Ideeën uit de practijk
J)e Heer A. J. Lako te Z.uidzande schrijft ons het
volgende:
Over den verbouw van
koolzaad
Waterschap „de breede
watering bewesten
Yerseke
v>
Onze landbouw-literatuur
XÏDAG 7 AUGUSTUS
DE LANDSTAND
r
JPAG, S
J) AAR mi) gebleken is dat er bij sommige land-
bouwers veel bezwaren bestaan, om koolzaad
te verbouwen, wil ik als practisch verbouwer van
koolzaad eenige toelichtingen hierover geven. De
Zaaitijd is U allen reeds bekend, en welke voorvruch
ten er het meeste geschikt voor zijn ook; men kan
het in elke vrucht zaaien die vlug het land ruimt.
Koolzaad eischt een voedzamen lossen bodem, dus
het land moet in een goeden structuur worden ge
bracht, en goed bestorven zijn, dus geen versch ge
ploegd land, want daar kan koolzaad niet tegen; het
behoort gezaaid te worden in de kluiten, vooral het
laatste moet men goed in acht nemen.
Gebruikt bij het zaaien niet meer dan 5 kg. per ha.
dat is ruim voldoende.
In het eerst teelde ik op een rijen afstand van 28
cm., maar spoedig ben ik overgegaan tot 33 cm.,
wat de juiste afstand is,''wijder kan men de afstand!
piet nemen, aangezien er bij uitwintering nog al
£ens planten uitvallen.
Heeft het koolzaad geen goeden stand in het vroege
van den herfst, dan geven men de helft van de stik
stof die zij toekomt: dus men zorgt er voor, dat
de planten goed! stevig den winter ingaan.
Ik heb eens een proef genomen om hèt voor den
winter door te hakken in de rijen, maar dit is mij
piet erg bevallen, want bij het doorhakken kwam er
te veel grond bloot en kwam het onkruid weliger
voor den dag.
Het is een vrucht die in het voorjaar het eerst onder
behandeling wordt genomen, dus als de tijd aankomt
Voor onderhoud van de andere landbouwproducten,
is het koolzaad vergeten.
De eerste jaren werd door mij Hamburger verbouwd,
welke opbrengst nooit hooger kwam dan 1800 tot 2100
kg. per ha. in drie achtereenvolgende jaren, en öU
bij een volledige kunstmestbemesting? met dit laatste
moet men heusch niet zuinig zijn.
Nu teel ik de laatste jaren 2 jaar Lembkes en die
brengt belangrijk meer kg. per ha. op en wel van
2500 kg. tot 3000 kg. per ha. Het stroo heeft weinig
waarde, dus men moet de opbrengst altijd hebben
van het zaad. Ik hoop, dat ik hiermede de koolzaad
verbouwers voor de komende teeltperiode van dienst
ben geweest en ik geloof dat de koolzaadverbouw
bij velen wel mee zal vallen.
Verbouw koolzaad: Een deskundige waarnemer zal,
bij ruime uitzaai van koolzaad, bij de uitvoering hier
van vaak dingen zien doen, welke een ruime koolzaad-
öogst tegenwerken, niettegenstaande men het natuur
lijk goed heeft bedoeld. Onder tegenwerkende facto
ren versta ik: Een te vroege uitzaai en daarbij vaak
een te dichten stand van het gewas.
Reeds op 3-10-'41 werd door mij, als voorzitter van
de Buurtcommissie ZuicÜzande, hierop gewezen niet
alleen, maar werd ook in overweging geven, op alle
hiervoor geschikte gronden de overtollige zaadplanten
uit te dunnen, om, zoo mogelijk, door uitplanting
dezer planten of inploegen hiervan, meer koolzaad
te verkrijgen. Een te dichte stand geeft hoog C-op-
schietende zwakke zaadplanten, die het reeds bij een
matige vorst hard te verdluren krijgen, bij dooiweer
'doorknikken en afsterven. Voor goed aanslaan van
het zaaisel is voor koolzaad een fijn verkruimelde
ékker gewenscht.
pm aan het tekort van werkkrachten, voor zoo'n
koolzaaduitplanting, het hoofd te kunnen bieden, werd
door ons aanbevolen, ten spoedigste over te gaan
tot het in leven roepen van een vrijwillige (of gedwon
gen) arbeidsdienst ter plaatse, doch ik heb er tot
heden niets ana'ers van gehoord, dan dat men er eens
over praat, zonder tot organisatie hiervan te komen.
