het bouwen van een roterij met fabrieks
schoorsteen, de aanschaf van een stoomke
tel en het bracht hoge stookkosten met zich
mee. Bovendien zorgde de afvoer van het
stinkende rootwater voor milieuproblemen
en daarom werden de meeste warmwater-
roterijen rond 1970 gesloten. Op het dak
ziet men nog de waterbakken, een extra
reservoir, omdat bij deze methode de
behoefte aan water groot was.
Het gebouw van de warmwaterroterij in
Eede bevindt zich nog in een redelijke staat,
maar het vinden van een herbestemming
voor zo'n bunkerachtig gebouw zonder
ramen is moeilijk als men het oorspronkelij
ke karakter niet teveel mag aantasten.
Recentelijk wilde een enthousiaste onderne
mer hier een Bed Breakfast gaan begin
nen, maar de plannen zijn uitgesteld.
In Zeeuws-Vlaanderen zijn nog meer voor
malige warmaterroterijen te vinden. Aan de
Vinkenbroekstraat in Sint Jansteen, nabij
Julianastraat 49 in Heikant, aan de Hazelaar
in Koewacht, eigendom van de firma
Gremberghe en tenslotte aan de Tragel in
Koewacht.
Ik hoop dat het uiteindelijk toch lukt een
van die voormalige warmwaterroterijen een
goede herbestemming te geven. Ze vormen
een blijvende herinnering aan de voor
Zeeuws-Vlaanderen zo belangrijke vlasteelt.
Vlasteelt in Zeeland
In Nederland is Zeeland de belangrijkste
provincie van de vlassector. Ongeveer tach
tig procent van het vlas komt van Zeeuwse
bodem.
De Zeeuwse vlassector moet wel alle zeilen
bijzetten om te blijven bestaan. Sinds eind
jaren zeventig van de vorige eeuw is het
aantal hectaren vlasland teruggelopen van
30.000 naar 1.600. De concurrentie met
Frankrijk is moordend en het is maar de
vraag of de sector op de lange termijn
bestaansrecht heeft. Er gloort wel een
sprankje hoop aan de horizon door nieuw
Europees landbouwbeleid. Vanaf 2015 moe
ten boeren vijf procent van hun grond
bebouwen met milieuvriendelijke produc
ten. Omdat vlas veel kooldioxide uit de lucht
haalt en er niet veel bestrijdingsmiddelen
voor nodig zijn, zou de teelt weleens een sti
mulans kunnen krijgen. Enige jaren geleden
gingen de Zeeuwse boeren steeds minder
vlas telen door een afnemende vraag in
Europa en Amerika. Doordat recent echter
de vraag naar vlas in China en India flink is
toegenomen is de vlasteelt in Zeeland weer
sterk uitgebreid. Volgens vlasverwerker Van
der Bilt uit Sluiskil zijn de Aziaten dol op de
linnenstof die van vlas wordt gemaakt.
De groeiende middenklasse in deze landen,
die gewend is om natuurlijke vezels te dra
gen, kan zich nu een duur produkt als linnen
veroorloven.
Warmwaterroterij van H. van Looij in Sint Jansteen
in 2006. Foto: Maurice Kindt
Landschapsbeheer Zeeland Winter 2018 Samenwerken aan ons cultuurlandschap
23
