ER IS EEN KINDJE GEBOREN
V
(Van onzen specialen medewerker
op het gebied der plantenveredeling)
HET inag als bekend verondersteld wor
den, 'dat wijlen Prof. Ir. C. Broekema er
steeds naar gestreefd heeft landbouw en in
dustrie nader tot elkaar te brengen. Ik wijs
nier -bijv. op het door hem opgerichte Comité
voor Brouwgerst, de Nederlandsche Uienfe-
deratie, enz. Belangrijke vereenigingen, die
ik binnenkort door mijn 'bril hoop te bezien
Thans vraag ik Uw aandacht -voor het kindje
dat geboren is, nJ. de Cichorei-Studie-Com-
missie. In den vorigen zomer heb ik mij op
de hoogte kunnen stellen van het werk van
deze commissie. De landbouwkundige secre
taris tufte met mij door den kop van Goeree
om de aangelegde proefvelden te bezichtigen
en contact op te nemen.
In vele streken van ons land is de cichorei-
cultuur onbekend, in verschillende streken
wekt de cichorei herinneringen op aan vroe
gere tijden; opgang van den verbouw en on
dergang wegens onvoldoende rentabiliteit.
Een ieder, die wel eens een tochtje heeft ge
maakt door het mooie land" van Goeree-
Overflakkee, zal weten dat de cichorei-cul-
tuur daar in eere is.
Niet alleen de verbouw van de cichorei-wor-
tels, doch ook de zandteelt van cichorei is te
Ouddorp van belang.
In het zoo- juist verschenen le rapport van
de Cichorei-Studie'-Commissie omschrijft het
Hoofd van de Bedrijfsvoorlichting op de
Zuid-Hollandsche eilanden, Ir. C W. van der
Meer, de beteekenis van de cichorei-cultuur
als volgt:
„Ofschoon de. cichorei slechts in geringe op
pervlakte in Nederland wordt verbouwd, is ze
in sociaal opzicht in het bijzonder voor Oud
dorp van beteekenis, .aangezien de cichorei in
hoofdzaak door kleigrondgebruikers geteeld
wordt. De aanwezigheid van een viertal eicho-
reidrogerijen spreekt voor zich"
Ir. C. W C. van Beekom, Adviseur van de Ci-
chorei-Sftidie-Commissie merkt in zijn inlei
dend woord op, dat de behoefte aan onder
zoek van vraagstukken op het gebied van de
teelt en de verwerking van cichorei leidde
tot oprichting van de Cichorei-Studie-Com-
missie. De Bond van Zuid-Nederlandsche Ci-
choreidrogers maakte het (door het reservee
ren van een zeker bedrag per 1000 kg gele
verde wortels) mogelijk een basis te scheppen
voor het onderzoek. Ik ben er van overtuigd,
dat Prof. Broekema er zich zeer in verheugd
zou hebben, indien hij de geboorte van dit
kindje zou hebben beleefd. Intusschen is zijn
plaats op het Instituut voor Plantenverede
ling ingenomen door iemand, die met even
groote belangstelling de ontwikkeling van
deze en dergelijke commissies volgt.
De cichorei is thans gekomen in een stadium,
waarin vraagstukken worden aangepakt, op
gedane practijkervaringen worden verzameld,
het rassensortiment wordt geordend De be
langstelling voor de cichorei, moge ook blijken
uit het besluit van den Kweekersbond om in
midden Juli een kweekersdag te Ouddorp te
organiseeren. De volgende punten zullen be
handeld worden:
le de cichorei-selectie,
2e onderzoek naar de cultuurwaarde van de
cichorei-selecties,
3e de elschen, die de droger aan de cichorei-
selecties stelt,
4e de eischen, die de brahder aan de cichorei-
selecties stelt.
De landbouwkundige secretaris, P. Luyendijk,
vermeldt in het bovengenoemde rapport het
volgende over de cichorei-selectie:
„Zuivere cichorei-selecties, waarbij de wortel
vorm en de bladtypen allemaal op elkaar ge
lijken, zijn er tot heden niet. Jaren achter
een hebben de cichoreizaadtelers uitsluitend
op den wortelvorm gelet bij het uitzoeken van
hun wortels voor zaadwinning. Voor het on
derzoek op drogestof waren de zaadtelers niet
ingericht en op verschillende bladtypen werd
niet gelet, omdat niet vaststond, welke blad
typen de gunstigste waren.
