erven in Zeeland,
het behouden waard
Het voorjaar is eigenlijk wel de tijd dat ze
het meeste opvallen: groene erven in de
polder. Bomen die in verschillende tinten
in blad komen, bloeiende hoogstamfruit-
bomen en frisgroene heggen en struwe
len. De erven steken aftegen de nog
overwegend onbegroeide akkers. Ze vor
men stapstenen voor soorten zoals vogels,
marterachtigen en amfibieën en zorgen
voor verbinding tussen de leefgebieden in
de buurt. Juist de combinatie van allerlei
beplantingen samen geeft het erf zijn
(Zeeuwse) karakter en zijn landschappelijke,
cultuurhistorische en ecologische waarde.
Maar wat is er eigenlijk nog aan dit soort
erven in deze provincie? Wie goed om zich
heen kijkt, ziet dat het per regio erg ver
schillend is. Het zou goed zijn inzicht te
krijgen in wat Zeeland nog heeft aan
waardevolle erven al dan niet met een
combinatie van historische gebouwen.
Teloorgang
Veel eigenaren zien gelukkig (weer) de
waarde van het groen op hun erf.
Beplanting wordt hersteld en opnieuw
aangelegd. Via projecten probeert SLZ
eigenaren daarbij te helpen en middels
cursussen of excursies kennis over te bren
gen. Toch gaan er nog steeds veel groene
erven verloren. Vaak gaat dat beetje bij
beetje, soms heel rigoureus. Uitbreidingen
van het erf of veranderend gebruik
vraagt ruimte en er is regelmatig een
gebrek aan kennis m.b.t. de waarden.
Soms vindt men de authentieke situa
tie niet praktisch of gewoon niet mooi.
Landschappelijke inpassing van nieuw
bouw wordt meestal wel in de plan
vorming meegenomen, maar in veel
gevallen niet of niet goed (lees: land
schappelijk) gerealiseerd. Daar waar
waardevolle groene elementen ver
dwijnen en/of vervangen worden door
jongere of andersoortige beplantin
gen, wordt dat vaak niet op streek
eigen wijze gedaan of wordt er geen
rekening gehouden met de waarde
voor soorten van het agrarisch land
schap.
Behoud
Maar al te vaak zien we erven compleet
op de schop gaan. Regelmatig gaat het
om erven waar in het verleden veel in
is geïnvesteerd en waar subsidies zijn
verstrekt voor aanplant en voor onder
houd. SLZ heeft met vrijwilligers soms
jarenlang veel energie gestoken in het
beheer van landschapselementen als
het knotten van wilgen of het snoeien
van de hoogstamfruitbomen. Met de
komst van nieuwe eigenaren onder
gaan erven soms een metamorfose.
Wat kun je doen om dit te voorkomen?
Een eenduidig antwoord is hierop niet
te geven. Het is ingewikkeld, want het
gaat om iemands privé bezit, maar
tegelijk om het landschap, de natuur
en cultuurhistorie van een heel gebied.
Erf met veel verschillende landschaps
elementen bij Uzendijke.
Waardevolle boerderijen
Een aantal jaren geleden zijn alle erven
in Zeeland geïnventariseerd. Daar is
een lijst van waardevolle historische
boerderijen uit voortgekomen. De aan-
"Tekst en foto's: Sandra Dobbelaar, SLZ
i ErfteGraauw.
12
Een voorbeeld van een groen erf.
Landschapsbeheer Zeeland Zomer 2021
Samenwerken aan ons cultuurlandschap
13
