Gedachten van Arjaon uut t Peeëland! VERZOEK
JEn zij beweegt zich
toch....!"
De Landstand
Waterschap schouwen
Galileï
J UIST dit jaar, het was acht Januari, is in de geheele
wereld den driehonderdsten sterfdag van den grooten
Italiaanschen natuui kundige, Galileï herdacht. Aan
dezen man, die van 1564 tot 1642 leefde en hoogleeraar
was aan de universiteiten te Pisa en Padua, komt de
eer toe vele natuurraadselen te hebben opgelost. Hij
was b.v. ontdekker van de val- en süngerwetten en
construeerde den eersten telescoop, waardoor hij de
samenstelling van Melkweg en Zonnevlekken ontdekte.
Zooals het evenwel altijd met mannen, die wereldom-
wentelingen tot stand brachten, is gegaan, zoo ging
het ook met Galileï: zijn ontdekkingen en studies wor
den niet erkend.
E EN buurtboerenleider heeft een gesprek met een
boer, die niets van den Landstand wil weten. De boer
heeft altijd meegewerkt aan een vroegere landbouw
organisatie en daar heeft hij inderdaad nooit gevonden
wat hij zocht, Er was daar veel verdeeldheid; maar
ja, waar was dat nou niet?
in ZEELAND
INHOUD
No. 42 Vrijdag 23 October 1942
VRIJDAG 23 OCTOBER 1942
DE LANDSTAND
PAG. 8
'k E d'errepels der uut, ze zitte al in den oöv.
Das tenminsten gebeurd. Noe bin men mi volle
kracht an de peeën bezig, d'eèste levcrieng is
al gewist. Ze valle nie mee en nie tegen. Ze bin
zoo'n bitje tusschenin.
Mi 't werkvolk bin 'k nog a goed uutgekomme.
Bie ons in, den oek is 't overal nog al gegaan.
Van de zeumer liet het z'n eige anzien, dat 't
verkeerd zou loöpe, mar achteraf is 't vee mee-
gevalle. Z'ebbe bie ons d'arbeidsdienst nie
noödig g'ad. Anders wel 'n mooi werk, zeg, dat
die arbeidsmannen, zoo noeme ze die jongens
van d'arbeidsdienst, overal èrrepels gaen botte,
daer d 't noödeg is.
Die arbeidsdienst is toch 'n mooi dienk. Dan
leère de jonges es, wat of 't beteekent, om te
werken. Asse dan laeter èrrepels op der bord
kriege, kun ze zégge, 't weet ök, oe a die groeje,
'k vroeger zelf nog es èrrepels gebot.
Me zulle oope, dat het beoogde doel, eerbied
vor den arbeid, bereikt oord. De stadsjongetjes
vöral keke der op neer, in den grond werke,
dat was minderwaerdeg werk, dat deeje alleèn
de mollen mar.
Noe a 't niept in de stad, draeje ze wel 'n
bitje, noe is den boer goed en kun z'em nie
misse.
Mar ök nae den oorlog, as ter weer genogt
eten is, mot dat zoo bluuve. En daervoor motte
de boeren zelf zurge, om dat zoo t' ouwen,
'n Bekend spreekwoord zeit, je mot 't iesder
smeèje, as 't et is. Zo is 't iermee ök, vor de
boeren is 't iesder et op 't oögenblik, dus laete
men smeje.
Op 26 Augustus j.l. werd in het Waterschap Schou
wen het 3e gemaal in werking gesteld. Gaan we de
bemaling na, dan zien we vóór 1877 alleen 2 water
molens, dié; moesten zorgen voor den afvoer van het
overtollige polderwater.
Na langdurige voorbereiding en niet weinig oppositie
werd in 1877 Zeelands eerste stoomgemaal in dit
waterschap gebouwd, hetwelk door middel van twee
groote schepraderen algemeen als een groote verbe
tering werd beschouwd. Ze hadden te zamen een ca
paciteit van 217 M3 per minuut: Deze bemaling bleef
intact tot 1904, in welk jaar één van de schepraderen
werd vervangen door een centrifugaalpomp, met een
capaciteit van 275 M3 per minuut, hetwelk betee-
kende, dat de polderwaterstand flink kon worden
verlaagd. De laatste watermolen werd buiten dienst
gesteld in 1912.
Het 2e scheprad werd in 1920 ook vervangen. Een
2e centrifugaalpomp, met een watèrverzet van 325
M3 per minuut kwam hiervoor in de plaats, waardoor
bet gemaal aan den zuidkant 600 M3 per minuut
kon uitslaan.
