KOERS OOST!
„Sikkels blinken", Ae nieuwe Marofilm
Oostland-nummer van
„Volksche Wacht"
Een zeer interessante en leerzame
film over de graancultuur
IS NOVEMBER 1942
DE LANDSTAND
PAG. 2
meegaan. Want de geschiedenis heeft voldoende be
wezen: bij .geslaagde kolonisatie-inzetten zijn altijd
yrouwen aanwezig geweest. De functie en de rol van
de vrouw bij de kolonisatie is van grooten invloed.
Van het slagen van dit begin hangt de algemeene inzet
van ons volk af. Onze strijd gaat voor het geluk van
dit volk en van onze kinderen.
Nadat de heer Krans, als directeur van de Nederland,
sche Oostcompagnie, nog enkele woorden had gespro
ken, trad de Boerenleider naar voren en onderstreepte
den vrijwilliger^ inzet van ^oer de Waard met deze
woorden: „Ik had altijd gehoopt, dat een van onze
beste boerenleiders mee zou gaan naar het Oosten; toch
wilde ik niemand hiervoor aanwijzen. Toen is boer
de Waard bij mij g' komen en heeft gezegd: Boeren
leider, dat zal ik doen.
Dan spreekt Boerenleider de Waard zijn kameraden
toe en wijst hen erop, dat hun vrijwillige inzet weinig
waardeering bij onze volksgenooten zal vinden. Maar
door onze werkzaamheden daar in het "Oosten zullen
wrj ook van hen medewerking en waardeering moeten
afdwingen! Als wij straks in den trein zitten, zijn wij
boer-soldaat, en is er geen .terug meer mogelijk. Wie
dus nog bezwaren mocht voelen, kan deze nu nog uiten.
Zoo niet: kameraden en kameraadskes, kan ik op U
rekenen
En op het hartgrondig „Ja", dat hierop volgde, dankte
boer de Waard voor het vertrouwen, dat zijn reisge-
nooten in hem willen stellen en hoopte, dat de zegen
van Hem, zonder Wiens hulp geen werk zal slagen, op
hun arbeid mag rusten.
Dan sprak de heer Barendrecht, die een groot deel van
het voorbereidende werk van deze uitzending had ver
richt en wien dezen heelen Oostland-inzet zeer na aan
het hart ligt, nog een kort en krachtig woord, waarbij
hij dé vertrekkender vooral op het hart drukte, dat
tucht en orde wel de voornaamste voorwaarden zijn
voor het welslagen van hun plannen. Tevens wees hij
er op, dat deze inzet nog niet de vaste is: bij het sluiten
van den vrede zouden eerst de nu nog strijdende front
soldaten hun rechtmatig bezit komen opeischen. Doch
spreker besloot: JtMaar dan komen jullie aan de beurt
en van jullie hangt het af, welke plaats Nederland
straks zal innemen."
Van de zijde van de Duitsche landbouwautoriteiten
sprak de heer Ernst, Referent für Agrarpolitiek bei
dem General-Kommisar zür besondere Veiwendung, een
enkel woord.
Spr. noemde deze inzet de eerste schrede, die de Ne
derlanders met de Duitschers zullen doen om Europa
veilig te stellen en om dezen oorlog te winnen. In de
eerste linies strijdt de soldaat, maar dan komt de
Germaansche boer, die door zijn arbeid er voor heeft
te zorgen dat op den duur de overwinning aan het
front niet teyergeefsch zal zijn geweest.
Eén der vertrekkende boeren, Vg. Wiester, sprak nog
namens alle Oostlandgangers zijn rotsvast vertrouwen
uit, dat deze inzet, onder leiding van Boerenleider de
Waard, zeker zal slagen.
Daarna sloot Boerenleider Roskam met de eenvoudige
woorden: „Mannen en vrouwen ga met God", deze
ontroerende plechtigheid.
Boekbespreking
Het Zaaimaand-nummer van „Volksche Wacht" (uitg.
Hamer Den Haag) is ditmaal geheel aan Oostland gewijd.
Het tijdschrift opent met een artikel van de hand van Dr.
G. Wendt over de Geschiedenis der Bouwkunst in Danzig.
Dr. Wendt gaat terug tot de 14e eeuw toen Danzig het
stadsrecht verkreeg en stipt in zijn overzicht ook de
Nederlandsche invloeden op de bouwkunst in Danzig aan,
die vooral omstreeks 1600 zeer groot waren.
Dr. F. Wiemers schrijft ove- „Sporen van verdwenen Neder-
Saksische en Nederlandsche dorpen." „Hoe Germaansch
dit Oosten is," zoo schrijft hij, „zien wij, wanneer wij met
open oogen de bewaard gebleven dorpsgemeenten van Oost-
land doortrekken." Hoofdzakelijk wordt hier over de Oost
kolonisatie tusschen 1200 en 1300 verteld.
