De fjof.
tij óe boerderij
De extra-rantsoenen van
zieken en kinderen
Een groeiend of herstellend lichaam heeft
meer voedingsstoffen noodig, dan het lichaam
van een gezond volwassen mensch.
Kinderen en zieken krijgen dus extra—rant
soenen om gezond te blijven of te worden.
Lang niet iedereen is daar voldoende van
doordrongen. In menig gezin genieten alle
huisgenooten van de gestandaardiseerde melk
van het e£tra brood en gort rantsoen of van
de sinaasappelen mee.
De gestandaardiseerde melk wdrdt bv. voor
de koffie ontrpomd, zoodat voor de kinderen
de ontroomde melk overblijft. Gemakshalve
kookt menige huisvrouw de taptemelk samen
met de melk, omdat het haar werk en brand
stof bespaart en hierdoor het gevaar voor
aanbranden vermindert. De kinderen of zie
ken krijgen echter minder vette melk, dan hun
toekomt
De volwassenen komen gemakkelijk in de ver
leiding wat meer melk, brood of pap te ne.
men, doch voor de- kinderen en zieken is het
extrarantsoen beslist noodig. Van een te
kort in de groeijaren kunnen de kinderen
liun leven lang schade ondervinden en het
gevaar bestaat, dat de herstellende zieken
langer slap zulten blijven, wanneer men hen
de extrarsntsccnen onthoudt.
Er worden ook wel bonnen geruild of ver
kocht om er artikelen voor aan te schaffen,
die men meent meer noodig te hebben. Voor
al met de melkkaarten en de sinaasappel-
bonnen is dat het geval.
Ook de op de bon verkrijgbare sinaasappelen
kunnen de zieken en kinderen niet missen,
al lijken deze op het eerste gezicht geen voe
dingsmiddelen. Dit is echter schijn, daar zij
rijk zijn aan de beschermende stof vitamine
C, Men verstrekt op het oogenblik aan de
schoolkinderen dit vitamine C in tabletvorm
omdat zij deze stof niet kunnen missen en de
vitaminerijke voedingsstoffen (groenten en
vruchten, slechts schaarsch te verkrijgen zijn.
De sinaasappelen bevatten naast vitamine
C nog andere belangrijke voedinsgstoffen. Zij
zijn zelfs te verkiezen boven de vitamine C
tabletten. Nu zal een enkele sinaasappel min
der het kind niet schaden, een enkele sinaas-
appel meer kan echter veel goed doen. Geef
daarom de kinderen en zieken hun sinaasap
pelen, geef ze ook hun extra rantsoenen!
Degenen, die deze zelf gbruiken of ruilen voor
artikelen, die zij liever wenschen te bezitten,
handelen zéér. onverantwoordelijk. Werkelijk
misdadig handelen zij, die melkkaarten en"si
naasappelenbonnen e.d. koopen van degenen
die ze zelf niet aan kunnen schaffen. Help
hen liever en maak het mogelijk dat o<?k hun
kinderen gezond opgroeien en hun zieken ge
zond worden. -
Maak zelf een bordenkwast
Katoen No. 8 of No. 10. Opzetten 75 X. st.
waarvan we 37 gaatjes maken, n.m. 1 k. st.
1 st. 5 gaatjes toeren hoog.
Daarna 45 k. st. in een boog 1 v. op het eer
ste stokje en 3 bogen in het gaatje. Zoo
steeds doorgaan tot het einde 1 boog op 't
stokje en drie in 't gaatje.
Daarna met een krammetje aan den stok
timmeren en de rest er om wikkelen en vast
naaien.
Als \ve de liefde opmerken, die
dieren elkaar betoonen, dan
moeten wij, als menschen, ons
wel eens schamen, dat we vaak too
weinig voor elkaar over hebben
Denk nu aan de stamppot
met rauwe groenten
Het loopt met de wintergroenten af zoo
schrijft ons het voorlichtingsbureau van
den Voedingsraad. De voorjaars
groenten zijn nog duur. Eenvoudig is het
njet op het oogenblik voldoende versche
groenten op tafel te brengen.
Wij raden U daarom aan in dezen tijd de
groenten rauw te gebruiken. Van rauwe
groenten heeft men nl. minder noodig dan
van groenten, die gekookt worden. Van ^de
slinkgroenten in%het bijzonder is er aanmer
kelijk minder noodig wanneer ze rauw in-
plaats van gekookt gebruikt worden. Van
spinazie, die gekookt wordt, heeft men bij
voorbeeld 500 gram per persoon noodig; wordt
de spinazie rauw gegeten dan is 125 gram per
persoon voldoende.
