Biodiversiteit in kleine bosjes
Door: Jimmy Pijcke, SLZ
In de bosarme Provincie Zeeland is het
soms even zoeken naar een natuurlijk
en gevarieerd bos voor een mooie bos
wandeling. Voor veel dier- en planten
soorten is dat net zo. Kleine bosjes
liggen dan ook als een oase binnen
het open en uitgestrekte Zeeuwse
landschap en werken als een soort
magneet op bosminnende soorten.
We hebben het dan niet over de aan
gelegde populieren- of naaldhout-
bossen met alle bomen keurig op een
rij, allen van dezelfde soort en leeftijd.
Nee, in een bos met een gevarieerde
vegetatie en variatie in structuur is een
veel hogere biodiversiteit aanwezig.
Verschillende soorten bomen, struiken,
kruiden, paddenstoelen, mossen, korst
mossen, amfibieën, vogels, zoogdieren,
vlinders en andere insecten voelen zich
hier thuis. Gaatje mee op excursie
door zo'n natuurlijk klein bosje?
Bosrand met mantel-zoom
We starten bij de rand van het bos.
Bij aankomst merken we meteen op
dat er niet strak tegen de bosranden
aan is gemaaid. Er is een geleidelijke
en natuurlijke overgang van de open
ruimte naar het gesloten bos.
We noemen dit een mantel- en zoom-
vegetatie. De zoom bestaat uit grassen,
kruiden en ruigere vegetatie en gaat
geleidelijk over in de mantel bestaande
uit rijk bloeiende struiken als mei
doorn, sleedoorn, hondsroos en
bramen. Boven de bloesem zoemen
bijen en vlinders halen hun nectar uit
de bloeiende kruiden. We zien een
heggenmus de struiken induiken en
onderin scharrelt een rosse woelmuis.
Als een soort stapsteen gebruikt
hij kleine bosjes om zichzelf te ver
plaatsen.
Speenkruid. Foto: SLZ
Voorbij de bosrand komen we meer in
de schaduw. Er staan enkele hoge en
lage bomen met een weelderige
ondergroei van fluitenkruid, brandne
tel, zevenblad, kruipende boterbloem
en look-zonder-look. In de bomen vin
den we holtes waar een grote bonte
specht of bosuil heeft gebroed. In de
verlaten spechtenholen wonen nu
8
Enkele hoge bomen zijn begroeid met
klimop. Door selectief kappen zijn er
kleine open plekken gecreëerd, waar
planten ontkiemen en jonge bomen
en struiken uitgroeien.
Onderin groeien bosveldkers, roberts-
kruid en speenkruid en met onze
voeten staan we op een bedje van
tientallen soorten mossen. We zien er
bodem- en humusbewoners, zoals
verschillende paddenstoelen.
De meest opvallende is toch wel de
vliegenzwam. Rood met witte stippen,
maar kabouter Spillebeen is
in geen velden of wegen te bekennen.
Boven in de boomtoppen horen we
zangvogels alarmeren. Een roofvogel!
Sperwernest. Foto: Jimmy Pijcke
ruige dwergvleermuizen of rosse
vleermuizen, 's Nachts komen ze naar
buiten om aan de bosrand op insecten
te jagen. Zoomen we in op de bomen
zelf dan zien we een maanlandschap
van diverse mossen en korstmossen.
De korstmossen het meest aan de
warme zonzijde, de mossen meer
aan de vochtige schaduwzijde.
mantel
gesloten bos
Afbeelding: SLZ
Kern van het bos
We duiken dieper het
bosje in en komen
in de kern van
het bos uit.
open veld zoom
Landschapsbeheer Zeeland Herfst 2020 - Samenwerken aan ons cultuurlandschap
9