Het resultaat van deze wijze van selecteeren
Is een wortelvorm, die in den loop der jaren
voller werd en een hoogere opbrengst aan
groene wortels gaf. Tevens daalde het soorte
lijk gewicht; 30 jaar geleden hielden de dro
gerijen ongeveer 30% droge cichorei-boonen
over en thans nog ongeveer 26%.
De vooruitgang in wortelopbrejjgst en de da
ling van het drogestofgehalte in den loop
der jaren, is niet alleen het gevolg van de
selectie-methode; invoer van, en kruising met
andere rassen hebben daar eveneens een vrij
groot aandeel in gehad.
Door de oprichting van de Cichorei-Studie-
Commissie, de cichorei-keuringen van den
N.A.K. en niet het minst door de wedstrijden
met cichorei-selecties van het Instituut voor
Plantenveredeling, hebben de cichoreizaad
telers, met ingang van 1941 veel meer werk
van het uitzoeken van hun zaadwortels ge
maakt.
Het drogestofgehalte van de cichoreiwortels
van de tegenwoordige rassen loopt op één en
hetzelfde perceel uiteen van 20 tot 27%. Nu
door onderzoek vaststaat, dat drogestof en
soortelijk gewicht parallel loopen, hebben de
meeste zaadtelers reeds in 1941 veldjes cicho-
reizaad geteeld, afkomstig van wortels met
hoog soortelijk gewicht. In 1942 zullen we dus
na kunnen gaan, in welke mate het hooge
drogestofgehalte erfelijk is. Enkele telers heb-
bep de wortels van de genoemde veldjes af
zonderlijk geoogst, teneinde z.g. stamselectie
toe te passen. Want door stamselectie heeft
men niet alleen sneller kans om cichorei met
een hooger gehalte*te telen, maar krijgt men
ook antwoord op de vraag, welk bladtype het
gunstigst is.
Door stamselectie kan men ook de nateelt
van een stam op bittergehalte controleeren,
want evenals het drogestofgehalte, loopt ook
het percentage bitterstof zeer veel uiteen. Die
is van zeer groote beteekenis; immers indien
het mocht gelukken den smaak van de cicho
rei te verbeteren, zou het concurrentievermo
gen van de cichorei veel grooter worden".
Uit bovenstaande volgt, dat ook uit het oog
punt der plantenveredeling interessante per
spectieven voor het kweekerswerk aan te wij
zen zijn.
voor de wee k van 26 April 2 Mei 1942
ZONDAG 26 APRIL wordt van 8.158 30 uur op Hilver
sum I de week begonnen met de serie ,.De zin van
het Boer-zijn", waarin ditmaal gesproken wordt over
„Eeuwige Jeugd". Tekst is van D. v. d. Bospoort.
MAANDAG 27 APRIL gaan we van 13.00—13.15 op Hil
versum I weer beluisteren, wat de afgeloopen week
aan „Actueel nieuws voor Boer en Tuinder" gebracht
heeft.
In Landmans Lust hooren we van 18.0018.30 uur over
Hilversum I weer eens een stem uit Drenthe' en wel
in een spel van J. Sweers „Der Boeren Recht" getiteld,
dat ons terugvoert naar den strijd, die in de 16e eeuw
werd gestreden tusschen de Drentsche eigengeërfde
boeren en de Ridderschap, die meer en meer het
bestuur in handen nam en aan het landvolk lasten
oplegde ten bewijze van zijn onderwerping.
DINSDAG 28 APRIL gaan we samen hooren hoe: „De
Boerderij ontwaakt". Alom openbaart zich weer nieuw
leven: druk zijn de boeren in de weer om de voor
jaarswerkzaamheden op ,tijd klaar te krijgen. En zoo
nadert de tijd, dat de koeien de wei ingaan. Het is
deze mooie tijd op de boerderij, die Karei van Dorp
een aardig luisterspelletje In de pen gaf.
Van 13.0013.15 uur gaat dit over Hilversum I in de
serie: „Voor de Rijpere Jeugd van het platteland".
