Rassenkeuze koolzaad
Boekbespreking
Zomer 1942
Sinds het begin dezer eeuw is de koolzaad-
verbouw in Nederland geheel gebaseerd op
Mansholt's Hamburger koolzaad, dat in 1895
geselecteerd werd uit handelszaad- van een
Hamburger zaadfirma. Het ras werd in 1899
in den handel gebracht en verdrong sinds
dien de ouderwetsche landrassen (Oldamb-
ster koolzaad, Groninger koolzaad, Noord-
hollandsch koolzaad) geheel.
Met Mansholt's Hamburger koolzaad is ge
kenmerkt door egaal stevig, koTt, fijn stroo,
bleekgele bloemkleur en vroege rijping. De
korrel is vrij klein, het opbrengstvermogen
zeer goed.
In 1938 werd door het I. v. P. het Janetski's
koolzaad in vergelijking met Mansholt's
Hamburger beproefd. De voorgaande winter
was zacht, verschillen in wintervastheid wer
den niet opgemerkt. In opbrengst bleef de
Janetzki's beneden het Hamburger koolzaad.
De enorme vorstschade in 19381939 -was
voor het I. v. P. aanleiding aandacht aan
buitenlandsche rassen te gaan schenken, zoo-
da't in 1940 beproefd werden Lenbke's en Ja
netzki's koolzaad in vergelijking met Mans
holt's Hamburger. Alleen 't proefveld op het
Landbouwproefbedrijf Zeeland kwam door
den winter. Janetzki's bleef in opbrengst be
neden Mansholt's Hamburger, het Lembke's
koolzaad bracht meer op. In 1941 bleef het
p.oefveld in Zeeland wederom behouden; de
beide Duitsche rassen gaven een hoogere op
brengst dan hét Hamburger. Ook op een
proefveld in de Wieringermeer was dit het
geval. Lembke's gaf de hoogste opbrengst.
In de volgende tabel zijn de beschikbare ge
gevens uit de jaren 19381941 samengevat
(het aantal proefvelden is tusschen haakjes
geplaatst)
Mansholt's Hambu.ger 100
Lembke's koolzaad 107.3 (13)
Janetzki's koolzaad 99.0 (14)
Op de proefvelden bracht Lemke's koolzaad
dus gemiddeld meer op dan het Hamburger
koolzaad; Janetzki's koolzaad iets minder.
De ervaringen in den afgeloopen winter wij
zen er op dat zoowei Lembke's koolzaad
als Janetzki's tamelijk wintervast zijn en dus
in dit opzicht meer bedrijfszeker dan Mans
holt's Hamburger koolzaad. Onder de tegen
woordige omstandigheden speelt de bedrijfs
zekerheid van rassen een zeer groote rol, om
dat men niet in de gelegenheid is een tekort
uit het buitenland aan te vullen.
Indien in den loop van den zomer geen on
gunstige verschijnselen worden waargenomen,
zal Janetzki's koolzaad wegens zijn goede
wintervastheid en vroege rijptijd in de nieu
we rassenlijst (1943) worden opgenomen.
Voor de beschrijving van Lembke's en Mans
holt's koolzaad verwijs ik naar de rassen-
lijst 1942.
Janetzki's koolzaad is vroeger rijp dan Lemb
ke's en rijpt ongeveer gelijk of ie„s voor
Mansholt's Hamburger. De wintervastheid
staat niet bij Lembke's ten achter; het ge
wag is minder robust en iets minder stevig.
De korrel is vrij groot. Importeur van Lemb
ke's en Janetzki's koolzaad is r.e heer G.
Kraai Wzn., te Vlagtwedde (Gr.)
Ten slotte zij nog de aandacht gevestigd op
raapzaad, waarvan het Lembke's raapzaad
thans in beproeving is. Mettertijd hoop ik nog
nadere mededeelingen hierover te kunnen
doen.
