Het Ignd en den Boerenstand
Vaderlandsche dichters over:
„Hoe genoeglijk rolt het leven
Des gerusten Lantmans heen,
Die zijn zaligh lot, hoe kleerj,
Om geen Konings Kroon zou geven!"
(H. K. Poot, 1689—1733).
n den loop der tijden heeft menige dichterlijke
ziel zich bij zijn beschouwingen van het boeren
leven genoopt gevoeld daaraan verzen te wijden
en dat landmansleven te idealiseeren. Dat de
landbouw in ons vaderland maar al te dikwijls
weinig ideaal voor den landbouwer geweest is,
behoeft geen nader betoog wanneer men denkt
aan de perioden van crisis aan het eind der
vorige eeuw en in onze jaren. Na 10 jaar crisis
centrales zal de normale boer wellicht woedend
worden, wanneer hij het versje van den „burger
boer" Poot leest, dat hierboven nog eens afge
drukt is.
Staan al die dichterlijke- ontboezemingen dan op
gespannen voet met de waarheid?
Het ware onjuist, de hulde over het hoofd te
zien, die feitelijk al die dichters aan tien meest
werkzamen stand gebracht hebben en daarom
mogen we ons nóg wel eens vermeien in den
tuin van agrarische poëzie.
De dichter Poot, die in zijn jeugd zelf achter de
ploeg lie^ verhaalt ons in zijn „Akkerleven" op
prettige wijze van den boeren „stiel" en de ge
neugten welke hen daarbij ten deel vallen.
Hij begint met aan de „arme stadt" voor te
houden welk een „lust erf welk een schat" er
in het landleven en het boerenbedrijf gelegen is.
„Welige akkers, groene boomen
Malsche weiden, dartel vee,
Nieuwe boter, zoete meê,
Klaere bronnen, koele stroomen,
Frisscheluchtenovervloet
Maekt het buitenleven zoet.
En dan volgt een plastische schildering van het
„daeglijx tijtverdrijf
„Appels enten, peeren plukken,
Maeien, hooien; schuur en tas
Stapelen vol veltgewas,
Schaepescheeren, uiers drukken
Zeven kinderen en een wijf,
Zijn zijn daeglijx tijtverdrijf".
Vork en riek en schup en spade
Zetten zijne lusten pal,
Wanneer de „lente 't land beschildert"
Maar zoodra de „zomer zweet en gloeit",
„Ploegt en spit hij overmoeit".
De oogst van het „herfstsaizoen" stelt hem
echter ruimschoots schadeloos voor zijn ploeteren,
zoo vervolgt Poot z'n relaas.
,,('t) Snijt hem druiven, perst hem most,
Most die slechts wat moeite kost:
Hemelwaerde wijngertranken
Vullen dan met wijn zjjn ton.
- Nademaal echter „de wintqr 't wout
[verwildert",
„Houdt hij den berookten haert
Met zijn vrienden, ont van aert".
De groote Bilderdijk (17561831) is bepaald in
de leer gegaan bij dezen inboorling, den Delft-
schen landouwer, die, eenmaal gevangen in de
netten van Apollo, zijn vroegere landleven op-
smadelijke wijze heeft verloochend.
„De^iantman, die de stadt op eenen
Lfeestdagb ziet..
Veracht den loggen ploeg en wil naar
L bui te niet
Ook Mr. Willem Bilderdijk, die toch waarlijk
niet van 't land stamde, wist ei toch inderdaad*
de schoonheden wel van te onderkennen.
In kleine, fijne tinten penseelde hij zijn indruk
ken:
„Waar gij, op akkers, graan
ziet staan,
In voren, zaadtjens schieten;
Voor u is 't, dat het koren wast;
En wat de boer in schuren tast,
Gg mo»gt het al genieten".
De psyche van den boer was blijkbaar volkomen
tot hem doorgedrongen, als hij den „stadsmensrh"
voorhield:
,De noeste boei besteedt
Zijn zweet
Voor U, voor uw genoegen:
En als uw zuizen hem vermaakt,
De vorsch rikkikt, het eendjen kwaakt,
Vergeet hij al zijn zwoegen.
Vader Cats heeft 't altijd wel geweten, welk een
„gezegend Koningsdom" de boer op zijn erf
bekleedt:
„Die in een liefelycke streeck
Bij 't ruischen van een klaere beeck
Zijn lanthuijs sticht of acker-woning,
Wat is dat een gesegent koning"
Er zijn in de „gouden eeuw" (17e) wellicht geen
dichters geweest, die- meer dan de „man van
Brouwershaven", heeft bijgedragen tot de kennis
van en de liefde voor boer- en buitenleven.