-WOENSDAG 29 APRIL brengt van 13.00—13.15 uur op
Hilversum I D. Hiddinga een reportage onder den titel:
„Van Hummeltje en Slobber-op". U zult daarin het
een en ander hooren over de aanpassing van onzen
veestapel aan .het voorhanden zijnde voedsel op de
boerderij. Er mogen dezen zomer niet meer kalveren
worden aangehouden, dan voor de instandhouding van
het bedrijf strikt:noodzakelijk is. Ieder kalf drinkt de
melk op voor acht hummeltjes. Hoe meer kalveren er
dus worden aangehouden hoe minder melk. het kinder-
voedsel bij uitstek, er voor consumptie beschikbaar
blijft. Daarom heeft de overheid maatregelen moeten
nemen van vèrstrekkenden aard. Onze reportage zal
nu aantoonen waarom Hummeltje moet gaan vóór
Slobber-op. Woensdagmiddag van 13.0013.15 uur dus
luisteren naar Hilversum I. zoodat de juiste maat
regelen genomen kunnen worden.
Van 14.1514.30 uur draagt op Hilversum I in d^ serie
„Uit Neerlands Gouwen" de bekende Friesche tooneel-
sehrijver en -regisseur Y. C. Schuitmaker een fragment
- voor uit zijn tooneelstuk: „It Antwird".
's Avonds gaan we van 20.45—21.00 op Hilversum 1
weer luisteren naar „De Familie De Boer", wier gezel
lige gesprekken al een breeden vriendenkring wonnen.
DONDERDAG 30 APRIL hooren we van 13.0013.15 uur
op Hilversum I weer een lezing in de serie: „De
Landstand aan het -werk".
VRIJDAG. DEN 1 MEIDAG beluisteren we van 12.15—
12.35 uur op Hilversum II een spel uit het boerenleven
getiteld: „De werkers van het land". Schrijver is D.
v. d. Bospoort, die in een stijl, herinnerende aan de
taai van den ..Schoolmeester" schildert, hoe de werkers
van het land in eeuwenouden strijd met oerwoud,
moeras en zee den bodem wonnen en 'behielden,
waaruit het volk gevoed wordt.
Van 13.0013.15 uur hooren we over Hilversum I een
uitzending in het kader van den Productieslag 1942.
Verder krijgen we dezen dag van 18.45—19.30 over
Hilversum II een groot Mei-declamatorium van Mar-
tien Beversluis, getiteld: „Drieklank van den Arbeid".
Voor bizonderheden hierover verwijzen we naar het
afzonderlijk bericht.
ZATERDAG 2 MEI brengt van 13 00—13.15 uur op
Hilversum I. D. Hiddinga een reportage onder den
titel: „Tusschen fruit en groente"', waarbij bizonder
heden verteld worden over den teelt van tomaten en
komkommers in de kassen?
Dirk van den Hul spreekt van 19.15lg.30 op Hilver
sum I in de bekende serie „Als ik het voor het zeggen,
had", ditmaal over: „De oude en de nieuwe Mei",
JJj ET is wel bar droog en schraal geweest de
*- laatste twee weken en het is daarom goed
onze zaadbedden wat in het oog te honden om
ze zoo noodig wat te gieten. Ook zaad dat wij
nu aan den grond toevertrouwen dient bij
groote droogte wat aangegoten te worden. Nu
worden nergens meer fouten gemaakt dan bij
het gieten. Als dat slordig gebeurt spoelen wij
soms het zaad geheel weg of op een hoop. Er
mogen g$en plassen ontstaari bij het gieten, dus
de gieter steeds heen en weer bewegen en als
de grond het vocht niet direct aanneemt dan
eenige malen herhalen.
Hebben wij jong zaad boven den grond staan
dan is gieten gewoonlijk niet noodig maar wel
hebben wij dikwiils last van een ander euvel
en wel de molled die vtoorai in dezen tijd van
het jaar oppervlakkige, ritten maken en waar
door de jonge planten, die dan opgelicht wer
den, verdrogen. Nu kan men óver het min of
meer nuttige van de mol van meening verschil
len, zeker is het dat wij hem in den moestuin
niet kunnen hebben. Wij kunnen de mol weg
vangen, ivij kunnen ook proppen met stinkende
stoffen in de ritten leggen waardoor de mol
plaatselijk wordt verdreven. Vroeger gebruikten
wij daar wel petroleum voor, nu zal daaraan
wel een andere bestemming gegeven worden.