DE DIRECTEIR VAN HET
INSTITUUT VOOR PLANTENVEREDELING,
J. C DORST.
Repelen van vlas
Bij talrijke gelegenheden is reeds opgemerkt,
dat er een groote behoefte bestaat aan kor
te handleidingen voor de practijk van den
landbouw. Dit geldt in het bijzonder ten
aanzien van de arbeidsmethoden.
Zoo verscheen in den herfst van 1940 een
„Handleiding voor het repelen van vlas". De
belangstelling hiervoor bleek zoo groot te
zijn, dat een jaar later reeds de derde druk
hiervan het licht zag.
Daarna kwam in den zomer van 1941, even
eens van de hand van de Afdeeling Vlas
teelt en Vlasbewerking van het Centraal In
stituut voor Landbouwkundig Onderzoek
(Rijkslandbopwconsulent Ir. L. J. A. de
Jonge), een „Handleiding voor het oogsten
van vlas" gereed. Ook aan deze handleiding
bleek een groote behoefte te bestaan, gezien
het feit, dat de eerste, druk in denzelfden
zomer uitgeput was.
Het is begrijpelijk, dat juist een beknopte
oogsthandleiding gaarne door de practijk
aanvaard werd. Niet alleen, omdat ook op
dit gebied veel vakbekwaamheid is verloren
gegaan en omdat een degelijke scholing dier
arbeiders, vooral van de jongeren, dringend
geboden is, maar bovendien, omdat er thans
veel vlas verbouwd wordt in streken, waar de
vlasteelt al jaren lang weinig meer betee-
kende, zoodat de kennis van den vlasoogst
geheel ontoereikend is geworden. Nu er zoo
veel aan gelegen is om den onmisbaren vezel
van eigen bodem zoo goed mogelijk te ber
gen, past een. nauwkeurige handleiding over
de juiste oogstbehandieling van vlas, in het
raam van de intensieve voorlichting en op
leiding, welke in de verschillende gewesten in
de laatste jaren is gegeven door middel van
voorwerkers, demonstraties, cursussen en on
derricht op de bedrijven zelf.
Gezien dit alles behoeft het geen verwonde
ring, dat na kerten tijd een herdruk noodig
was. Achtereenvolgens worden uitvoerig be
sproken de algemeene gang van' zaken bij
het vlastrekken, bij het trekken en binden en
tenslotte bij het inhalen en optassen, terwijl
besloten wordt met enkele bijzondere voor
schriften voor den koppelarbeid. Het geheel
is keurig verzorgd en verlucht met een groot
aantal foto's en teekeningen. Wij kunnen dan
ook aan iedereen, die met het hier behandel
de onderwerp in aanraking komt, ten zeerste
aanraden het besproken boekje aan te schaf
fen. Het is uitgegeven bij H. Veenman en
Zonen te Wageningen en de prijs, welke f 0.50
bedraagt, kan voor niemand eenig bezwaar
zijn.
HOOI-INLEVERING OOGST 1942.
De onderbedrijfsorganisatie voor hooi, stroo
en ruwvoeder maakt bekend, dat binnenkort
afkondiging van een verordening tegemoet
gezien kan worden, waarbij aan alle gebrui
kers van grasland der verplichting tot het ter
beschikking houden en inleveren van een na
der te bepalen hoeveelheid hooi per ha gras
land wordt opgelegd. Hierbij dienen gebrui
kers van grasland, die nog niet de volledige
hoeveelheid hooi van oogst 1941, welke op
hun P.I.C.A.-aanslagbiljet vermeld stond, heb
ben geleverd met de mogelijkheid rekening
houden, dat de door hen in te leveren hoe
veelheid dienovereenkomstig zal worden ver
hoogd, terwijl voor diegenen, die meer hooi
van den vorigen oogst inleverden dan hun
aanslag bedroeg, dit meer geleverde hooi zoo
mogelijk geheel of ten deele in mindering zal
worden gebracht bij de vaststelling van de
c.'oor hen in te leveren hoeveelheid van oogst
1942.
