Om en bij de boerderij
I
Over mond- en klauwzeer
De keuring- van gewassen te velde heeft stellig
haar grootste beteekenis - bij de keuring van aardap
pelvelden. Bij die keuringen treedt vooral naar voren
dat de keuringsdiensten zich niet uitsluitend beper
ken tot contrölewe.rk.
ACHT MILLIARD
De moderne bestrijdingswijze
VRIJDAG 5 FEBRUARI 1943
DE LANDSTAND
PAG. 8
Aflevering pootaardappelen.
De meeste aardappelselecteurs, die in de practijk ge
schoold zijn, hebben daarbij dikwijls een onmisbare
voorlichting van d"e zijde van het personeel en van
den keuringsdienst, in casu de keurmeesters, ontvan
gen.
Ook ten aanzien van de eischen, welke vanwege de
N. A. K. worden gesteld bij de partijkeuringen van
pootaardappelen, worden de boeren door de controleurs
voorgelicht.
Ondanks de jarenlange ervaring op het gebied van
het keuren van aardappelen en ondanks het peil, waarop
het meerendeel der aardappelselecteurs staat, komen
telkenjare enkele klachten van de zijde van koopers
over het geleverde te velde en op partij goedgekeurd
pootgoed voor. Die klachten betreffen in hoofdzaak
de uiterlijke kwaliteit van het ontvangen pootgoed,
derhalve de partijkeuring en in veel mindere mate
de innerlüke kwaliteit, te weten de gewassen, welke
uit het pootgoed groeien.
Degenen, die bij de keuringen zijn betrokken, weten
intusschen wel, dat ook in de nateelt van het gele
verde pootgoed teleurstellingen kunnen worden erva
ren. Maar die eventueele teleurstellingen zal kooper
gebruiker moeten aanvaarden.
Gelukkig 1 an worden vastgesteld, dat gelet op de
groote hoeveelheden te velde en op partij goedgekeurde
pootaardappelen, welke jaarlijks worden afgeleverd,
de klachten van geringe beteekenis moeten worden
geacht.
Klachten dienen zooveel mogelijk te worden voorko
men. Daarvoor dienen de aardappelselecteurs zorg te
dragen, wijl zij in de eerste plaats in de hand hebben
aan welke eischen het product voldoet.
En wanneer een kooper over een geleverde partij niet
tevreden blijkt, dan dient aan de klacht de noodige
aandacht te worden besteed.
De leverancier draagt verantvvoordlijkheid ten
aanzien van de kwaliteit
De kooper zal zich met zijn klacht tot den leverancier
wenden. De leverancier zal ,den keuringsdienst, welke
de partij goedkeurde op de hoogte stellen en deze
laatste zal een onderzoek laten instellen naar de
gegrondheid van de klacht. Indien de partij werd ge
leverd naar een ander keuringsgebied, zal dat onder
zoek worden opgedragen aan den keuringsdienst, welke
werkt in het gebied, waarheen de partij is gezonden.
Aangezien in de zakken zich certificaten bevinden
waarop een aanduiding van de herkomst door middel
van een verbouwernummer is afgedrukt, kan de keu
ringsdienst, welke' bet product keurde, altijd nagaan
door welken verbouwer het pootgoed werd geleverd.
Want deze, en dit dient met nadruk te worden vast
gesteld, is verantwoordelijk voor de kwaliteit van het
afgeleverde product. Liever gezegd, de verkooper is
tegenover d<en kooper verantwoordelijk voor de kwali
teit van het geleverde product. Bij sommige telers be
staat de misvatting, dat de teler van die verantwoor-
delijkhéid is ontslagen, zoodra een keuringsdienst die
partij heeft goedgekeurd, van certificaat heeft voor
zien en geplombeerd.
In dit verband moge cte aandacht er op worden ge
vestigd, dat volgens de statuten van den keurings
dienst tegenover de afnemers van het goedgekeurde
zaaizaad en - pootgoed geenerlei aansprakelijkheid be
treffende de keuringen en hiermede verbonden hande
lingen aanvaardt.
