JAN STRUBE
De Biesbosch
schilder van Brabant
Nieuw land in Brabant:
H ET ligt in de bedoeling de afsluiting van
den BiesbóSch te bewerkstelligen door den aanleg
van een dijk, die vanaf Werkendam in Zuid-
Westelijke richting zal loopen langs de Nieuwe
Merwede. Reeds op het oogenblik loopt hier een
bandijk tot aan het uiterste puntje van den
Biesbosoh, de Luna Jacomina-plaat Deze dijk
beschermt echter niet tegen hooge stormvloeden
en laat bovendien een heele serie buitenpólders
ten prooi aan het in de Merwede opgestuwde
water. De nieüwe dijk, die met een. kruinhoogte
van 6.50 M, N.A.Ihet achterliggende land
zal vrijwaren tegen stormvloeden, sluit alle bui
tengronden in. Bij Werkendam zal ruimte blijven
voor den aanleg van een buitenhaven.
Jan Struts ,J3oerenkoopdag in Brabant(Cliché „De Landstand")
NDER de Brabantsche kunstenaars van het
oogenblik neemt de Bredasche kunstschilder Jan
Strube om meer dan één reden een vooraan
staande plaats in.
Strube, wiens werken in steeds breeder kring
groote waardeering vinden, is n.l. iemand, die
niet alleen artistiek gesproken, -doch ook uit
zuiver zakelijk oogpunt bezien, geheel eigen,
Sterk persoonlijke, inzichten heeft,
Amsterdammer van geboorte exposeerde Strube
reeds in 1920 op vrij jeugdigen leeftijd bij de
Onafhankelijken aldaar, waarbij vooral zijn
schilderstukken betrekking hebbende op het Bra
bantsche boerenleven sterk de aandactht trokken.
Nog meer kwamen de boerenschilderingen van
dezen geboren Amsterdammer in het middelpunt
der belangstelling te staan, toen hij zich eenige
jaren later op den Brabantschen buiten vestigde
en zijn atelier midden» in het Liesbosch betrok.
Niettemin kreeg ook hij, hoewel reeds vrij al
gemeen bekend, met de moeilijkheden, het
kunstenaar-zijn eigen, te kampen. Deze moei
lijkheden waren voornamelijk van materieelen
aard en in de eerste plaats het gevolg van een
gebrek aan expositieruimte met de daaraan
noodwendig verbonden geringe mogelijkheid van
afzet van zijn kunstproducten.
Als practisch mensch is Strube toen niet bij de
pakken neer gaan zitten. Hij wendde zich j^iet,
zooals vele zijner confraters tot „Kunst in
nood", doah bouwde een geheel eigen theorie op,
welke eerst thans door velen als juist wordt
erkend.
Deze theorie is, dat ook de kunstenaar recht
beeft op zijn plaats in de samenleving, aange
Enkele bijzonderheden over de voor-
loopige plannen tot indijking.
^Kan de oevers van de Bergsche Maas werken
momenteel honderden arbeiders aan de verhoo-
gpng der dijken. In het najaar kwam het eerste
gedeelte van den nieuwen dijk langs den Zuide
lijken oever van de Amer, dat loopt vanaf
Geertruidenberg tot aan het vredige dorpje
Drimmelen, gereed en voor dit jaar staan de
hier aansluitende werken op het programma.
Het zijn de eerste praktische stappen op den
moeilijken weg, die onze waterstaatkundigen
hebben betreden voor het watervrij maken van
het oude .waterland in onze provincie: de Bra
bantsche Biesbosch. De eerste praktische stap
pen, want er zijn in de voorbije jaren al heel
wat theoretische stappen op dit pad gezet. Velen
onzer Landstanders, wier belangen ten nauwste
bij de uitvoering dezer plannen die immers
ook voor andere gebieden dan de Biesbosch van
rechtstreekschen invloed zijn zijn betrokken,
weten hoe er jarenlang gepraat, geprojecteerd,
gerapporteerd en gedebatteerd is over deze ge
wichtige zaken. Zij weten ook hoe na dit alles
de zaak scheen vastgeloopen tot in den zomer
van 1940 nog maar enkele maanden na het
optrekken van deri kruitdamp boven ons land,
het „Dagblad van Noordbrabant en Zeeland/'
welk blad onvermoeid op de bres heeft gestaan
voor de 'Brabantsche belangen, die bij dit werk
betrokken waren het bericht bracht, dat het
Departement van Waterstaat zijn goedkeuring
aan de nog niet in details uitgewerkte plannen
had* gehecht. Met de uitvoering kon toen met
één slag een begin worden gemaakt.
Wij willen in enkele artikelen het een en ander
zien de maatschappij niet zonder kunst kan
leven en kunst dus in zekeren zin een levens
behoefte is. De taak van den kunstenaar is daar
tegenover niet alleen kunst voort te brengen,
doch ook te zorgen, dg.t zijn kunstproducten op
de juiste plaats komen. De kunstenaar heeft- dus
een verantwoording tegenover de maatschappij
Jan Strube Veemarkt
mededeelen over de groote trekken van het Bies-
boschplan in engeren zin, dus zonder daarbij in
te gaan op de paralfel loopende werken in de
aansluitende gebieden van Amer, Donge en Oude
Maas. Die groote trekken zijn weergegeven in een
uiteenzetting, die het hoofd van den Cultuur-
teohnischen Dienst te Utrecht, ir. Mesu, indertijd
voor de leden van het waterschap „De Bra
bantsche Biesbosch" heeft gegeven, waarbij ech
ter dient te worden vooropgesteld dat dit alles
slechts voorloopige projecten zijn, die uiteindelijk
wellicht 'nog zeer belangrijke wijzigingen zouden
kunnen ondergaan.
