X
ilkensok
VAM DEZE MAAND
BEVAT
50
VRIJDAG 18 SEPTEMBER
DE LANDSTAND
PAGINA 11
lijstje gestaan van variëteiten, die veel, en van andere
rassen, die weinig last van dit euvel hebben. Rollisons
Telegraph, een oude variëteit, die hier jarenlang werd
beschouwd als een goede productieve soort, werd daar
in als ongunstig voorbeeld genoemd. De Hollandsche
Spiers en Zwaans donkergroene stonden op de lijst
yermeld als minder gauw bitter, terwijl de Spotvrije
werd aangeprezen als een variëteit, die weinig last
heeft van bitterheid. Bij de verandering van sortiment
hebben de tuinders dus onwillekeurig gegrepen naar
rassen, die deze onaangename eigensclap slechts in
geringe mate vertoonden.
Groeistoornissen als oorzaak.
Het is een bekend verschijnsel, dat de kwaal vooral
voorkomt als door een of andere oorzaak een stoor
nis optreedt in den normalen groei. In jaren met veel
neerslag zoo luidt een oude kweekerswijsheid
zijn de komkommers zelden bitter. Maar de bitterheid
uitsluitend toe te schrijven aan een stoornis in de
watervoorziening, gelijk dat veelal gedaan wordt, daar
voor zijn de feiten toch weer variabel. Men zocht het
in de grondsoort en het beschikbare voedsel. Te veel
stikstof of stikstof zonder kali en fosforzuur werkt
schadelijk; ook versche paardemest, beer of andere
chloorhoudende meststoffen zijn verkeerd.
Het slap hangen van de blaren als gevolg van te
geringe toevoer van water, aldus zeiden oude ervaren
kweekers, heeft aanstonds een toeneming van het
aantal bittere vruchten ten gevolge. Te weinig blad
zou ook tot het ontstaan van bittere vruchten leiden;
daarom zoo min mogelijk bladeren afbreken. Maar
ook te overvloedige watergift kan groeistoornissen
toe gevolg hebben; vooral indien de wortelfunctie door
al te koel water buiten werking wordt gesteld. Bij
zonnig weer na een periode van regenweer kunnen de
wortels plotseling niet meer aanvoeren, wat de blade
ren verdampen. Een extra watergift is dan gewenscht.
Groote temperatuurschommelingen achtte men ook een
gevaar. Koele nachten na zonnige dagen brengen een
toeneming van het aantal bittere vruchten. Bij een
enquête, in kweekerskringen gehouden, dook bovendien
nog een merkwaardige bijzonderheid op: in de Hon.
gaarsche laagvlakte met haar droge, schroeiende zo
mers, kweekt men met goed gevolg komkommers en
augurken tusschen de mais. De verdamping zou hier
door minder worden en dientengevolge het gevaar voor
bittere vruchten minder groot.
Nu is het in het algemeen wel juist, dat de bitterheid
ontstaat als gevolg van ras-eigenschappen, door stoor
nissen in de waterhuishouding van de plant en door
ondoelmatige bemesting, maar daarnaast wijst het aan
gehaalde Hongaarsche voorbeeld nog in een andere
richting:
In de schaduw van de mais gekweekte komkommers
worden minder gauv bitter. Dat kan een gevolg zijn
van minder groote verdamping, maar ook van minder
felle belichting. Uitgebreide proeven te Weihenstepran
in Duitschland genomen, hebben tenslotte duidelijke
aanwijzingen gebracht over de beteekenis van het licht
voor den smaak der komkommers.
De belichting als hoofd-oorzaak.
Drie jaar lang zyn hier komkommers geteeld en niet
minder dan 16.000 komkommers werden hierbij geproefd.
Als voornaamste conclusie vond men, dat de kom
kommers in het begin der vegetatieperiode nagenoeg
geen bittere vruchten fabriceerden, in het midden van
den groei wat meer, en vooral in het laatste gedeelte
van den komkommertijd het grootste aantal. Een meer
of minder langdurige periode van mooi weer had in
elk der groei-stadia een stijging van het aantal onge
nietbare komkommers tengevolge. Die toegenomen
„verbittering" onder de komkommers trad eerst vijf a
zeven dagen na de zonnige periode aan den dag en
verdween vijf tot zeven dagen na een nieuwe periode
van betrokken weer.