Ieder gebruiker van grasland zal verplicht
worden om er voor zorg te dragen, dat hij
ook daadwerkelijk aan bovengenoemde 'inleve
ringsplicht zal kunnen voldoen. Wie aan deze
inleveringspiicht op het daarvoor nog nader
vast te stellen tijdstip niet zal kunnen of
willen voldoen, stelt zich daardoor bloot aan
een heffing van f 0.40 per kg. te weinig in
geleverd hooi, terwijl hem daarnaast nog de
inlevering van een nader vast te stellen hoe
veelheid gedroogd gras, grasmeel, kuilvoeder
of ander ruwvoeder zal kunnen worden opge
legd. Slechts bedrijven, waartoe minder dan
1 ha grasland behoort, zullen van bovenge
noemde verplichting tot inlevering vrij gesteld
worden.
In uitzonderingsgevallen zal voorts de pro
vinciale voedselcommissaris kunnen toestaan,
dat deze verplichting door een anderen gras-
landgeibruiker wordt overgenomen, mits déze
overname niet geschiedt door een gebruiker
van grasland, die gewoonlijk hooi aan den
handel levert. Bovendien ligt het in de be
doeling alle gebruikers van grasland te ver
plichten tot inlevering van al het hooi, dat
bestemd is voor verkoop (zgn. handelshooi).
Ook voor deze inleveringen zal tijd en plaats
nog nader worden bekend gemaakt.
In verband roet het voorgaande is voorloopig
het vervoer van alle soorten hooi verboden;
s^chts het vervoer langs den kortsten weg
van den verbouwer blijft toegestaan. Met na
druk wordt er op gewezen, dat de onderbe-
drijfsovganisatie tegenover de overtreders van
bovenvermelde bepalingen zoo noodig gebruik
zal maken van haar bevoegdheid tot inbezit
neming, terwijl daarnaast zal worden over
gegaan tot tuchtrechtelijke of strafrechtelijke
vervolging.
Vervoerverbod Hooi
Het Rijksbureau voor de Voedselvoorziening
In Oorlogstijd maakt bekend, dat bij besluit
no. 64 der Nederlandsche Inkoopcentrale van
Akkerbouwproducten (N.I.C.A.) de ontheffing
van het vervoerverbod voor hooi is ingetrok
ken.
Dientengevolge is thans het vervoer van
hooi voor een ieder verboden, tenzij door of
vanwege de NÏ.C.A. of PJ.C.A. een geleide-
biljet voor het vervoer is afgegeven.
Aflevering van goedgekeurde poot-
aardappelen voor consutnpiie-
doeleinden
Het Rijksbureau voor de Voedselvoorziening
in Oorlogstijd maakt bekend, dat het den te
lers niet meer is toegestaan om goedgekeurde
pootaardappelen, mede welke zijn geteeld op
een tuinbouwteeltvergunning of een tijdelijke
tuinbouwteeltvergunning zonder opdruk met
het woord „pootaardappelenbedrijf", te ver-
koopen of af te leveren voor consumptie
doeleinden.
Het bovenstaande geldt ook voor de telers in
de provincie Noord-Holland.
BENOEMINGEN BEDRIJFSORGANISATIES
VOOR AKKERBOUWPRODUCTEN.
In het „Voedselvoorzieningsblad" zijn de vol
gende benoemingen opgenomen:
Bij beschikking van den secretaris-generaal
van het departement van Landbouw en Vis-
scherij is het bestuur van de bedrijfsorgani
satie voor akkerbouwproducten als volgt sa
mengesteld: K. L. Gaaikema, Schuiringa te
Haren, voorzitter, D. Koudijs te 's-Graven-
hage, ondervoorzitter, J. P. F. Janssen te Am
sterdam, ir. W. H. van Leeuwen te Delft, J.