Nu is het op het oogenblik het seizoen nog
niet voor slaatjes. De eerste voorjaarsdagen
kunnen nog guur zijn en dan heeft men be
hoefte aan iets warms.
Voor dezen tijd is daarom de stamppot met
rauwe groenten zoo geschikt. Zij wordt
warm gegeten en toch zijn er rauwe groenten
In verwerkt. Deze worden n.l. vlak voor- het
gebruik fijngemaakt en door de gaargekookte
en fijngestampte aardappelen gemengd.
Door het stampen gaat het vitamine C ge
halte van de aardappelen wel sterk achteruit.
Dit wordt echter gedeeltelijk opgeheven door
de groenten, die rijker dan anders aan dit
vitamine zijn, omdat zij bij pa niet verhit
worden.
Stamppotten met rauwe groenten kan men
niet lang bewaren, zij worden dan minder
goed van smaak. Blijft er een restje over dan
doet men verstandig dit even, voordat het
weggezet wordt, door te koken tot de groen
ten gaar zijn. Het opwarmen komt de voe
dingswaarde van aardappelen en groenten
weliswaar niet ten goede. In dit geval is het
echter te verkiezen boven een restje, dat den
volgenden dag oneetbaar is.
Twee recepten van stamppotten rhet rauwe
groenten volgen nu. Denk er eens aan, wan
neer U groenten koopt!
Recepien voor 4 personen:
Stamppot met rauwe spinazie.
D/2—2 kg. aardappelen, l/2 kg. spinazie, boter
of vet, zoo mogelijk 4 dl. taptemelk, zout.
De aardappelen schoonboenen, in stukken
snijden en met een bodempje kokend water
en zout gaar koken in een goed gesloten pan.
Kooktijd 25 minuten. De spinazie uitzoeken,
wasschen, goed drogen en fijnsnijden. De
aardappelen kort fijnstampen en de gekookte,
taptemelk, de boter of het vet en de fijn
gesneden spinazie dooreen mengen.
De stamppot nog ven door en door warm,
maar de groenten niet gaar laten worden.
Stamppotten met rauwe groenten smaken
goed bij gerookte of gestoomde® visch en bij
peulvruchten.
Stamppot met rauwe raapsteeltjes.
lVfe—2 kg. aardappelen, V2 kg- raapsteeltjes,
boter of vet, zoo mogelijk 4 dl. taptemelk,
zout.
De aardappelen schoonboenen, in stukken
snijden en met een bodempje water en zout
gaar koken in een goed gesloten pan. Kook
tijd 25 minuten. De raapsteeltjes wasschen,
goed uitknijpen en fijn snijden. De aardap
pelen kort fijnstampen en er de gekookte
taptemelk, de boter of het vet en de fijn ge
sneden raapsteeltjes snel doorheen mengen.
De stamppot nog even door en warm, maar
de groente niet gaar laten worden. Een
stamppot met rauwe raapsteeltjes smaakt
goed bij kalfsvleesch. Dit kan men in stukjes
snijden en met de aardappelen meekoken.
Voor heel jong kalfsvleesch is dat zelfs aan
te raden.
<T\AAR de droogte nog steeds aanhoudt op den
dag, dat wij dit schrijven, heeft ons vorig
artikel wel in beteekenis gewonnen. Velen zul
len nu het „gewogen en te licht bevonden" ten
opzichte van hun tuin wel aan den lijve voelen.
Nu wij de eerste spinazie oogsten van onzen
eigen tuin, zijn er velen waar het zaad nog niet
boven den grond staat. En vooral op droge
gronden is dat van groote beteekenis. Het is
allerminst met leedvermaak dat ik dit schrijf,
want in de titanenworsteling van Europa om het
zijn of niet zijn is elke schep eten van betee
kenis en verloren tijd kan helaas niet meer wor
den ingehaald. Op laagliggende stukken zal dat
nu niet zóó zijn dat men niet kan zaaien, maar
hier op het zand in onze omgeving stuift grond
en zaad weg als men niet regelmatig kan gieten.
En zoo zat het nu met een dag of tien, zoo on
geveer 12 Mei de tijd zijn van het zaaien van
boonen. Zet nu Uw stokken reeds voor stok-
princesse- en stoksnijboonen. Dat stokken zetten
gaat op vele boerderijen nog dikwijls foutief
omdat men zich geen rekenschap geeft van het
feit dat bloemen licht en lucht noodig hebben
en dat men daarom de stokken zoo moet plaat
sen, dat er in de eerste plaats zooveel mogelijk
de zon in valt. Maar vooral is het van beteeke
nis de stokken zoo hoog mogelijk bijeen te bin
den. Bindt men ze laag dan is het bovenste ge
deelte zoo, dat het onderste vrijwel in de scha
duw ligtr Het gevolg is dat de meeste vruch
ten in het bovenste gedeelte groeien en een
groot gedeelte blijft onvruchtbaar.
