De Landstand
Opening van de Landbouw-huishoudschool
te Terneuzen
Het nieuwe schoolgebouw nacht een grootsche taak
Vele sprekers voerden
het woord
in Zeeland
INHOUD
VRIJDAG 11 SEPTEMBER
DE LANDSTAND
PAGINA S
j^EEDS verleden week gaven wij verschillende bijzon
derheden over de nieuwe Landbouwhuishoudschool te
Terneuzen. Wij brengen in aansluiting daarop hier een
verslag van de officieele opening van deze school.
De openingsbijeenkomst werd ingeleid door den Staf
leider van den Nederlandschen Landstand Provincie
Zeeland, Dhr. M. A. Aalbregtse, die in het bijzonder
een welkom toeriep aan den Provincialen Boerenleider
Dhr. W. F. van Gorsel, den wnd. commissaris der Pro
vincie Mr. P. Dieleman, Dhr. Philipse, Bestuursraad,
Mevr. C. N. Uilenberg-Rupp, werkleidster van de af-
deeling Landvrouwen van den Ned. Landstand, Mevr.
J. van Gorsel-Welleman, Prov. Leidster van de afdeelir.g
Landvrouwen van den N. L.. de hoofden der af deelin
gen van den Ned. Landstand Prov. Zeeland, den wnd.
burgemeester der Gemeente Terneuzen en eenige
Burgemeesters van gemeenten uit O.-Z.-Vlaanderen, de
hoofden van onderwijsinstellingen te Terneuzen, de
dames van de Commissie van Toezicht. Een bijzondere
groet richtte hij tot Frau Berkekamp, Leidster van
de afdeeling Landvrouwen in Westfalen van het Rijks
commissariaat.
Rede C. v. Gorsel
IERNA sprak het hoofd van Hoofdafd. I van den
Nederlandschen Landstand in de provincie Zeeland, den
heer C. v. Gorsel.
De heer Van Gorsel sprak zyn blijdschap en voldoening
uit, dat eindelijk het tijdstip was aangebroken, dat
deze Landbouw-huishoudschool kon worden geopend.
Hij memoreerde de geschiedenis en den bouw van deze
school aan de Leeuwenlaan.
Reeds geruimen tijd bleek te Terneuzen en omstreken
bij de bevolking een behoefte te bestaan aan degelijke
voorlichting voor de vrouwelijke jeugd ten plattelande.
In verband hiermede besloot de Zeeuwsche Landbouw-
maatschappij een cursus ter plaatse te organiseeren.
De vraag naar dat soort onderwijs bleek echter zoo
groot te zijn, dat zelfs een dubbele cursus onder leiding
van mej. J. A. Kome gevormd kon worden.
Zooals dikwijls bij nieuwe zaken het geval is, n.l. dat
de groote toeloop na de opening afneemt, om dan later
een meer gelijkmatigen gang aan te nemen, zoo bleek
ook dit verschijnsel zich hier voor te doen. In 1934
kon n.l. geen dubbele cursus gegeven worden wegens
gebrek aan een voldoend aantal leerlingen. Met de
komst van mej. J. Dekker, de huidige Directrice, die
in October 1934 in Terneuzen kwam, bleek een tijdvak
van gestadigen vooruitgang voor de cursus Terneuzen
te zijn ingeluid. De cursus, welke was ondergebracht
in school C op Java en in het lokaal in de Dijkstraat,
per week en 3.25 en 4.per dag, waarmee de
voornaamste loondalen zijn weggewerkt en een
gezonde basis is verkregen, waarop in de toekomst
een noodzakelijke verscheidenheid in de loonen,
t echter in bescheiden mate, kan worden opgebouwd,
waarbij vakbekwaamheid wel in de eerste plaats
dient te worden beloond.
6e, Deze regelingen gelden voor een ieder, die door
werkzaamheid in den Landbouw, Tuinbouw en het
Bloembollenbedrijf, zoowel werkgever als werk
nemer, de voedselvoorziening van ons volk trach
ten veilig te stellen en zijn dus van kracht voor
den geheelen Landstand, met uitzondering van die
volksgenooten, werkzaam in de Visscherij en Bosch-
bouw.
Samenvattend kunnen we zeggen, dat met de Loon
regeling 1942 in groote lijnen een definitieve ordening
is bereikt ten aanzien van den arbeid in den Land
en Tuinbouw, met behulp waarvan we, in het volledig
besef, dat dit slechts een eerste stap in de goede
richting beteekent, kunnen voortbouwen aan het ideaal,
dat ons wenkt, n.l. geborgenheid van de werkers in hun
bedrijf, een gezonde bloei van dat bedrijf.