Dat de sterke belichting daarbij de voornaamste oor
zaak was, bleek uit proeven, waarbij zoowel door ver
meerderde waterverdamping bij hoogere temperatuur
en geringere vochtigheid van de lucht, als door de in
werking van het licht alleen bittere vruchten ontston
den. In den zomer kon het percentage bij de onder
zochte variëteiten, Spotvrije, Weigelts Neuheit en
Weigelts Beste von Allen, tot 62 stijgen. Door af
scherming van het zonlicht daalde het percentage tot
38. Hoogere vochtigheidsgraad deed het percentage in
de volle zon dalen tot 42 Bij hooge vochtigheidsgraad
en schaduw daalde het aantal bittere komkommers van
38 op 37 Bij gebrek aan water nam het aantal onge-
nietelijke vruchten vooral in de volle zon sterk toe. In
de voorjaarsmaanden kwam daar als, medewerkende
factor dan nog de lage nachttemperatuur bij. Deze drie
factoren gezamenlijk deden het aantal bittere vruchten
oploopen tot 57 maar de kweeker heeft het dan zelf
in de hand om door het geven van lichte schaduw,
voldoende lauwwarm gietwater en een weinig warmte
des nachts het percentage terug te brengen tot 19.
De cijfers toonen aan, dat van de drie factoren giet
water, luchtvochtigheid en licht, de laatste ook in den
zomer het belangrijkst is: bij geringe luchtvochtigheid,
weinig water en volle zon waren er op de 100 kom
kommers 64 .bitter. Normale watergift, geringe lucht
vochtigheid en volle zon veroorzaakten nog altijd 59
bittere vruchten, maar werd halfschaduw gegeven, dan
daalde het aantal oneetbare komkommers tot 31 per
honderd.
Van hoeveel belang ook de soorteigenschappen zijn,
bleek uit een vergelijkende proef met Spotvrije en Wei
gelts Beste von Allen. Bij geringe watergift, koele
nachten en volle zon leverde laatstgenoemde 69
bittere vruchten, en de Spotvrije 45 Werd geschermd
tegen de zon en rijkelijk water gegeven, dan nam de
bitterheid bij de Beste von Allen af tot 35 maar bij
de Spotvrije tot het onbelangrijke aantal van 5 op 100.
Met deze Spotvrije hebben de Nederlandsche tuinders
het dus nog zoo kwaad niet geschoten.
Tenslotte kwam men tot de volgende voorschriften,
die ook voor onze komkommertelers van belang zul
len zijn:
1. Hoe voedzamer de grond is en hoe zwaarder is ge
mest hoe meer zorg moet worden besteed aan het
gieten, het schermen en het op peil houden van de voch
tigheidsgraad van de lucht.
2. Bij het gieten mag slechts lauw water worden ge
bruikt. Slechts tijdens sombere dagen moet de water
gift sterk geminiseerd worden; maar anders dient ze
nog al ruim te zijn, vooral wanneer de plant met den
kop tegen het glas gedrukt staat.
3. Om de luchtvochtigheid op te voeren tot den ge.
wenschten verzadigingsgraad van 80 90 (waarbij
koele voorwerpen, zooals brilleglazen e.d. beslaan), kan
met succes in de paden worden gesproeid met water.
4. De temperatuur mag overdag niet te ver boven de
30 gr. C. stijgen, al kunnen zelfs temperaturen tot 50 gr.
C. door de planten worden doorstaan, mits daarbij water
voorziening en luchtvochtigheid op peil blijven. Bij te
hooge temperatuur geve men schaduw en sprenkelt
men koud water in de paden, 's Nachts mag de tempe
ratuur liefst niet beneden 18 gr. C. dalen. Men zij ook
tijdens heete dagen zuinig met het geven van lucht, om
dat de kans op slap wordend blad en bitter wordende
vruchten hierdoor stijgt.
5. Sterke belichting tenslotte, doet de opbrengst wel
stijgen, maar doet tegelijkertijd het aantal bittere
exemplaren toenemen. Het is wensehelrjk het glas te
bedekken met een schermmiddel, dat er snel weer af
spoelt en dat er weer snel kan worden opgebracht. Vlak
bij het glas worden de vruchten het eerst bitter. De
bouw van speciale komkommerkassen leek daarom niet
direct noodzakelijk. Het zal onzen komkommertelers
niet moeilijk vallen met deze bijzonderheden rekening
te houden bij hun cultures. Heel vaak zullen zijzelf in
de praktijk al tot maatregelen zijn gekomen, die over
eenkomst vertoonen met bovenstaande voorschriften.