Vooreerst het een en ander over de geprojecteerde
waterstaatswerken. In volgende artikelen kun
nen wij dan nog reppen over de projecten van
cultuur-technisch en, van sociaal-economiscben en
van administratieven aard.
Onder de waterstaatkundige werken zijn te re
kenen den aanleg van den afsluitdijk, van het
groote afwateringssysteem en van de verkeers
wegen zoowel te water als te land.
De afsluitdijk.
Vanaf de Spieringsluis, even ten Zuiden van Kop
van het Land zal de nieuwe dijk de bestaande
kade volgen tot voorbij den „polder Hoog en Hof.
Vandaar zal de dijk naar het Zuid-Oosten af
buigen dwars door het Gat van de Visscher
en moet zich onder alle omstandigheden nuttig
maken.
En zoo redeneerde Strube een tiental jaren
geleden verder wanneer de maatschappelijke
verhoudingen een grondige wijziging ondergaan,
kan de kunstenaar deze wijziging niet hoog
hartig negeeren, doch moet hij ook zijn hunst
aan de gewijzigde verhoudingen aanpassen
Wanneer dan ook het publiek, zooals toen in een
tijd van laag-conjunctuur, niet meer in staat i9,
om honderden guldens voor één schilderij neer
te tellen, heeft de kunstenaar met deze ver
anderde omstandigheden rekening te houden
Eerst immers, wanneer de kunstenaar er in
slaagt zijn kunst ook onder het gewone publiek
te brengen, gaat er van die kunst opvoedende
waarde uit.
Deze laatste stelregel, welke thans na ongeveer
10 jaar vrijwel algemeen als juist erkend wordt,
deed Strube zich toeleggen op zijn pastel- en
zwart krijLstukken, alsmede van zijn litho's.
Uit dienzelfden tijd dateeren ook zijn, eveneens
in zwart-wit uitgevoerde boerenlevens welke
sterk de aandacht trekken door de geheel uit
zonderlijke visie van den kunstenaar, die al het
overbodige als het ware weglaat, zoodat alleen
de expressie blijft om daardoor des te scherper
te spreken.
Men zie daarvoor b.v. zijn „Boerenkoopdag m
Brabant" en zijn „Verkooping groot veè" en
lette eens op de gespannen houding van de
daarop voorkomende personen en op hun ge
laatsexpressie, waarin alle menschelijke hart
stochten zich weerspiegelen.
(Cliché „De Landstand")
naar den polder Vischplaat. De uiterste hoek van
het Biesboschgebied blijft dus buitendijks zoodat
hier een belangrijk deel van het fraaie waterland
ten dienste van den watertoerist gespaard wordt.
Aan de Zuidzijde zal de afsluitdijk vervolgens de
bekadingen volgen van den Visehplaatpolder,
Lunapolder enzoovoorts tot aan het Spijkerboor,
<Jat een der belangrijkste scheepvaartwegen van
den Biesbosch is. Het Spijkerboor zal door den
dijk worden afgesneden en een scheepvaartsiuis
krijgen. Langs den Zuidrand van de Gecombi
neerde Polders Steen van Kloosteroord zal de
afsluitdijk zich vervolgens voortzetten tot aan
de brug van Keizersveer.
Met uitzondering van den hoek van Anna Jaco-
minaplaat en enkele langgerekte buitenpoldertjes
ten Zuiden van de Spieringsluis tot aan de Deene
plaat, zal dan het geheele gebied binnen de
veilige armen van een zwaren afsluitdijk worden
gesloten.
Een alleszins radicale oplossing dus, die in
scherpe tegenstelling staat tot diverse plannen,
die in den pennestrijd der laatste jaren geopperd
zijn, en die dikwijls een slechts' gedeeltelijke in
poldering of een onvolkomen beveiliging van het
gebied voorstelden. Wil de Biesbosch een be
woonbaar landbouwgebied worden, dan kan niet
met halve maatregelen worden volstaan.
Zooals gezegd staan al deze werken nog lang
niet in details vast Dat is vooreerst ook niet
noodzakelijk, want vooraleer men met de eigen
lijke afsluiting kan beginnen moet veel ander
weik worden verzet Temeer daai ook de mon
ding van de Donge en van het Oude Maasje
zullen wo'den afgesloten moet immers in de toe
komst rekening worden gehouden met een veel
hoogei öploopen der storm .oeden in de groote
rivieren, die de mlpboezems var Bieschbosch,
Donge en Oude Maas zullen moeten missen.
Daarom zullen in Brabant en Zuid-Holland om
vangrijke dijkverhoogingen moeten worden ver
richt vooraleer men den Biesbosch zelf zal kun
nen bevrijden. Dat is een werk van jaren en in
dien tijd kan er aan de details worden gewerkt.
(Wordt vervolgd).