Wanneer .Jacob Cats, die eenmaal de hoogste
staatsambten bekleedde hij was in "1621 pen
sionaris van Middelburg en later zelfs raads
pensionaris van Holland vaak „moede van
de stadt ontrent gebraeckte lander zat" dan
liet hij zijn gedachten den vrijen loop en vond
hg een rijmseltje op allerlei schijnbaar nietige
dingen, welke hij rondom zich zag.
Ik denk aan zijn „Ouderdom en buijtenleven"
dat hij inleidde met deze ode aan den lantbouw,
die, „nam begin soo haest daer menschen waren".
„Geen ambacht, nu gepleeght, en teel
[so lange jaren.
„De lusthof was een werek, dat
[Godes eijgen ham
Had cierlijck toebereijt, en wonderlijk
[geplant".
„Een gront daer lastbouw is te plegen", vindt
deze goedmoedige dichter, maar soms vervelend
zedemeester, die uit de natuur vele wijze lessen
trok en zijn tijdgenooten, daarmede gaarne schier
te pas en te onpas, overstelpte heeft Cats
ook gehuldigd in zijn „Hofgedachten" welk hg
heeft neergeschreven, toen hij op zijn Haagsch
landgoed „Sorgh-vliet" een nog bestaande
paradijselijke tuin zijn laatste levensdagen
sleet.
Het waren „invallen" gelijk hij in den titgl van
dit werk aangaf, .bij gelegentheyt, oft op t
gescolle van boomen, planten, bloemen, kruvden,
en dier gelijcke aardt-gewassen". -
We vinden er opmerkingen en uitspraken te
kust en te keur, xüe elk minnaar van het land
schap of deelhebber aan het boerenbedrijf, gaarne
tot de zijne zal willen makerr.
Uit de ons geboden volle garve, plukken we
om te beginnen, dit liefelijke tuiltje bijeen.
Een bizonder zwak had Cats voor de nijvere
bijen, die honing uit de bloem trekken zonder
haar te beschadigen.
Aldus
„Als ick met aendacht, oversie
Den gantschen handel van de bie
En hoede door de velden dwaelt,
En hier en ginder nederdaelt;
En hoede door de bloemkens kruypt
En daer uijt was en honingh suypt...
Dan is 't daf" ick van herten wensch
Dat al den handel van den mensch
Juyst op die wijse mocht geschiên..."
Het boerenwerk, zooals „ploegen, missen en
spitten "in d' aerde", heeft hij met de volgende
noten op zijn snarenspel gezet:
HET GEVIEL:
dat daer een huysman wrocht
En mit (mest) op synen acker brocht.
Ook was er een, die met de ploegh
Gantsch sneligh door de veuren joegh.
Een ander, op het naeste lant
Die maeckte greppen in het zant
En haelde bagger uyt den gront,
En wat hij 'in 't water vont
En daarop „soo quam wij binnen dit gespeijs"
dat alweer een aantrekkelijke zedeles inhoudt:
„Siet, die een ander heeft gequelt,
Die wordt ter aarder neêr-gevelt,
Gedult, dat is een groote deught,
De beste, die je vinden meught
De ^scjioone boómen Gods", waarvan Guido Ge-
zelle zoo geestdriftig kon zingen, stonden ook bij
Cats aireede in booge eere.
Nietwaar
„Wat sou een machtigh perek, of velt,
of lantschap wezen,
Indien 't £r uijt den gront geen boom
en er quam gerezen?"
De boomen, die dienst doen 'tot „herberg" van
ons gevogelte.
Immers:
„Waer sou de nachtegael met haar
geselschap singen
Maer sou het kraembed zijn, daer menigh
•vogel broet?
Besluite ik, met een aanhaling uit Pater Poirters,
den „Brabantschen Cats" die ook het ,bie-
ken" tot voorwerp zijner dichterlijke beschou
wingen heeft genomen en ons aanmaant, in over
eenstemming met den aard van het Brabantsche
landsvolk, dit beestje na te volgen, eer wij ons
landwerk beginnen:
„Want 's morgens als 't zijn pootjes kuischt.
Dan ziet men, dat 't zijn pootjes kruist,
En zegent zich, gelijk het blijkt.
Eer 't veldwaarts naar den bloemoogst wijkt.
Het wenscht, opdat zijn winst gedij.
Dat 't ook van God gezegend zij."
A. J. Pr.
„HET NEDERLANDSCHE
TREKPAARD"
Afdeeling Zeeland
Te Goes werd een verplichte keuring voor dek
king gehouden van die hengsten, die in Januari
j.l. niet voorgeleid konden worden.
Goedgekeurd werden:
Certain K 1985 geboren 1938 van C. J. de Kam
te Wisenkerke en Gebr. Leenderte te Kamper
land. Deze hengst werd in het keurstamboek
opgenomen. Carlo K 1930 geboren 1937 van gebr.
J .en M. v. d. Weele te Colijnsplaat. Roland van
Bottemaheerd K 1886 geboren 1936 van Hartog
te Colijnsplaat.