Reeds eerder wezen wij op het belang van
kruidenteelt. In „Herbera", het orgaan van de
Nederlandsche vereeniging voor ^geneeskruiden-
tuinen enz., vinden unj nog enkele wenken voor
bijzondere kruiderNlie wij onzen lezers niet*wil-
len onthouden.
Pepermuntkruid, Mentha piperita, een vaste
plant. Blad en jongë steeltjes worden gebruikt
om. bij het koken van kool, vooral roode kool,
is ook geschikt bij inmaak. Wordt ook gebruikt
als vervanger van thee. Majoraan. Origanum
majorana. Blad en steeltjes van deze zaaiplant
kan gebruikt worden bij gestoofde, komkom
mer, pebntjes, Brusselsch lof, gestoofde bieten,
havermout en andere soepen.
De marjolein, Origonum imlgare, is een vaste
plant waarvan het gebruik het zelfde is als
de voorgaande.
Hysop, Hyssopus officinalis is eveneens een
vaste plant. Wordt vooral aanbevolen als bloed
zuiverend' en men gebruikt er de bladen vanr Is
ook geschikt in limonade, thee, vruchtenjams
en dergelijke.
Salie noemden wij reeds eerder evei\als de
thijmDe laatste moet ik nog eens speciaal aan
bevelen voor vleesch en soep. Heerlijk ook in
jus. Boonenkruid is genoegzaam bekend, ik
raadde U de vorige week nog iaat te zaaien. De
zaden van venkel zijn heerlijk in melk en pap
en helpen tegen verkoudheid.
Hebt U fraynbozen in den tuin dan ziet U nu
aan den voet van de struiken de jonge stengels
opschieten. Bij pollen die al eenige jaren staan
is die stengelvorming soms wel eens wat over
vloedig. U kunt dan beter wat uitdunnen en de
sterkste schêuteyi én natuurlijk die welke hét
best in de rij staan, behouden. De andere snijdt
men weg.
Rond de rabarberplanten kunnen wij nu een
geultje maken en hierin kunnen we wat gier
doen, waardoor wij krachtig gevormde stelen
krijgen. Rabarber is een gezond voedsel, het
bevat veel vitaminen en als V lust hebt kunt
U zelfs van de stelen nog wijn maken door ze
uit te persen en met suiker te laten gisten. Ik
weet alleen niet of U genoeg suiker hebt.
Nu de tijd van bloemen zaaien is aangebroken
wijs ik nog eens op de grootbloemige zonnebloe
men. In de eerste plaats is de cultiiur gemak
kelijk, verder zijn de bloemen heel mooi en ten
slotte, en dat is niet het onbelangrijkste, bevat
het zaad heel veel vet. Men kan dit er uit per
sen, men kan het zaad ook aan het pluimvee
voeren. Zeker is het zaad waardevol. Zet dus
op zonnige plaatsen clangs randen en kanten
wat zonnebloemen, het is nu nog tijd
sAls U nu nog geraniums hebt overgehouden
moeten ze zoo zachtjes aan afgehard worden.
Zet ze dus des daags buiten en 's nachts voor-
loopig nog binnen. Zoo zullen ze niet zoo veel
lijden als ze definitief op hun plaats komen. Het
zelfde geld voor foksia s, ook die icorden
zachtjesaan aan de buitentemperatuur gewend.
Tenslotte geven wij voor de laatkomers nog een
lijstje van die soorten die nu nog geplant of
gezaaid kunnen worden. Plaïiten kunnen w&:
bloemkoolplanten, sla ..en sjalotten. Enoten,
peulen, tuinboonen, m&éten noodig den grond in.
Bieten, wortelen, spinazie en raapstelen zaaien
wij nog in deze maand, evenals radijs en kervel.
Peterselie, selderij en boonenkruid worden nu
uitgezaaid. Erivten en peulen, die opkojnen wor
den van rijzen voorzien.
Voor nieuwe planten van roode- witte- savoye,
spruit en boerekool zaaien ivvj nu een klein
zaadbedje, evenals voor zomerandijvie en krop
sla. Ook voor de latere bloemkool wordt nu nog
gezaaid.
Hebt U idee om tomaten of komkommers te te
len, maak dan nu reeds eer. afspraak met een
tuinder die deze planten kweekt, zoodra in. Mei
geen nachtvorsten zijn te vreezen kunt U op een
warme plek deze planten uitzetten.
P. J. v. B.