Het wordt meer dan tijd, dat dit verandert.
Ook zal er, bij een uitzaai van 58 pCt. van het
beschikbare bouwland met koolzaad door de lastgevers
dienen te worden gezorgd voor z.aadzeilen om op te
kunnen dorschen. Door met de dorschplaats (het zaad-
zeil), op het koolzaadveld te komen om te dorschen,
bespaart men vele, bijna niet te krijgen, werkkrachten
Uit, terwijl wordt voorkomen, dat vele honderden
kilogrammen koolzaad verloren gaan door ^uitval tij diens
het transport naar de machine of schuur.
Aardappelverbouw
Uitbreiding van aardappelverbouw was noodig, doch
wie zal de gerooide aardappelen tijdig rapen? Ook
hiervoor heb ik op 3 October 1941 reeds geadviseerd
tot het in het levejti roepen (organiseeren) van een
vrijwilligen of gedwongen arbeidsdienst, doch ook hier
Het koolzaad gaat van het land af naar de voorraadschuren.
(Foto: I. P. en R. S.)
van bespeur ik tot heden weinig. Op 3-10-'41 gaf ik
in overweging een algemeen raapverbod uit te vaar
digen, tenzij men in het bezit is van een ,,raapvergun-
ning", welke alleen mag worden afgegeven aan hen,
die zich schriftelijk bereid verklaren, evenzoovele da
gen aardappelen te rapen als men koren heeft ge
raapt. Dit noem ik vrijwillige arbeidsdienst met een
stok achter de deur, doch dat men het niettemin
gaarne d<oen zal, daarvan kunt U verzekerd zijn! Het
begint thans waarlijk te nijpen!
Ziehier slechts een tweetal punten, welke binnen den
kortst mogelijken tijd dienen te worden uitgewerkt,
wil onze voedselvoorziening niet hopeloos spaak loopen.
Het is namelijk niet meer zooals in 1938, toen Neder
land nog 1952 millioen ton granen en zaden kon
invoeren.
J3E ingelanden van den waterschap „De Breede
Watering bewesten Yerseke" vergaderden Vrijdag 31
Juli in de „Prins van Oranje" te Goes, onder voorzit
terschap van den dijkgraaf, den heer P. J. J. Dekker.
Uit de mededeelingen, bleek o.a. dat, bij besluit
van den secretaris-generaal van Waterstaat, de ge
zworenen W. van Liere en K. M. Straub waren her
benoemd en de heeren J. A. van der Graaff, water
bouwkundig opzichter, P. Knuist, 2e klerk en mr. L.
E. Brakke, archivaris, in vasten dienst werden be
noemd. Voorts besloot het bestuur, nog niet over te
gaan tot verkoop van het oude polderhuis aan de
Groote kade. Naar aanleiding van een beslissing van
den wnd. commissaris der provincie werd het bestuur
gemachtigd met den Olzendepolder een nieuwe over
eenkomst aan te gaan.
Het bestuur besloot, naar aanleiding van het inge
wonnen advies, het gemaal te Kattendijke te voorzien
van een electrische installatie. De kosten werden
geraamd op 13.400.en die der exploitatie op
3714.per jaar. Met de P.Z.E.M. zal een contract
voor vijf jaar worden aangegaan.
Het jaarverslag gaf geen aanleiding tot bijzondere
opmerkingen. In aanmerking nemende de gewone,
jaarlijksche verschillen der peilingen, luidde de balans,
dat de resultaten der peilingen verricht in de Ooster-
schelde niet erg gunstig zijn te noemen en die in
de Wester-Schelde bevredigend mogen heeten. De
bedelving der watergangen werd regelmatig voortge
zet; aan de geteerde wegen kon geen uitbreiding wor
den gegeven; de zeeweringen liepen weinig schade op
en de versleten vilvoordsche steenglooiing van den
Schoorschen zeedijk werd vervangen door een glooiing
van zetbasalt.
