in het laat middeleeuwse werk van de o.a.
Vlaamse schilders komt deze belangstelling
voor ruimte weergave weer terug. Pas in
de renaissance komt de wetenschappelijke
belangstelling voor dit perspectivische ver
schijnsel op gang, in deze periode wordt
dan ook de wiskundige grondslag voor het
perspectivisch projecteren geformuleerd.
Sindsdien is de perspectief de bepalende
wijze van ruimtelijk weergeven in de kunst
geworden. In de negentiende eeuw beves
tigde de fotografie de theorie, ook al eeuwen
eerder was dit gebeurd door de camera
obscura, die waarschijnlijk al door Johannes
Vermeer werd gebruikt als hulpmiddel bij
de weergave van zijn subtiele binnenhuis
taferelen.
Termen
Tafereel: het projectievlak waarop de per
spectivische projectie wordt weergegeven.
Kijkrichting: de loodlijn die men van het
tafereel kan tekenen in de richting van het
te tekenen object en waarvan het verlengde
deel vóór het tafereel in het oog terecht
komt.
Voor het tot stand komen van de perspecti
vische afbeelding is de positie van het tafe
reel erg belangrijk.
Over de horizon kan hier nog opgemerkt
worden, dat deze altijd even hoog is als
het standpunt van de beschouwer. Als de
beschouwer zelf hoog gaat staan komt
daarom ook de horizon hoger in het beeld
vlak te liggen.
Het doorkijkvenster bij Poppekerke
Op de plaats waar de voormalige kerk van
Poppekerke heeft gestaan komt nu het
doorkijkvenster te staan. Met behulp van GPS
zijn de hoekpunten van de kerk in de situatie
bepaald. Ik ging als volgt te werk: Met sjalons
van drie meter lang worden de vormbepa-
lende punten van de kerkplattegrond in het
landschap vastgelegd. De sjalons worden
gefotografeerd. We verbinden de toppen van
de sjalons en ook de plaats waar deze in de
grond staan door lijnen. Omdat de verticale
lijnen evenwijdig zijn met het tafereel kan de
maat van de sjalons (3 meter) worden geëx
trapoleerd tot de gewenste maten van de te
tekenen kerk. We hebben nu de lengte, de
breedte en de hoogte van het perspectivische
beeld gevonden en kunnen de kerk afmaken.
Achttiende-eeuwse tekeningen
De vorm van de kerk leiden we af uit his
torisch overgebleven bronnen, zoals een
tweetal achttiende-eeuwse tekeningen van
de ruïne van de kerk. Ook bestaat een sum
miere afbeelding van Poppekerke op de kaart
(Zeelandia descriptio) uit 1550 van Antoon
van den Wijngaerde. Tenslotte mag worden
aangenomen dat het type kerk niet essentieel
zal zijn afgeweken van andere nog bestaande
kerken op Walcheren zoals die van Domburg,
Aagtekerke, Meliskerke, Biggekerke en
Ritthem. Uit al deze gegevens is een redelijk
betrouwbaar historisch beeld te reconstrue
ren. Als de beschouwer dit beeld voor het oog
laat samenvallen met de bestaande horizon
ontstaat een stukje oude werkelijkheid.
Op woensdag 26 juni is er een afsluitende
bijeenkomst geweest van het project
Gekrompen dorpen, waarbij ook de door-
kijkborden zijn onthuld. Deze zijn dus vanaf
heden te bezichtigen. Hopelijk krijgt u een
goed beeld van het verleden.
Meer achtergrondinformatie is te vinden op
onze website.
4
