden
gehouden. Ook vrijwilligers zijn daarbij actief,
middels de projecten "Parelmoervlinder op
Walcheren" en "Open Duinen" op de Kop van
Schouwen. Ze maken gebruik van maai- en
kapbeheer. Met al die scherpe doorns is het
een goedje om met goede handschoenen aan
te pakken! Het is een zaak van lange adem,
want duindoorn herstelt zich vaak goed en
snel na het afzetten.
Bescherming
Duindoorn is mede naamgever van een twee
tal typerende duinstruweel gemeenschappen:
De Associatie van Duindoorn en Vlier, die heel
dicht langs de zee groeit en de Associatie van
De Boom In WINTER 2011 Stichting Landschapsbeheer Zeeland
21
