Het Rouwmosproject
In de periode 2009 tot 2018 heb ik 183
Zeeuwse begraafplaatsen en kerkhoven op
mossen onderzocht (figuur 1). Een heel
enkele waarneming uit de onmiddellijk
voorafgaande periode is ook opgenomen.
In totaal werden 119 mossoorten aange
troffen; in Nederland komen iets meer dan
600 soorten voor. Binnen de in Zeeland
aangetroffen mossoorten op begraafplaat
sen bevinden zich 11 vrij zeldzame (z),
8 zeldzame (zz) en 3 zeer zeldzame (zzz)
soorten; zie figuur 2. Vier van deze soorten
staan op de rode lijst 2012.
Het inventariseren van 183 grote en kleine
begraafplaatsen is een weliswaar aange
naam, maar volstrekt onbegonnen werk
dat nooit af komt. De mosvegetatie is
voortdurend in beweging. Hoe vaak je ook
op eenzelfde plaats terugkomt: bijna altijd
is er wel weer wat nieuws bij gekomen.
Vooral boombewonende soorten blijven
zich herstellen van de verzuring in vooraf
gaande jaren. De zachte en vochtige win
ters van de laatste jaren zijn bovendien
gunstig voor de meeste mossoorten. Wil je
ook nog weten weten wat er in dezelfde
tijd is verdwenen, dan kost dat nóg meer
tijd die er niet is. 'Een momentopname', is
dus de meest passende term.
Waarom begraafplaatsen
Op de meeste begraafplaatsen komen de
drie gebruikelijke substraten voor waarop
mos in principe kan groeien: steen, bomen,
bodem. Hoeveel steenbewonende mossen
op een begraafplaats groeien, is vooral
afhankelijk van de gebruikte steensoort en
van het gepleegde onderhoud. Het gun
stigst is verweerde, oude steen, het ongun
stigst nieuwe, harde steen of plexiglas, die
meestal zo glad zijn dat er niets op kan
groeien. De laatste soort is helaas -voor
mossen- in opmars vanwege beperkt
onderhoud.
Op bijna alle begraafplaatsen zijn wel een
paar bomen te vinden. Alleen op de zeer
kleine ontbreken ze wel eens. Is het aantal
bomen zéér klein, dan is het resultaat een
open en tochtig geheel, waar behalve
Begraafplaatsen
2009-2018
Begraafplaatsen
[Z]zz soorten
Landschapsbeheer Zeeland Winter 2018 Samenwerken aan ons cultuurlandschap
11
