Eerste resultaten onderzoek
naar vleermuizen op
kerkzolders en torens
Door: Lucien Calle en Sandra Dobbelaar
De zeldzame Grijze grootoorvleermuis
heeft in Oost Zeeuws-Vlaanderen veel ter
rein verloren. De laatste jaren is ze slechts
in kleine aantallen in een vijftal Katholieke
kerken aan de grenskant gevonden. De
wens is uitgesproken om meer over deze
soort te weten te komen met als doel een
betere bescherming te kunnen geven. In
dit artikel doen we verslag van de eerste
stappen die zijn gezet en de resultaten die
daaruit voortkomen.
Meerjarig onderzoek
SLZ heeft een projectaanvraag gedaan bij
de Provincie Zeeland om de Grijze groot
oorvleermuis te kunnen beschermen. Het
project is toegekend vanuit het
Soortenbeleid en bestaat uit drie onderde
len: het verbeteren van winterverblijven
van vleermuizen, het verbeteren van de
renovatie van monumentale gebouwen en
het verbeteren van de leefomstandighe
den op kerkzolders waar onder andere
Grijze grootoorvleermuizen voorkomen.
Hoewel dit laatste onderdeel zich vooral
richt op de zeldzame soort profiteren ook
andere vleermuissoorten mee. Het hele
project heeft een looptijd van driejaar.
Kerk Hengstdijk. Foto: Lucien Calle
De eerste te beantwoorden vragen waren:
waar zijn Grijze grootoorvleermuizen (en
eventueel andere soorten) aanwezig, hoe
groot zijn de aantallen,
hoe maken ze gebruik van de zolders en
torens, waar zijn de in- en uitvliegopenin-
gen en wat zijn de eventuele knelpunten
(hinderlijke verlichting, ontbreken schakels
e.d.) op weg naar het jachtbiotoop. Naast
de vijf kerken in de grensregio waar de
14
soort al bekend is, zijn in de wijdere
omgeving ook andere kerken bezocht
om te controleren of er daar exempla
ren aanwezig zouden zijn.
Warmtecamera's en bewegings
sensors
Voor de inventarisatie van de kerken
werd samengewerkt met de
Zoogdiervereniging en stagiaires
Toegepaste Biologie Tamara Raven en
Laetitia Geraets. Tijdens het onderzoek
maakten zij gebruik van vijftien came
ra's die om de tien minuten een foto
maakten of met bewegingssensors rea
geerden op langsvliegende dieren. Om
te zorgen dat de vleermuizen hier geen
last van zouden hebben werd geen flits
Controle van camerabeelden in kerktoren
door stagiaires. Foto: Lucien Calle
gebruikt. Ook werd gebruik gemaakt
van warmtecamera's om vliegers aan
de buitenzijde op te sporen. Het tel
werk van de uitvliegers werd daarnaast
gedaan door dertien vrijwilligers. Met
een grotere groep mensen observeren
blijkt een nuttige activiteit te zijn.
Naast het uitvliegen kunnen de tellers
de vleermuizen soms ook nog een
stukje volgen richting jachtgebied. Zo
konden we bij de kerk van Hengstdijk
waarnemen dat veel vleermuizen op
jacht gaan langs de bosrand van het
aangrenzende bosje.
Twee grootoren bij uitvliegopening.
Foto: Tamara Raven en Laetitia Geraets
Resultaten
In totaal zijn elf kerken op zicht afge
zocht, waarbij in zeven kerken camera's
zijn geplaatst. Bij vijf kerken zijn er uit-
vliegtellingen uitgevoerd. De resulta
ten laten zien dat de dieren zich soms
erg goed kunnen verstoppen. Soms
werd op zicht slechts één vleermuis
waargenomen, terwijl er toch vijftien
uitvliegers geteld werden. De voor
naamste doelsoort, de Grijze grootoor
vleermuis is slechts in twee kerken en
met lage aantallen vastgesteld. Ook is
er geen voortplanting waargenomen.
Wel zijn er veel Gewone grootoorvleer
muizen aangetroffen: honderdacht
stuks verdeeld over zes kerken. In twee
kerken zijn daarvan kraamkolonies
gevonden.
Landschapsbeheer Zeeland Winter 2020 Samenwerken aan ons cultuurlandschap