Indien een ieder medewerkt aan het vervolmaken van
en opnieuw, al naar den aard van streek em bedrijf, vorm
geven aan deze ordening van den arbeid in den Land
en Tuinbouw, een taak, waaraan in de eerste plaats de
sociaal-economische afdeelingen van Hoofdafdeeling I
in de Provincies hun krachten zullen moeten wijden, dan
kan inderdaad deze eerste stap een stap vooruit zijn
opi den goeden weg.
kon in het najaar van 1934 weer verdubbeld worden
en nam vanaf dien datum steeds meer een blijvend
karakter aan, zoodat langzamerhand inplaats van een
cursus, van een school gesproken kon worden. De
gemeente Terneuzen toonde harerzijds door den ver
bouw van twee lokalen in school C ten behoeve van
de Landbouwhuishoudschool, het volste vertrouwen in
dit onderwijs te hebben. En zoo mocht onder de goede
leiding der Directrice, mej. Dekker, met behulp der
gemeente en het voormalig Departement van Onder
wijs, deze op kleine schaal begonnen poging zich zoo
danig ontwikkelen, dat de gemeente Temeuzeü bij
Raadsbesluit van 22 December 1938 hare medewerking
toezegde tot oprichting van een nieuwe, school.
Toch zou het nog eenige maanden aanloopen voor
de eerste stap daartoe gezet werd. In 1939 deed zich
de gelegenheid voor een deel van perceel M.
nummer 857, ter grootte van pl.m. 12 aren en 68 cen
tiaren, gelegen aan de Leeuwenlaan, te koopen. Er
werd niet lang geaarzeld en op 20 Maart 1939 werd
voor een bedrag van ƒ4500.het hierboven reeds ge
melde perceel gekocht en daarmede de eerste stap cp
den weg naar de nieuwe school gezet, niet vermoedende,
welke moeilijkheden gepaard zouden gaan met de uit
voering van dit plan.
Inmiddels werd een architectenbureau aangezocht om
'n plan voor deze nieuw te bouwen school te ontwerpen
Toen na eenigen tijd het ontwerp door het bureau
werd voorgelegd, bleek dit in alle opzichten aan de
eischen van hygiëne, gebruikswaarde en accomodatie
van leerlingen en leerkrachten te voldoen, zoodat tot
aanbesteding besloten werd.
Ondanks groote, steeds terugkeerende moeilijkheden
wat betreft de materiaalvoorziening, waarmede de aan
nemers te kampen hadden, naderde de school ondanks
de stagnatie, veroorzaakt door den strengen winter
van 19411942, haar voltooiing. Met de haven in zicht
dreigde het schip echter nog te vergaan, n.l. het bouw-
verbod van 1 Juni 1942 van den Rijkscommissaris voor
het bezette gebied dreigde den reeds in een vergevor
derd stadium verkeerenden bouw geheel stil te leggen.
Gelukkig slaagde men er echter nog in vergunning te
bekomen om den bouw te voleindigen.
Wie zou in den trjd, dat dit plan voor de school rijpere
en vaste vormen aannam, hebben kunnen vermoeden,
dat niet de Zeeuwsche Landbouw-Maatschappij, maar
de Nederlandsche Landstand deze school zou openen?
Wie kon in 19381939 vermoed hebben, dat de wereld
aan den vooravond stond van een gebeuren op politiek
sociaal en economisch gebied, dat zijn weerga in de
geschiedenis nauwelijks gekend heeft? Dat velen, over
rompeld door den snellen gang van zaken, zich angstig
afzijdig gehouden hebben van dien alles met zich
sleurende maalstroom, waardoor ieder ondanks zich
zelf toch meegetrokken wordt, valt te begrijpen. Dat
echter de vele bekwame krachten, die eertijds ook in
de voormalige Z.L.M. zitting hadden, mokkend aan
den kant zijn blijven staan, is niet te begrijpen, vooral
niet, daar een van de hoofdkenmerken van de mentali
teit van den landbouwer juist is, er het beste van te
maken wat er van te maken is. Ondanks de gewijzigde
omstandigheden zijn de belangen en nooden van onze
plattelandsbevolking dezelfde gebleven en moesten deze
behartigd worden, ondanks alle tegenwerking van die
genen, die zich niet bij den gang der gebeurtenissen
i.e. bij het besluit van den Rijkscommissaris Voor het
bezette gebied d.d. 22 October 1941, waarbij de Maat
schappijen van Landbouw opgelost werden in den Ned
"Landstand, konden neerleggen. Ook de belangen van
het Landbouwhuishoudonderwijs zullen door den Ned.
Landstand behartigd worden in de overtuiging, dat de
vrouw een zoodanige plaats in het gezin en speciaal
in het landbouwbedrijf inneemt, dat het zonder haar
toewijding niet denkbaar zou zijn, dat alles voortgang
zou kunnen blijven vinden.
