De Bushoeve te DriewegenFoto: Gerard Small
"Panta Rhei", "Alles wisselt" is Zeeland;
ook een boerderijnaam trouwens. Andere
min of meer bekende namen die het
landschap weerspiegelen zijn: Bushoeve
bij Driewegen, Zuid-Beveland. "Bus" is
een lage plek in het landschap waar bus
groeit; lage nutsbosjes. Zo ook "Rietbos"
in de Rammersdijkpolder in Oost-Zeeuws
Vlaanderen. "Pekelinge", laag, ziltig
weidegebied met een hoeve in midden
Walcheren; Warde, Waarde of Weerde;
lage landen en gelijknamige boerderijen
in resp. Tholen, Oost Zuid-Beveland
en Oost-Zeeuws Vlaanderen. De naam
"Berghoeve" (bv. Cadzand of Ossendrecht)
verwijst of naar een vliedberg, of naar de
eerste heuvel bij de Aanwas, de aange
slibde lagen kleigrond aan de oever van
de Brabantse Wal. Die aanwas was ooit
Zeeuws grondgebied.
Een mooi voorbeeld is ook de
Kaneelpolderhoeve bij Kwadendamme
in Zuid-Beveland. Alle fraaie verhalen
ten spijt is Kaneel niet anders dan de
verbastering van het woord kanaal. Het
afwateringskanaal liep vroeger dwars
door de polder om het overtollige water
van de achterliggende polders te lozen
op de zeearm Het Zwake. Dat kanaal is
nog goed te zien als een lage streep grond
in de nieuw verkavelde polder, vlakbij de
hoeve met de eens raadselachtige benaming
"Kaneelpolderhoeve".
Een mooi laatste voorbeeld van de invloed
van het landschap op boerderij benamingen
is hoeve "De Helle" bij Renesse. Ondanks
alle schijnbare verwijzingen naar het rijk van
de duivel is Helle, of Haelle, in oud Zeeuws
de aanduiding voor een lage plek, meestal
achter de duinen. Je treft hellegaten aan van
Flakkee tot Kloosterzande. De grote heren
hoeve achter de duinen van Renesse stond in
de Haelle, en werd dus de Hel(le) genoemd.
Mede vanwege het onplezierige karakter
van z'n bewoners in de 19e eeuw. Het onver
mijdelijke gebeurde: de boer van het hoefje
aan de andere kant van de weg noemde zijn
bedoeninkje: "Het Hemeltje". Toen aan het
eind van de 19 eeuw de eigenaar van De
Helle in Renesse ging rentenieren aan een
chique kade in Middelburg, heette een huis
iets verderop "De Hemel". D'r restte hem dus
naar zijn mening maar één benaming voor z'n
eigen nieuwe huis: "De Hel".
Literatuur:
Land- en Zeezicht, Boerderijnamen in Zeeland.
Gerard Smallegange, uitg. Koperen Tuin Goes, 2008.
De Boom In Herfst 2014 Stichting Landschapsbeheer Zeeland
13