De rekening 19411942, die opende met een goed
slot van 77.506,sloot met een goed slot van
73.760,Op advies der commissie werd deze aldus,
evenals de begrooting, goedgekeurd.
Bij de rondvraag vestigde de oud-dijkgraaf, de heer
Ve^eeke, nog de aandacht op de duikers, die, terwille
van een goede afwatering, verbeterd dienen te 3vorden,
terwijl men, namens het B.A. van Yerseke, over ver
laging der polderlasten sprak, Wat het eerste betreft
Voor het lager en middelbaar landbouwonderwijs
wordt beschikt over niet onverdienstelijke boekjes in
de series van Tjeenk Willink, Wolters e.a. Deels zijn
ze echter verouderd en uitverkocht.
Uitvoerige standaardwerken over diverse onder
werpen den Nederlandschen landbouw betreffende,
ontbreken, b.v. over bemestingsleer, algemeene en bij
zondere plantenteelt, enz. Thans worden voor de
studie van deze onderwerpen buitenlandscbe werken
gebruikt. Deze zijn weliswaar goed, doch hebben het
bezwaar dat ze geen antwoord geven op de speciale
vragen, zooals de tNederlandsche landbouw die stelt.
De onderzoekingen van de landbouwkundige instituten
enz. in ons land, vind men er uiteraard ^iet in ver
werkt, zooals dat voor ons wenschelijk is. Nog veel
minder zal men er iets in aantreffen van het vele
materiaal hetgeen hier in diverse rapporten is vast
gelegd, of hetgeen in tijdschriften is te vinden. -Dit
alles maakt dat, hoe degelijk en goed de buitenlandsche
handboeken in het algemeen ook mogen zijn, ze toch
minder of meer naast onzen landbouw staan, en
daarom voor ons maar een betrekkelijk bruikbaarheid
bezitten.
Waar slechts weinigen den tijd en de gelegenheid
hebben dat te raadplegen, blijft veel deugdelijk mate
riaal in allerlei publicaties en rapporten vastgelegd
en hetwelk voor onzen landbouw van het grootste
belang is, onbekend en dus onbenut. Dit komt niet
alleen ten nadeele van de direkte landbouwvoorlich
ting in ons land, maar ook ten nadeele van de sa
menstelling van bovenbedoelde boekjes. De vraag
mag dan ook gesteld worden of het niet mogelijk
is degelijke, volkomen bijgewerkte landbouwkundige
handboeken samen te stellen, waarin het voor den
Nederlandschen landbouw bijzondere materiaal, met
het algemeene is verwerkt. De persoonlijkheden ver
bonden- aan onze landbouwkundige instituten e.su,
(Hoogescholen, Proefstations, enz.) zijn daartoe vol
komen in staat.
Daar de oplage in niet te langen tijd (3d 4 jaar)
moet zijn uitverkocht, opdat deze werken werkelijk
„bij" kunnen blijven, moet die beperkt zijn. Daardoor
wordt de uitgave kostbaar en zou buiten veler bereik
blijven. Dit is allerminst gewenscht. Het belang van
onzen landbouw is echter wel zoo groot, dat het
economisch verantwoord is, met een Rijkssubsidie de
uitgave tot stand te brengen. Het im van heilbotste
belang dat een uitgave van een werk als bedoeld op
korten termijn tot uitvoering wordt gebracht, aan*v
gezien er thans meer dan ooit behoefte aan bestaat^
is het bestuur diligent, hoewel de rijkswaterstaat
onder de huidige omstandigheden geen medewerking
kan verleenen; wat de polderlasten betreft, deze zijn
reeds eer aan den lagen kant terwijl anderzijds de
kosten steeds hooger worden. Op een klacht over het
niet delven der scheidingslootei^ raadde de voorzitter
aan, deze aan het/bestuur ter kennis te brengen, dat
de nalatige "pachters zal dwingen deze in orde te
houden.