Nu kan men bij gebrek aan stokken ook stam-
snij- en stamprincessebooneh telen, maar de
opbrengst hiervan is uiet zoo groot als van de
stokboonen. Hetzelfde geldt voor erwten en peu
len. Die aan rijzen geven de hoogste opbrengst.
Uw rijzen behooren nu bij de rijen te worden
gezet en een nieuw zaaisel gelegd voor den la-
teren oogst. Erwten zijn een goed voedsel en de
laatste kunnen wij nog laten drogen om ze van
den winter in de erwtensoep te gebruiken. Ook
capucijners kermen wij aan rijzen, een heer
lijke jonge groente maar ook gedroogd een best
eten.
Zaai nog wat radijs en dan zomerradijs, 'die is
niet zoo gauw voos als de vroegste. Staan Uw
eerste wortelen boven, zaai dan nu nog een
bedje voor lateren oogst. Tusschen die worte
len door kunt U ook wel een enkel radijszaadje
doen, de radijs is at lang weg voor de peentjes
de plek noodig hebben.
Hebt U nu land dat leeg komt doordat het
met spinazie of een ander vroeg gewas is be
zaaid en U wilt er dadelijk boonen op telen
dan kunt U een zoogenaamd nest van boonen
uitleggen. U legt dan een plekje boonen kort
bij elkaar en later kunnen deze dan als jonge
planten uitgeplant worden op den plaats waar
nu de gewassen staan. Maar legt de boonen in
geen geval voor 10 Mei, U hebt anders veel
kans op bevriezen of anders lijden de planten
zoo, dat U met een kwakkelend gewas blijft
zitten. Wij persoonlijk zaaien boonen nimmer
voor 12 Mei, wél hebben wij ze de eerste week
van Mei in een broeiraam uitgelegd en dan half
Mei buiten uitgeplant. Dit een methode om tot
een snel resultaat te komen. In ieder géval ko
men wij de volgende week nog wel op dat boo
nen zaaien terug -
Deze week had ik nog een gesprek met een
hoofdambtenaar van de Heidemaatschappij, die
veel aan ontginningen had gewerkt. Hij sprak
nog over de emelten, iets waarvan wij hier op
het zand met omgespit grasland ook. nog al last
haddenHet middel, Parijsch groen met zemelen,
noemde hij ook als een der beste. Moeilijker is
het bestrijden van de koperworm of ritnaald.
Op groote terreinen is de bestrijding moeilijk,
op kleine terreinen, in een moestuin of zoo, kan
men aardappelen hier en daar in den grond ste
ken. 'Aan den aardappel steekt men een stokje
dat boven den grond uitsteekt. Zoo nu en dan
trekf men den aardappel eens op en verwijdert
de daarin' gekropen koperworm en dood ze.
Straks krijgen wij op de bedden met koolplan-
ten vaak last van de aardvloo, een beestje dat
gaatjes in de bladeren eet. Ze zijn er vaak met
duizenden. Door een met teer besmeerde plank
juist boven de planten heen en weer te bewegen
kan men 2% vangen. Ze springen op en kleven
aan de teer vast.
Laat ramen niet ongebruikt liggen. Hebt U
echter broeiramen dan kunt U door verwarming
met paardenmest en bij gebreke hiervan ook
met de zoogenaarpde koude bakken, spoedig
komkommers telen. Zoowel komkommer als me-
loenplanten kunnen nu al spoedig in die bak
ken worden uitgeplant. Zaai dan nu reeds kom
kommer en meloenplantjes, ook zoo noodig voor
buiten, maar doe dat dan in kleiné potjes, die
U binnen in den stal of in de huiskamer voor
het raam zet. Leg een zaadje of drie in een
-pot. Zelden komen ze alle drie op, maar mocht
dit het geval zijn, laat dan de sterkste staan.
Hebt U rekening gehouden met onze wenken in
deze rubriek dan oogst ge nu zuring, spinazie,
radijs en zeker rabarber. Geeft de laatste wat
vloeimest. U oogst er dan lang van en forsche
stelen die een heerlijke groente, of, zooals mijn
vrouw dat noemt, een heerlijk „toetje" geven.
P. J. v. B.