In de statuten van de nieuwe N. A. K. staat ten aan
zien daarvan het volgende:
„De stichting noch één harer organen draagt eeniger-
lei financieele aansprakelijkheid vo^>r de kwaliteit van
de door haar goedgekeurde en onder haar toezicht ge
stekte of verhandelde producten." De gewestelijke
keuringsdiensten worden als orgaan van den N. A. K.
aangewezen om de keuringen te verrichten.
Ook in de statuten van de nieuwe gewestelijke keu
ringsdiensten zal een artikel van dezelfde strekking
voorkomen.
Het ware wellicht gewenscht om die bepaling tevens
op te nemen in de algemeene keuringsvoorschriften,
die in het algemeen wel in de handen van de telers
komen, hetgeen met de statuten niet het geval is.
Onlangs werd in „Zaaizaad en Pootgoed" een arbitraal
vonnis gepubliceerd betreffende de levering van een
partij pootaardappelen. De kooper klaagde daarbij on
der meer over het voorkomen van schurft op de ge
leverde knollen. De verkooper wees de reclame af
op grond van de redeneering, dat geodgekeurd poot
goed was verkocht en geleverd. Het Scheidsgerecht
oordeelde daarover anders. In het vonnis kan men
daaromtrent onder meer lezen:
„Overwegende toch dat de goedkeuring door een keu
ringsinstituut in geen enkel opzicht de primaire ver
plichting van een verkooper aantast of bekort, in te
staan voor de qualiteit van het verkochte, daar de
keuring, zooals die in Nederland bestaat, geenszins
beoogt of pretendeert, een verantwoordelijkheid geheel
of gedeeltelijk van den handelaar over te nemen.
Overwegende, dat indien een keuringsdienst daarnaar
zou streven, de bona fide teelt- en handelsbedrijven
zeker in d"e eerste plaats daartegen in verzet zouden
komen, naar de geschiedenis van het keuringswezen
in Nederland heeft geleerd, de kweek- en handelsbe
drijven juist in eigen verantwoordelijkheid hun kracht
hebben gezocht en gevonden."
De arbiters oordeelden den leverancier ten volle ver
antwoordelijk voor'de qualiteit van het dtoor hem ge
leverde.
Zaaigranen - Ongekeurde zaaigranen
Ontsmet zaaizaad
Er blijkt een belangrijk tekort aan te velde en op party
goedgekeurde voorjaarszaaigranen te zijn. Het verder
benoodigde zaaizaad zal moeten worden aangevuld met
alleen op partij goedgekeurde voorjaarszaaigranen^ in
het bijzonder zaaihaver en zaaitarwe. De P. A. V. A.
heeft in dte provincie de regeling in handen en wijst
de organen, welke zaaigranen verhandelen, bepaalde
hoeveelheden toe. Die hoeveelheden kunnen thans ook
door de P. A. V. A. rechtstreeks vjin de landbouwbe
drijven aan de erkende zaaigraanhandelaren worden
toegewezen.
Afgewacht zal moeten worden, welke hoeveelheden bij
de keuringen van de P. A. V. A. als zaaigeschikt zul
len worden beoordeeld en aan welke kwaliteits-eischen
die partijen zullei^ voldoen. Uit onderzoekingen van
het Rijksproefstation voor Zaadcontröle is gebleken,
dat vrijwel alle partijen zomertarwe vrij sterk tot
zeer sterk bezet zijn met kiemschimmels. Vrijwel alle
zomerzaaitarwe zal daarom ontsmet moeten wordten
om voor plombeering in aanmerking te komen.
Er zijn natuurlijk heel wat boeren, die zomertarwe
van eigen oogst als zaaitarwe gaan gebruiken. Die
partijen worden niet dbor de N. A. K. beoordeeld. Men
zij dus gewaarschuwd.