Een groot deel van het waterschap was hiermee
gebaat. Het groote zorgenkind bleef het laag gelegen
z.g. Ossegebied, aan de Noordzijde van den polder.
Veel werd er over gesproken en velerlei werd be
proefd om het water vandaar als het ware over een
rug te brengen naar het stoomgemaal, maar afdoende
verbetering bleef uit, totdat in 1927 een motorgemaal
werd gesticht met een capaciteit van 150 M3 per
minuut.
Hierdoor werd een einde gemaakt aan een groote
onbillijkheid tegenover de eigenaren van de gronden in
den Osse, die toch evenals de anderen hun drjkge-
schot moesten betalen, zonder van het groote gemaal
voldoende te kunnen profiteeren. Er kwam nog bij
dat bij flinken regenval den Osse overstroomde door
water uit achterliggende polder, die voor een krats
loosden op Schouwen. Zoojuist is door een klein
automatisch electrisch gemaaltje een einde gemaakt
aan het waterbezwaar van een ander gedeelte van
den polder, den Zuidhoek.
Hit gemaal vervangt den z.g. metallieken molen, die
in 1896 was geplaatst en die den polder groote finan-
cieele offers heeft bezorgd en toch geen redenen gaf
tot tevredenheid. Wanneer blijkt dat dit gemaaltje
voldoet, zijn de kosten geen bezwaar meerdere
kag gelegen bevangen op deze wijze verder te ont
wateren. De capaciteit is 22 M3 per minuut. Het is
ïebouwd naar een plan van ir. A. J. Ileken te Zierikzcc.
Machines zijn geleverd door Jaffa.
Wil wensohen den grondgebruikers jn den Zuidhoek
geluk met dit gemaal en zijn ovértuigd dat het zal
voldoen aan de verwachtingen, daaraan gesteld.
W. B.
Ier bedoel ik mee, laete men toch in ieder geval
zurge, dat men as boeren een bin. Laet de ver-
deèldeid noe toch eindelek es uut weze.
En oe motte men eèn weze, me motte allemael
ons eige daedwerkelek achter de Landstand
schaere, an de Landstand onze volle medewer-
kieng toezeggeopdat ze in den vollen omvang
zal kunne gaen werke, icant alleèn dan zulle
31 iesder kunne smeèje.
Noe bin men wel 3n bitje van d3arbeidsdienst
afgedwaeld, ee. x
Die is ök vor boerejonges zo goed. 3k E der al
es meer op geweze, oe goed het ök daervoor is
om es 5y2 maand derbie te wezen. 3n Andere
omgevieng en dan leere om an orde en tucht
te wennen kan ontzettend goed weze, beter nog,
me motte zegge, i s goed.
Komme julder der nog a goed af mi den extra
anslag. Of adde je nog niet genogt geleverd.
Noe nog es wat, 3n poosje gelèje ebbe men in
de Landstand 3n nieuw arbeidskontrakt geleze;
toen 3k nog gezeid, dat het nie erg anpasten
vor onze provincie.
3k E g3oord, dat de Landstand ier der nie an
meegewerkt eit, om dat tot stand te briengen,
dat was 3n produkt uut Den Aeg.
Tegenwoordeg oor je nog d vee over Oöstland,
ee. Oe zou ter daer toch uutzien. 3k Zou er zelf
ök wel es wille kieke. 3k Geloöve wel, dat er
vor jonge kaerels, die deurzettiengvermogen
ebbe, wat te bereiken valt.
Tot ziens menschen.
ARJAON
De geheele, zich wetenschappelijk noemende wereld
spande tegen hem samen. Men vond het ketterij
toen Galileï uit zijn studies concludeerde, dat de aarde
om de zon draaide en dus niet stilstond. Inplaats dat
men zijn beweringen onderzocht en toetste aan de in
derdaad wonderlijke nauurverschijnselen, wierp men
hem in de gevangenis. Door de Inquisitie werd hij on
der de hevigste folteringen gedwongen te zweren dat de
aarde niet om de zon draaide.
Gepijnigd en gefolterd zwoer de lichamelijk gebroken
natuurvorsoher zijn levenswerk af. Men wilde oqk in
die dagen niets weten van rustverstorende waarheden.
Mistroostig zat de groote man, nadat hij zijn overtui
ging afgezworen had, ter neer. Plotseling stond hij
echter op, stampte met zijn voet op den grond en riep
uit: „En zij beweegt zich toch!"
