De musterdvumme
Door: KeesTonkens, SLZ
De musterdvumme is wellicht de oudste
traditionele manier van takhoutverwer-
king op het erf. Het hoorde bij de bakkeet
die op het erf stond. Takkenbossen, ofwel
"musterds" werden in vele lagen kruislings
over elkaar gestapeld tot een vierhoekig
bouwsel van ca. anderhalve meter hoogte;
van boven schuin afgewerkt als een soort
dak zodat het regenwater kon afvloeien en
de bossen konden drogen en worden
gestookt in de oven van de bakkeet waar
brood gebakken werd.
Allerhande snoeihout kan in bossen
gebonden ofwel gemusterd" worden,
maar vooral het hout van knotwilgen is
geschikt: slanke dichte bundels die goed
te stapelen zijn. Tegenwoordig zijn de
boerenerven waar nog een musterd
vumme te vinden is zeldzaam.
Een zorgvuldig in elkaar gezette "musterd
vumme" is echter mooi om te zien en
verschaft het erf extra natuurwaarde.
Te denken valt aan schimmels en insecten,
maar het is ook een prima schuil- en nes
telplaats voor allerlei kleine dieren, zoals
vogels en egels. Tevens zou het vanuit het
oogpunt van cultuurhistorie goed zijn als
de traditionele "musterdvumme" weer in
ere zou worden hersteld.
Hoe maak je musterds?
Het "musteren" is eenvoudig te doen
met behulp van zogenaamde "musterd-
paarden'. De constructie hiervan is vrij
simpel; vier stevige balken op vier
punten aan elkaar verbonden met een
slotbout. Daarin vier verticale poten
waar de takken tussen komen te lig
gen. Aan een kant een stevig touw met
een ring. Bij het klemmen worden
touw en ring over de bos heen
geklemd door een stok door de ring en
te steken en onder de boog te duwen.
Om een lange bos (1,5 mtr. of langer)
mooi strak af te binden heb je twee
stukken draad nodig en twee musterd-
paarden, met één paard gaat het overi
gens ook! Het is belangrijk alle takken
met het dikkere stuk dezelfde richting
op te leggen. Daardoor kun je de
bundels heel compact maken.
Musterdvumme op erf
1Zet twee paarden op een korte
afstand (ca. 50 cm) van elkaar.
2: Leg tussen de poten van de musters
een stuk draad dwars op de richting
waar in de takken komen te liggen.
3: Als je voldoende takken bijeen hebt,
kun je ze klemmen: pak bij het
eerste paard de grote metalen ring
die links aan een touw aan de
zijkant van het paard vast zit op en
haal daar een stevige stok door
heen.
Het andere uiteinde van die stok
klem je onder de metalen beugel
aan de rechterkant. (Overigens kun
je ze ook klemmen door gewoon je
voet op te zetten)
4: Breng de twee uiteinden van het
onder de bos liggende draad naar
elkaar toe en bindt ze zo strak
mogelijk aan elkaar.
5: Daarna het tweede draadje; als je
maar 1 paard hebt verschuifje de
bos en herhaal je de procedure
Ter variatie:
Je zou met enige fantasie andere
musterdconstructies op het erf kunnen
maken. Bij voorbeeld: drie- of meer-
hoeksvummes. Musterds lenen
zich heel goed voor tal van andere
constructies, zoals overbeschoeiing,
afscheidingen, kinderspeelhutten,
steun voor klimplanten, etc.
24
landschapsbeheer Zeeland Herfst 2019 Samenwerken aan ons cultuurlandschap