De meisjes van heden zullen eens de moeders zijn van
een goed boerengeslacht in de toekomst, de kernen
van de gezinnen, van welker bekwaamheid en toe
wijding het leven en het voortbestaan van het volk
in zeer sterke mate afhankelijk zal zijn. Immers de
boerenbevolking is en blijft de voorname onbedorven
bloedbron van een volk.
Ook van ons Nederlandsche volk!
Na de hoop uitgesproken te hebben, dat deze school
door druk bezoek een zege moge blijken voor de be
volking van Zeeuwsch-Vlaanderen en zijn ge:ukwen-
schen tot het onderwijzend personeel te hebben gericht,
besloot de heer C. van Gorsel, Hoofd van afde'eling I
van den Nederlandschen Landstand, zijn toespraak.
Redactie-adres:
GROOTE MARKT 28,
GOES, TEL. 2345 (toestel 05)
Uitgave:
UITGEVERIJ „VOLK EN 10DEM"
POSTBUS 281 DEN HAAG
Advertenties: L<osse plaatsing 25 ct. per m.'m., in alle
edities 75 ct. per m.m.
Abonnementen: Voor oiet-ieden van den Nederl. Land
stand f 5.— per jaar of 1.25 per 3 maanden.
Alle briefwisseling betreffende exploitatie, advertenties
en abonnementen, aan postbus 281, Den Haag,
tel. 33 67.51.
No. 36 Vrijdag 11 September 1942
Pag.
1. Indrukken en Gedachten. V.
1. De loonregeling 1942.
2. Achter den ploeg.
3. Opening Landbouwhuishoudschool te Terneuzen.
4. Van boomen, bloemen en planten.
5. School en platteland.
5. Sibbe en erf.
6. Landelijke regeling van loonen in den landbouw.
7. Voor de landvrouwen.
7. De landjeugd
8. Van het Zeeuwsche productie-slagveld.
8. Generaal Aardappel.
9. De aardappelziekte.
9. Kunstmatige nevel.
10. Gesprekken met Landstanders.
10. De levensbeschouwing der boeren.
11. Nederland voedt zich zelf.
11. Mededeelingen v. d. Dir. v. d. Landbouw.
12. Het R. V. V. O. maakt bekend!
14. Officieele landbouwmededeelingen.
Rede Provincialen Boerenleider.
ERVOLGENS verzocht de Heer M. A. Aalbregtse
den boerenleider W. van Gorsel, te Rilland-Bath, de
school te openen. Deze riep een hartelijk welkom toe
aan den Heer Mr. P. Dieleman, Wnd. Commissaris der
Provincie. Hij schetste de groote verdienste van dezen
voormaligen voorzitter der Zeeuwsche Landbouw-Mij.,
speciaal ook in verband met het tot stand komen van
de landbouwhuishoudschool te Terneuzen, en wees er
nog op, dat ondanks de vele wolken van moeilijkheden,
die zich gedurende den bouw aan den horizon van de
school opstapelden, deze dank zij de medewerking van
de bezettende macht, welke ook op maatschappelijk
gebied alles in het werk stelt het leven normaal te
doen functioneeren, weggevaagd werden.
De Nederlandsche Landstand slaagde er in het werk,
door de Z.L.M. begonnen, met succes te volbrengen.
Ook hier is zooals overal voortgebouw op het fundament,
door de Zeeuwsche Landbouw-Maatschappü gelegd, met
dien verstande, dat NU als groote stelregel zal gelden,
dat DE BOERENSTAND DE BLOED- EN VOEDSEL
BRON VAN ONS NEDERLANDSCHE VOLK IS. In
de allereerste plaats zal deze boerenstand, waarop zoo
vaak minachtend is neergezien door de grootstedelyke
bevolking, in het centrum der belangstelling komen te
staan in de Nationaal-Socialistische staatsvorm. Juist
deze stand is de basis, althans vormt de belangrijkste
hoeksteen van het leven en de toekomst van een volk.
Niet nogmaals zal geduld worden, dat ons hoerendom
een speelbal zal worden van internationale, groot-
kapitalistische elementen.
Dit voor. oogen houdende, zal de Ned. Landstand strij
dend op de bres blijven staan, in den tegenwoordigen
tijd, dat de moeilijkheden moeten worden overwonnen
en straks in den komenden tijd, dat de nieuwe orde,
waarvoor zoovele dapperen aan het Oostfront het
Offer van hun leven brengen, zal zegevieren. Diegenen,
die dit alles weten en ondanks die wetenschap zich
afzijdig houden, moeten dan ook beseffen, dat zij door
hun houding afbreuk doen aan den, naar zij steeds
voorgaven, hun geliefden boerenstand, welke zij door
hun handelwijze juist naar den afgrond drijven. Ge
lukkig begint alom het besef te ontwaken, dat de hand
aan den ploeg geslagen dient te worden. Het leven
