Instelling van den Nederlandschen
Coöperatieven Raad
Boer B. H van Till te Hummelo tot voorzitter benoemd
12
Het Verordeningenblad bevat een besluit
van de secretarissen-generaal van de depar
tementen van Landbouw en Visscherij en
van Handel, Nijverheid en Scheepvaart,
waarbij met ingang van gisteren is inge
steld een coöperatieve Taad als toporganisa-
tie voor coöperatieve vereenigingen op het
gebied der voedselvoorziening.
Op voorstel van den Boerenleider heeft de
secretaris-generaal van genoemd departe
ment boer B. H. van Till te Hummelo be
noemd tot voorzitter van den coöp. raad.
De Nederlandsche Coöperatieve Raad vormt
de wettelijke aaneensluiting van alle boeren
coöperaties. De 4000 boeren-coöperaties, die
thans in Nederland op elk economisch gebied
werkzaam zijn, krijgen hierdoor haar gemeen
schappelijke toporganisatie. Dit zijn credietcoö-
peraties, goederencoöperaties, de coöperatieve
groentenveilingen en de vele coöperaties voor de
verwerking, als zuivel- suiker-, aardappelmeel-,
strookartonfabrieken e.«u
De nieuwe toporganisatie knjgi door deze ver
ordening een zekere taak. Zij heeft het recht
door gepaste maatregelen alle handelingen op
het gebied der bóerencoöperaties te beletten,
voorzoover deze schadelijk zijn voor de coöpera
tie. De controle wordt opnieuw georganiseerd.
Principieel zullen voortaan alle coöperaties vol
gens uniforme beginselen gecontroleerd en be
stuurd worden. Het recht tot het instellen van
een controle wordt aan de toporganisatie over
gedragen. Voorzoover afzonderlijke centrale or
ganisaties thans reeds beschikken over een con
trole-apparaat, kan de centrale organisatie haar
ook' voortaan het recht van controle toekennen.
Bovendien is de toporganisatie in de gelegen
heid coöperaties, die economisch zonder betee-
kenis zijn geworden, door middel van een ver
eenvoudigde procedure te ontbinden en andere
coöperaties, die tot dusver zonder contact met*
een centrale organisatie werkten, te verplichten
Zich daarbij aan te sluiten.
De stichting van' deze toporganisatie der boe
rencoöperaties is een onderdeel van den geheelen
professi'oneelen opbouw van de plattelandsbe
volking. De Nederlandsche Landstand omvat
alle boeren, tuinders en visschers,-benevens hun
gezinsleden en de landarbeiders bij hun werk
zaamheid op de boerderij of anderszins bij de
agrarische productie
De door boeren gestichte coöperaties, "die in
hoofdzaak werkzaam zijn als ondernemers op
economisch gebied, vallen niet onder dén Land
stand en derhalve worden haar belangen ook
niet door dit lichaam behartigd. Het was beslist'
noodzakelijk de coöperaties der boeren in een
toDOT-qanisatie onder uniforme leiding te ver
eenigen opdat het agrarisch coöperatiebedrijf
principieel in het economisch leven den opbouw
van den T,andstand ondersteunt en aanvult. Om
deze reden wordt de voorzitter der toporgani
satie od voorstel van den Boerenleider benoemd
door den secretaris-generaal van het departe
ment van Landbouw en Visscherij. Dientenge
volge bestaat de waarborg, dat de leiding van
de toporganisatie zich zal aanpassen bij de be
ginselen van de nieuwe boerenpolitiek. De mate
van economische ervaring en groote deskundig
heid. die in de afzonrWlfïke coöperaties en ook
in de groote orr^nisa+'oc an-nwerig is
beteekent de inschakeling van essentieele
krachten bii den arbeid voor een gezond Nede^
landsch landvolk.
In verband met het vorenstaande volgt hier
nog een nadere toelichting.
Welke coöperaties eronder vallen.
Coöperatieve vereenigingen in den zin va^
dit besluit zijn de volgende lichamen, voor
zoover het meerendeel hunner leden als
voortbrengers van producten van den land
bouw in den zin van artikel 1 van het Orga-
„De Landstand, zal nooit en te nim
mer de taak van de kerk overne
men. Dat terrein is voor ons heilig
en wij zullen de deur wijd open
zetten voor hen, die de leer van
waarheid en gerechtigheid willen
uitdragen.
Roskam.
nisatiebesluit Voedselvoorziening 1941 werk
zaam zijn, met uitzondering van verzekerings
ondernemingen, alsmede van vereenigingen
van handelaren en ambachtslieden:
a. coöperatieve vereenigingen in den zin' van de
wet op de coöperatieve vereenigingen 1925;
b. vereenigingen, welke als zedelijk lichaam
zijn geconstitueerd en erkend volgens de
wet van 22 April 1855 tot regeling en be
perking van het recht van vereeniging en
vergadering, en ten doel hebben de stof
felijke belangen harer leden te bevorderen
in den zin van artikel 1 van de wet op de
coöperatieve vereenigingen;
c. andere rechtspersoonlijkheid bezattende li
chamen, welke naar het oordeel van *de
toporganisatie in hun opzet en werkzaam
heden mat coöperatieve vereenigingen
overeenstemmen.
Onder centrale organisatie wordt verstaan
een organisatie - ongeacht haar rechtsvorm -
welke een of meer groepen van coöperatieve
vereenigingen met een gelijksoortig doel om
vat en welke door de toporganisatie is erkend.
De taak der nieuwe organisatie.
De Nederlandsche Coöperatieve Raad, welke
thans als toporganisatie is ingesteld, is
rechtspersoon en heeft tot taak de beharti
ging der gemeenschappelijke belangen van
de coöperatieve vereenigingen en van de cen
trale organisaties, waarop hij het algemeen
toezicht uitoefent.