Dr. Joh, Teunisz behandelt -in een goed gedocumenteerd
artikel de Nederlandsche nederzettingen in Polen, de z.g.
„Hollandereien", die ook nu nog getuigen van de Ne
derlandsche ondernemingsgeest in Oostland.
Voorts bevat het tijdschrift, behalve de gebruikelijke ru
brieken, nog enkele bezienswaardige artikeltjes, waarvan
vooral „de Boerengemeenschap der Friesche Kolonisten in
Rusland" belangrijk is.
Een Oostland-prijsvraag geeft hun, die voor dit onderwerp
belangstelling hebben, gelegenheid een uiteenzetting ta
geven van het begrip „Oostland." Al met al geeft dit ook
typografisch goed verzorgde Oostland-nummer den lezer
een schat van gegevens over het „rijden naar Oostland"
van Nederlanders in vroeger eeuwen.
VAN VEENSTRA,
T\E Nederlanders zijn een volk van zeelieden en
J-S boeren. Dat geldt eigenlijk voor alle Germaan
sche volken. By het eene hebben de natuurlijke
omstandigheden meegebracht, dat de zee een
grooter aantal volksgenooten opeischteby het
andereverder landwaarts in wonende, was er
niet zooveel sprake van zeeman worden. Maar het
natuurlijke feit van den op de wijde wereld inge-
stelden gemaanschen geest heeft zich overal doen
gelden en verloochent zióh nog niet.
Daarom kan een zeemansbevél als: koers Oost,
heel goed in de eerste plaats voor boeren be
doeld zijn.
Welnu, die order is uitgegeven in een groote
bijeenkomst, welke te Arnhem werd gehouden.
En wij hoeven zeker in „De Landstand" niet nader
toe te lichten, waarom het hierbij gaat.
Als we er toch iets van zeggen, dan is dat, omdat
er over dit onderwerp nooit teveel gesproken en
geschreven kan worden, wijl
het een levenskwestie is, niet
zoozeer voor ons als voor
onze kinderen. Wij, de thans
in Nederland boerende gene-
ratie, komen er wel en ge-
loovffii dat althans voor het grootste deel zélf.
Waarom zouden we ons druk maken over dat
Oostland, we hebben hier Itfrld en broodDeze
gedachten komt men herhaaldelijk tegen, ook bij
de tijdwende.
Maar van welk een beperkten blik getuigt zulk
menschen,' die overigens niet afkeerig zijn van de
tijdwende.
Immers: koers Oost, dat beteekent voor heel
ons volk een totaal nieuwe toekomst. Eeuwenlang
hébben wij koers West gevaren. Koers West
maakte onze zeevaarders tot kooplieden, die koop
lieden bouwden machtige steden en die steden
exploiteerden het land en zijn boeren naar hun
wensch en wil. Terwijl de handelshuizen groeiden
versnipperden de boerenplaatsen, terwijl de bank
kluizen immer grooter en immer gevulder werden,
verdwenen oude boerengeslachten in de grauwe
rijen van een nameloos proletariaat, zonder bezit
en zonder levensrecht.
En als dan eindelijk de boer eng eest zich verhief
en opstond om zich recht te verschaffen, werd:
koers West het bevel tot de vlucht van ons goud
en ons geld en ons aanzien. Een verwezen naar
het Westen starend volkdat niet begreephoe
zoo plotseling het parool van den ouden rijkdom
tot het parool van het noodlot worden kon, bleef
achter.
Tot dat volk komt nu de krachtige stem van een
nieuwen tijd, die beveelt: koers Oost!
Dat is de stem van het land, de stem van de
Germaansche boerenziel, die land gewonnen heeft
en in dat land rechten zal hebben en zal verdedi
gen, die uit dat land zal halen, wat noodig is om
te leven en zichzelf te zijn naar ouden aard, die
in dat land wortels slaat voor den duur der eeuwen
om er opnieuw groot te worden.
Koers Oost, dat beteekent: geen landlooze boeren
meer, wier leven zonder zin werd, maar boeren
met een taak, zoo veelomvattend, dat zij de levens
van geslachten vult en tot rijke ontplooiing brengt!
Koers Oost, dat beteekent een zich harmonisch
ontwikkelde nieuwe samenleving met plaats voor
een ieder naar zijn aard.
Koers Oost, dat beteekent
niet langer onredelijke rijk
dom voor den een en grauwe
armoede voor den ander,
maar dat beteekentiedereen
is geroepen tot een oude taak en iedereen kan die roe
ping vervullen.
Koers Oost, dat beteekent: geen opvreten van
den boer door den koopman en geen wurgen van
den ambachtsman door den industrieelmaar dut
beteekent: mannenhanden, die bezig zijn de een
voor den ander, om te zamen het leven der volken
vol en rijk te maken
Koers Oost: jong boerenvolk, daar is ruimte, daar
hoeft niet de broer den broer te haten omdat er
voor twee geen grond is daar kunt ge allebei
straks terecht. De pioniers zijn voorgegaan, zij
hebben het terrein verkend en hun roep zal steeds
luider worden: koers mee Oost! Al het andere
is minder belangrijk, al het andere is dwaasheid
als het afhoudt van dit eene! Het geredekavel
over ouden of nieuwen tijd is zinloos geworden: er
is maar één tijd, die, waarin wij allen leven en
die den steven wendt naar het Oosten, den steven
en den ploegstaart.