Op de te Hulst gehouden nakeuring werden goed
gekeurd:
Herman K 1996, geboren 1939 van H. Kerck-
haert te Breda en H. de Maat te Stoppeldijk.
Deze hengst werd in het keurstamboek opgeno
men. Nikkel van Rustwat 100065, geboren 1939
van dezelfde eigenaren. Adolf van Luntershoek
101121, geboren 1939, van C. de Feijter te Bosch-
kapelle. Tom van Luntershoek 94277 geboren
1938 van dezelfde eigenaar. Jan van Schenge K
1987, geboren 1937 van R. A. C. Hendriks te
Stoppeldijk. Deze hengst werd in het keurstam
boek opgenomen. Dragon van Hoek K 1950, ge
boren 1938 van H. Kerckhaert te Breda en H.
de Maat te Stoppeldijk. Hercule van de Louisa
K 1876, geboren 1934 van gebr. Kerckhaert te
Nieuw Namen (voor 4 jaren). Solon van Certain
K 1567, geboren 1931 van wed. Ed. Verschueren-
Rosseel te Hengstdijk (voor 4 jaren).
Uitslagen Premiekeuring
Hengsten geboren 1939, groote maat, opgenomen
in het keurstamboek, Herman K 1986 van H.
Kerckhaert Breda en H. de Maat Stoppeldijk.
Hengsten geboren in 1939, kleine maat, niet
opgenomen in het keurstamboek: 2. Nikkel van
Rustwat 100065 van H. Kerckhaert en H. de
Maat.
Hengsten geboren in \938, groote maat: 1. Dra
gon van Hoek K. 1950 van H. Kerckhaert en H.
dr Maat; 2. Certain K 1985 van C. J. dfe Kam
te Wissenkerke en gebr. Leendertse Hz. te Kam
perland.
Hengsten geboren 1937 of vroeger, groote maat:
1. Hercule van de Louisa K 1876 van gebr. Kerck
haert te Nieuw Namen; 2. Jan van Senge K
1987 van R. A. C. Hendriks te Stoppeldijk; 3.
Roland van Bottemheerd K 1886 van A. de Har
tog te Colijnsplaat.
Tijdens de in Januari en Maart gehouden keu
ringen getoonde kampioenhengsten
Clairon van Hoek K 1714 van gebr. Verdonk te
Nieuwdorp 50; Solon van Certain K 1567 van
wed. Ed. Verschueren te Hengstdijk 50.
KLOETINGE
Boerenleenbank
De jaarvergadering van de Boerenleenbank werd
gehouden onder voorzitterschap van den heef
Trimpe. De heer Zandee bracht verslag uit over
het jaar 1941.
ïferkozen,. werd de heer Q. Trimpe als lid van
het bestuur.
De heer P. Staal werd tot lid van den raad
van toezicht herkozen en tot plaatsvervangend
lid van den raad werd benoemd de heer J. van de
Velde. Voorts werden de heeren P. Staal en A.
C. Noteboom herkozen tot plaatsvervangende
bestuursleden.
Mestcontracten voor runderen
De L.C.O. voor Zeeland maakt bekend, dat over
enkele weken weer contracten beschikbaar ge
steld zullen worden. Deze contracten hebben tot
doel de vetweiders en andere daarvoor in aan
merking komende veehouders, gelegenheid te
bieden in den zomer van 1942 voldoende weide-
vee aan te houden. De runderen dienen in het
tijdvak SeptemberNovember 1942 afgeleverd
te worden aan de Bedrijfsorganisatie.
Alleen vrouwelijke runderen en geschetste fok
stieren met een levend gewicht van tenminste
250 K.G. die men wenscht te mesten, kunnen
gecontracteerd worden.
De contracten kunnen afgesloten worden op:
a. C en D runderen welke door de Bedrijfs
organisatie worden beschikbaar gesteld. Hier
van komt het gewicht niet in mindering op
de aanslag.
b. Vrije runderen welke van een anderen vee
houder worden overgenomen. Het levend ge
wicht op den dag van contracteering komt
in mindering op de aanslag van dengene die
recht heeft op het copie-contract (geldige
bon).
c. Eigen vee voor zoover zulks noodig blijkt.
Ook hier komt het levend gewicht op den
dag dat het contract wordt afgesloten in
mindering op de aanslag van dengene, die
recht heeft op het copie contract.
Belanghebbenden dienen vóór 10 Maart 1942 aan
de L.C.C. voor Zeeland, afd. Veehouderij, Goes
schriftelijk op te geven hoeveel contracten zij
denken af te sluiten, gespecificeerd in de ru
brieken a, b en c. De prijs van de runderen door
de Bedrijfsorganisatie beschikbaar te stellen be
draagt: slachtvee-prijs plus ƒ15.— vermeerderd
met eventueele kosten van de levèringsplaats
naar het bedrijf.