Ten aanzien van een coöperatieve vereeniging
of centrale organisatie, welke als xcrediet-
ondememing werkzaam is, blijven de op grond
van het besluit no. 225/1941 betreffende het
bank- en credietwezen uit te oefenen bevoegd
heden onaangetast.
Coöperatieve vereenigingen en centrale orga
nisaties zijn verplicht zich aan te sluiten bij
die toporganisaties.
Bevoegdheden.
De toporganisatie is bevoegd een coöperatieve
vereeniging te ontbinden:
a. indien zij zich niet binnen vier maanden
bij de top-organisatie voor aansluiting
heeft aangemeld;
b. indien zij in verband met het geringe
aantal harer leden haar economische
beteekenis heeft verloren;
c. ingeval van herhaalde niet-nakoming
van de haar opgelegde verplichtingen.
/oor de ontbinding van een coöperatieve ver
eeniging, welke lid is van een organisatie, in
gesteld of erkend op grond van het besluit
no. 206/1940 betreffende den opbouw van een
zelfstandige organisatie ter ontwikkeling van
het bedrijfsleven, is de toestemming van den
Secretaris-Generaal van het denotement van
Landbouw en Visscherij vereischt, evenals
voor de ontbinding van een coöperatieve ver
eeniging, welke werkzaam is als credietinstel-
ling.
In de overige gevallen heeft de vereeniging
bij ontbinding binnen vier weken recht van
beroep op den secretaris-generaal, door welk
beroep de ontbinding wordt geschorst.
De verevening der zaken van een ontbonden
vereeniging geschiedt door een door de top
organisatie te benoemen curator. Een even
tueel batig slot wordt uitgekeerd aan hen, die
op het oogenblik der ontbinding leden der
coöperatieve vereeniging zijn of aan hun
rechtverkrijgenden, elk voor het aandeel, het
welk zij in de coöperatieve vereeniging heb
ben, tenzij de statuten der vereeniging ter
zake van haar liquidatie anders mochten be
palen.
Het algemeen toezicht op de coöperatieve
vereenigingen geeft aan de toporganisatie de
bevoegdheid:
a. tot het uitoefenen -van controle op de
boekhouding en op het financieel freleid;
b. tot net geven van richtlijnen en het tref
fen van maatregelen ten einde handelin
gen van coöperatieve vereenigingen tegen
te gaan, welke het coöperatieve karakter
De voorzitter van den
Coöperatieven Raad
Een GeiderscHe boer in hart en meren
De voorzitter-van den Coöperatieven Raad,
Bernard Hendrik van Till, werd in 1896
geboren in Hummeloo en Keppel. Reeds
zeer spoedig nadat hij zich als zelfstandig
landbouwer op een gemengd bedrijf ge
vestigd had, wijdde hij zich actief aan het
vereenigingsleven, waarbij vooral de Coö
peraties zijn bijzondere aandacht hadden.
Tot op heden was hij ondervoorzitter van
de Coöperatieve Landbouwvereeniging van
Hummeloo en Keppel, secretaris van den
raad van toezicht van de Coöperatieve
Boerenleenbank te Hoogkeppel en secre
taris van de dorschvereeniging Hummeloo.
Ook was hij commissaris van de Gelder-
sche Slachterij uo., bestuurslid van de af-
deelingen Hummeloo, Keppel, Eldrïk van
de Geldersch-Overijsselsche Maatschappij
van Landbouw en provinciaal bestuurder
van den toemncdigen Nationalen Bond
Landbouw en Maatschappij. Hij verleende
door inzet van zijn géheele persoon de
volle medewerking aan de oprichting van
het Ned. Agrarisch Front en stelde zijn
groote werkkracht ter beschikking van
Boerenleider Roskam toen deze geroepen
werd den Nederlandschap Landstand te
leiden.
van deze vereenigingen of het coöperatieve
aanzien in het algemeen schaden;
c. tot het aan een coöperatieve vereeniging
opleggen van de verplichting binnen een
bepaalden termijn als lid toe te treden tot
een door de top-organisatie aan te wijzen
centrale organisatie r
Indien een coöperatieve vereeniging aan deze
verplichting niet of niet behoorlijk voldoet,
is de toporganisatie bevoegd haar een boete
op te leggen van ten hoogste vijfduizend gul
den.
Wanneer een centrale organisatie is belast
met de controle op de boekhouding en het fi-
nancieël beleid en deze haar taak niet of niet
behoorlijk uitoefent, is, de toporganisatie ge
rechtigd haar de gegeven bevoegdheden te
ontnemen, terwijl in het geval dat de haar
door de toporganisatie gegeven aanwijzingen
niet opvolgt, de Secretaris-Generaal haar een
boete van ten hoogste tienduizend gulden kan
opleggen.
Het algemeen toezicht.
Het algemeen toezicht op de toporganisatie
wordt uitgeoefend door den secretaris-gene
raal, die ook den voorzitter benoemt en ont
slaat, op voordracht van den Boerenleider en
na overleg met dezen. De "floor den Secretaris-
Generaal vast te stellen statuten bevatten
voorschriften omtrent de wijze, waarop de
bijdragen van de aangesloten coöperatieve
vereenigingen en centrale organisaties wor-.
den vastgesteld.
De oude vorm heeft afgedaan.
De vereeniging Nationale Coöperatieve Raad
wordt ontbonden, waarbij de bepalingen ten
aanzien van de verevening door een- curator
en de verdeeling van een eventueel batig slot
eveneens van toepassing zijn.