Wat: koers West genomen heeft, dat zal koers
Oost teruggeven.
Wij verstaan het wachtwoord van Den Tijd, wij
koersen Oost! D. v. d. B.
ORIGE week draaide te Wageningen voor een
overvolle zaal van genoodigde personen uit de land-
bouwwereld voor het" eerst de prachtige graanfilm „Sik
kels blinken, sikkels klinken". Evenals de zoo bekend
geworden aardappelfilm is ook deze film een product
van de samenwerking tusschen de Rijkslandbouwvoor-
lichtingsdienst, het Departement van Landbouw en
Visscherij, erudiet bekende Marofilmbureau te Deventer.
Geheel in natuurlijke kleuren opgenomen biedt deze
graanfilm, die vervaardigd werd naar een draaiboek
en onder algemeene leiding van den heer Ir. J. A. Hogen
Esch, in een rij prachtige beelden zeer leerzame en
interessante gegevens uit de graancultuur in ons land;
en zij werkt, vooral niet te vergeten, in hooge mate op
voedkundig door de vele aanwijzingen over rassenkeuze,
ziektenbestrijding, bodemverpleging, zaaizaadselectie,
enz. in prettigen vorm in deze film ondergebracht.
Alles, maar dan ook letterlijk alles, wat in ons land
zich met de graancultuur bezig houdt of ervan afhan
kelijk is, wordt in deze film, min of meer vollediger
behandeld.
Zoo-wordt in een voorstellingsduur van twee uren een
overzicht van den verbouw van de 4 hoofdgranen,
tarwe, rogge, gerst en haver gegeven, terwijl op een
aantrekkelijke manier nog vele statistische gegevens in
de voorstellingen over veredeling, ziektebestrijding enz.
zijn verwerkt.
Voor den niet ter zake kundigen toeschouwer brengen
deze vele beelden allicht eens den indruk: van het
goede te veel; voor een boer, kweeker, zaadhandelaar
en landbouwdeskundige brengen zjj in een veelvuldige
afwisseling eigen werken en leven naar voren. En op
een wijze, die artistiek ten zeerste verantwoord is.
Door het kleurenfilmprocedé te nemen, heeft de heer
Roosdorp het mogelijk gemaakt, dat vooral kleinere
details, zooals b.v. in het hoofdstuk ziektebestrijding,
de roest en stuifbrandsporen, ook zeer duidelijk kunnen
worden aangetoond; dit verhoogt de waarde van deze
film als voorlichtingsmiddel in hooge mate. Terwijl bij
de landschapsopnamen de kleurenweergave vooral
artistiek werkt en dus het geheel iets zeer aantrekke
lijks geeft.
Vele goede oude bekenden vinden wij op het witte doek
terug. Om maar iets te noemen: het bedrijf van Dr.
Mansholt, waar juist de excursie Van den Nederland-
schen Kweekersbond wordt gehouden; dan de vele rijks
diensten te Wageningen, waar zooveel vertrouwde ge
zichten met belangrijke proeven en onderzoekingen be
zig zijn. Of de prachtige opnamen op het landgoed
„De Eelderberg", het groote vermeerderingsbedrjjf van
de Petküser rogge.
Vooral in dezen tijd, nu door graslandscheuring op veel
graslandbedrijven ook stroovruchten worden verbouwd,
kan deze film prachtig werk verrichten. De aanwijzin
gen, die worden gegeven, b.v. over het zaaien, de de
monstratie van zaaimachines, het geven van de juiste
zaaidiepte, de verzorging van perceelen die vorstschade
hebben gekregen, de onkruidbestrijding, zijn zeer dui
delijk en geven antwoord op vele vragen, door den
boer in het dagelijksch bedrijf gesteld.
Dit alleen al is aanleiding genoeg om te hopen, dat
elke graanverbouwer deze film te zien krijgt: hier ligt
voor onze dorpsboerenraden een prachtige taak.
Temeer, waar de Rijkslandbouwvoorlichtingsdienst door
een speciale overeenkomst met den Marofilm-voorlich-
tingsdienst het door subsidieering mogelijk heeft ge
maakt, dat deze film voor een geringe geldelijke ver
goeding op ieder dorp kan worden vertoond. Laten de
boeren hier gebruik van maken! In serie is de prijs
per voorstelling 25.alle kosten inbegrepen. Bij losse
voorstellingen worden reis- en verblijfkosten in reke
ning gebracht. Het adres van de Marofilmvoorlichtings-
dienst is: Zwolschestraat 24, Deventer.
J. D. DE JONG,