Zoo is het ook met onzen strijd
„Jullie denken nu wel het geheele boerenvolk samen
te kunnen bundelen, maar geloof mij nou, daar komt
niets van terecht". De buurtboerenleider lacht dan
maar eens. Hrj kent dat soort menschen. Zij spreken
tegen beter weten in, alleen omdat zij niets willen
weten van waarheden die omwentelingen teweeg bren
gen. Innerlijk voelen zij dat de Landstand de vervulling
is van een wensch die sedert jaren in alle harten van
het boerenvolk leefde: het boerenvolk samengebracht
In één groote standsorganisatie.
Brieven of stukken voor den Landstand
NIET te adresseeren aan bepaalde perso
nen of particuliere adressen doch UIT
SLUITEND aan: NED. LANDSTAND,
Groote Markt 28, postbus 31 te GOES.
l
Allen die strijden m den Landstand, of zij nu een hooge
oi lage post bezetten, zij allen zijn te vergelijken met
Galileï, overtuigd als zij zijn van de juistheid der
ideeën die de Landstand nastreeft.
„En winnen zullen wij toch
H ET Nederlandsch'„ boerenvolk, verbonden als het is
aan zijn bodem, is gehecht aan tradities die reeds
eeuwen voortleven op het platteland en het is dan ook
niet zoo gauw te overtuigen van de noodzakelijkheid
van iets nieuws. In den Landstand ziet men, omdat
hij in dezen revolutietijd gesticht is, ten onrechte iets
nieuws. Zooals reeds gezegd: slechts een oude wensch
is vervuld. Zoo zeker als de aarde om de zon draait,
zoo zeker is het ook dat eenmaal de Nederlandsche
Landstand door het geheele volk erkend zal worden
als do verwezenlijking van het plattelandsideaal. De
tradities en gewoonten, die op het land leven, zullen
door den Landstand niet vernietigd "Worden. Integen
deel, wanneer zij van waarde zijn voor het nageslacht,
zullen zij beschermd worden. Ook vele tradities, die
door steedschen invloed verdwenen zijn, zullen weer
in eere hersteld worden.
De stad zal voortaan met haar vingers van het boeren
volk af moeten blijven, en zich moeten bezinnen op de
noodzakelijkheid van een boerenstand die voortleeft
met eigen gewoonten en tradities, waardoor het ook
voor de stad mogelijk is voort te leven.
Komaan, Boeren en Tuinders!
D AAR in de verte wenkt de zon in den vorm van
het wentelende zonnerad. Het zinnebeeld van den vasten
loop der dingen, van de eeuwige vernieuwing van het
leven uit het sterven, de wet van het eeuwig voort
bestaan van het boerenvolk.
„En zij beweegt zich tochzei Galileï.
„En winnen zullen wij tochzeggen wij.
Bouwt mede aan den nieuwen tijd, die het oude boeren-
recht in eere zal herstellen.
v. M.
O—
Redactie-adres:
GROOTE MARKT 28
GOES, TEL. 2345 (toestel 05)
Uitgave:
UITGEVERIJ „VOLK EN BODEM''
POSTBUS 281 DEN HAAG
Advertenties: Losse plaatsing 25 ct. per m.m., In alle
edities 75 ct. per m.m.
AbonnementenVoor niet-leden van den Nederl. Land
stand 5.— per jaar of 1.25 per 3 maanden.
Alle briefwisseling betreffende exploitatie, advertenties
en abonnementen, aan postbus 281, Den Haag,
Tel. 33.67.51.
Pag.
1. Ben ik mijn broeders hoeder?
1. Het groote doel nastreven.
2. Achter den ploeg.
3. Gedachten van Arjaon.
3. Galileï: „En zy beweegt zich toch
4. Landbouvvpioniers achter het front.
4. Wat „Land en Volk" brengt.
5. Bieten- en aardappelkuilen.
5. De vochtigheid in den grond.
6. Tuinbouw in het kleine boeren- en pluimvee^
houders bedrijf.
6. De teelt van vroege groenten.
7. Kan de fruitteelt met een andere tak van bedrijf
worden gecombineerd?
7. Papaver-olie en morphine.
8. Perzikteelt.
8. Fokveedag Breda.
9. Fokveedag Hoornaar.
11. Het R. V. V. O. maakt bekend!
12. Provinciale pubjftfeties.