Wie immers zal zijn planten beter kunnen aanvoelen
dan de kweeker, die er dagelijks mee omgaat? De te
Weihenstephan uitgevoerde onderzoekingen geven hem
echter, naast het intuïtieve gevoel voor zijn planten,
ook nog begrip voor haar levensverrichtingen en als hij
haar eigenaardigheden begrijpt, kan hij er zijn kwee-
kerszorgen des te beter naar inrichten.
G. D. Lutke Meijer.
DE EDDA
door Prof. Dr. J.
de Vries
ONS VOLK EN
OOSTLAND
door Pieter Emiel
Keuchenius
DE AMBTENAAR
door Mr. J. Best
ZIJN DE
SCHEVENINGERS
WEST-FRIEZEN
door Arend Tael
ri
SIBBE EN ERF
door W. Slob,
enz. enz.
Prachtige foto's
60 pagina's dik
Vraagt Uw boekhandel, kiosk of bij Uitgeverij
„VOLK EN BODEM", Postbus 281, Den Haag.
voor de week van 20 Sept. 26 Sept. 1942
ZONDAG 20 SEPTEMBER:
Van 8.308.45 uur Hilv. II, in de serie ,,De zin van
liet boer-zijn" zullen Herfstgedachten van D. van de
Bospoort worden uitgezonden. Laten wij ons op dezen
laatsten zomermorgen al vast voorbereiden op den
Herfst.
MAANDAG 21 SEPTEMBER
Van 8.008.15 uur over Hilversum II worden weer belang
rijke dingen verteld in de serie „Actueel Nieuws voor
boer en tuinder", luistert U maar.
Van 13.0013.15 uur over Hilv. II hooren we na den
„middagpot" een kwartiertje gezellige boerenhumor van
de Familie De Boer.
DINSDAG 22 SEPTEMBER:
Van 12.1512.30 uur over Hilv. II, in de rubriek „Uit
Neerlands Gouwen" draagt J. Delsing voor: ,,Hae is
nog neet in Ooi euver". Een aardige Limburgsche ver
telling.
Van 13.0013.15 uru over Hilv. II zal in de serie „Wat
doet de Directie van den Landbouw", de heer Ir. G.
Veenstra spreken als Ipspecteur van zijn af deeling:
Landbouwvoorlichting en landbouwonderzoek.
Van 19.0019.30 uur over Hilv. II, Landmans Lust. Deze
keer hoort'U een Limburgsch luisterspel: „De bokke-
rijders", van J. Wachelder, een historisch verhaal uit
1792.
WOENSDAG 23 SEPTEMBER
Van 8.008.15 uur Hilv. II, Boerenland in Boek en
Krant. Dezen keer bespreekt Ds. Eggink het boek „Het
simpele leven" door Ernst Wiechert, vertaling van
Nic. Rost.
Van 13.0013.15 uur over Hilv. II hoort U een reportage
getiteld: „De Nederlandsche Heide-Maatschappij gaat
aardappel-rooien". Een vraaggesprek met Inspecteur
Polderman, Verslaggever D. Hiddinga.
DONDERDAG 24 SEPTEMBER:
Van 8.008.15 uur over Hilv. II zal J. Barendregt Iets
vertellen over het Oostland. Een belangwekkend onder
werp in dezen tijd.
Van 13.0013.15 uur over Hilv. II houdt A. J. Herwig
een prahtje over „Hoe men het beste peren kan kweeken".
VRIJDAG 25 SEPTEMBER:
Van 8.008.15 uur over Hilv. II, in de uitzending Tech-
nische Voorlichting, zal de heer Kok spreken over: De
voorteelten in kassen.
Van 13.0013.15 uur over Hilv. II brengen we een bezoek
aan een visscher in Bergen op Zoom, die ons iets zal
vertellen over de' weervisscherij aldaar.
ZATERDAG 26 SEPTEMBER:
Van 13.0013.15 uur over Hilv. II brengen we met den
verslaggever H. P. Wouwenaar een bezoek aan een oud©
vesting aan den IJssel, welke vroeger niet was t©
nemen. Luistert U maar goed.
Van 19.0019.15 uur (denkt U er om over Hilv. II) zal
Dirk van den Hul spreken over: Zoo in den schemer
avond. Zijn vaste luisteraars zullen zich allen om
dezen tijd om den luidspreker scharen, om met Dirk
van den Hul van den schemeravond te genieten.