Schouten te Kapelle a.d. IJssel, K. de Vries
Jr. te Groote Upolder, G. J. Wustenink te
Vorden Bij besluit van het bestuur van de
bedrijfsorganisatie voor akkerbouwproducten
zijn benoemd tot directeuren van ovenge
noemde bedrijfsorganisatie H. M. Abraham te
's Gravenhage en ir. A. H. Boerma te Voor
burg, tot plaatsvervangend directeur H. S.
Sievers te 's Gravenhage en tot assistent-
directeur Ir. J. A. P. Franke te Voorburg. Bij
besluit van het bestuur van de bedrijfsorga
nisatie voor akkerbouwproducten is benoemd
tot secretaris van evengenoemde bedrijfsorga
nisatie mr. J. van Aartsen te 's Gravenhage.
Bij beschikking van den secretaris-generaal
van het departement van Landbouw en Vis-
scherij zijn benoemd tot directeuren van het
aan de bedrijfsorganisatie voor akkerverkoop
bureau van akkerbouwproducten: H. M. Abra
ham te 's Gravenhage en ir. A. H. Boerma te
Voorburg.
Nieuwe adressen van de bed'ijfs-
organisaiie voor akkerbouwproducien
De Bedrijfsorganisatie voor Akkerbouwpro
ducten vestigt de aandacht op de nieuwe
adressen van de Bedrijfsorganisatie, van de
acht onder haar ressorteerende Onderbe-
drijfsorgaimsaties en van het Aan- en Ver
koopbureau van Akkerbouwproducten, alle
gevestigd te 's-Gravenhage.
Bedrijfsorganisatie voor Akkerbouwproduc
ten: Wassenaarscheweg 80 (tel. 183456, in
ter!. letteirs DD.D.)
Onderbedrijfsorganisatie voor Granen, Za
den en Peulvruchten: Wassenaarscheweg 80
(tel. 183.456). De Afdeelingen Bloemverwer-
kenide Industrie en Bonnenadministratie van
deze Ondenbedrijfsorganisatie zijn echter ge
vestigd: Z.O. Binnensingel 6667 (tel. 183540,
interl. letters EJ5.E.E.)
Onderbedrijfsorganisatie voor Zaaizaad en
Pootgoed: Wassenaarscheweg 80 (tel. 183456,
interl. letters D.DD.).
Onderbedrijfsorganisatie voor Aardappelen:
Wassenaarscheweg 80 (tel. 183456, interl. let
ters D.D.D.). De Afdeeling Bonnenadmini-
stratie van deze Onderbedrijfsorganisatie is
echter gevestigd: Z.O. Binnensingel 6667
(tel. 183540, interl. letters E E.E.E.). De cor
respondentie inzake fabrieksaardappelen en
inzake de verwerking daarvan tot aardappel
meel kan als tevoren gericht worden aan het
adres: Kerkstraat 22, Veendam (tel. 316),
waar een bijkantoor van de Onderbedrijfs
organisatie gevestigd is.
De Onderbedrijfsorganisaties voor Suiker, voor
Veevoeder, voor Hooi, Stroo en Ruwvoeder,
voor Vlas en Hennep en voor Griend en Riet
zij.n alle gevestigd: Z.O. Binnensingel 6667
(tel. 183540. interl, letters E.E.EE.).
De Bedrijfsorganisatie herinnert eraan, dat
deze nieuwe instellingen de werkzaamheden
overnemen, welke tot dusver verricht werden
door de Nederlandsche Akkerbouwcentrale
(N.A.C.), de Nederlandsche Inkoopcentrale
van Akkerbouwproducten (N.I.C.A.)de Ne
derlandsche Meelcentrale (N.M.C.) en de
Nederlandsche Aardappelmeelcentrale. Dat
gedeelte van het werk dezer Centrales, dat
betrekking had op het aankoopen van pro
ducten en het verkoopen er van aan den
handel en de industrie, alsmede het afsluiten
van in- en exportcontracten, is overgenomen
door het Aan- en Verkoopbureau van Ak
kerbouwproducten: Bezuidenhout 15 (tel.
720090, interl. letters T.T.).