Het is dus raadzaam al het zaaigraan te ontsmetten.
Dit is trouwens niet iets, dat den laatsten tijd geldt.
Daarop werd reeds jaren de aandacht gevestigd. Thans
schijnt het wel bijzonder gewenscht, ja noodzakelijk
te zijn.
Klaverzaden
De klaverzaden zijn ook in de sfeer van bijzondere
Onderlinge
OORLOGSSCHADE
Verzekering Moatschoppij
MOLESTVERZEKERINGEN
voori
beschadiging van gebouwen,
inboedels, inventarissen, vaar
tuigen? enz.
bedrijfsschade en huurderving,
ook voor binnenvaartuigen;
persoonliike ongevallen;
geld, geldswaarden en
preciosa
Halfjaarlijksche
Schaderegeling!
Meer dan 500.000 objecten
zijn reeds verzekerd voor ruim
Voegt daarbij ook Uw belang
en vraagt Inlichtingen bij Uw
Assurantie bezorger!
(Ingezonden Mededeeling);
omstandigheden-getrokken, waardoor het meer land
bouwers moeilijk, meermalen wellicht onmogelijk zal
vallen, hun behoefte aan die zaden te dekken.
In het laatste marktbericht van het Centraal Bureau
kan men onder meer lezen:
„De vooruitzichten voor Jevering van binnenlandsch
klverzaad zijn niet gunstig. Tegen de vastgestelde
prijzen is het, moeilijk d'e telers hun zaad te doen in
leveren."
De boeren, die geregeld hun binnenlandsche klaverzaden
aankochten, via hun eigen organisaties of via bona
fide handelaren, zullen, naar valt te verwachten, via
die organen moeilijk kunnen rekenen op de hoeveel-
he^n, waarop zij ingeval van een eventueele billijke
verdeeling, recht zouden hebben.
Aan een distributie van klaverzaden schijnen blijkbaar:
onoverkomelijke moeilijkheden of bezwaren te zijn ver
bonden. In hoeverre klaverzaden uit het buitenland!
zullen worden ingevoerd, moet worden afgewacht. Juist
nu men niet op de levering Van de gewenschte hoe
veelheden stikstofmeststoffen kan rekenen, kan men
vooral op de lichtere gronden der akkerbouwstreken
de klavers moeilijk missen.
R is dit jaar weer veel over het mond- en klauwzeer
gesproken en geschreven en uit brieven, die mjj ge
regeld bereiken, blijkt, dat er geweldig veel belang
stelling bestaat voor dit onderwerp. In den laatsten
tijd heeft men mij vooral vragen gesteld over de nieuwe
plannen, waarover ik gesproken heb, tot oprichting
van een inrichting te Rotterdam, waar entstof bereid
zal worden. Van deze entstof heb ik, naar aanleiding
van het succes, dat er in het buitenland in het groot,
en in Nederland in het klein mede verkregen is, goede
verwachtingen.
Over de ziekte zelf, zal ik niet te veel zeggen. Alleen
dit: er is misschien geen enkele veeziekte, waarover
in de laatste jaren zooveel gesproken is en weten
schappelijk veel gewerkt en waarvan we eigenlijk nog
zeer weinig begrijpen.
Voor een veerijk land als het onze beteekent het
mond- en klauwzeer een jaarlijks terugkeerende natio
nale ramp, waarvan de schade per jaar uitgedrukt op
20 30 millioen gulden geschat wordt Onder de
tegenwoordige omstandigheden moet men echter niet
alleen over de geldelijke schade praten of de ziekte
in geld waardeeren, maar moet men bédenken, tyelke
schade zij voor de voeding van ons volk beteekent door
verlies aan vleesch, melk, vet en nog veel meer. De
voedingsmiddelen, welke er door verloren gaan, zijn
door geen millioenen aan geld te vervangen, vandaar
dat ik bij deze ziekte niet in geld denk, doch in voe
dingswaarde.
Toch moet ik het over geld hebben, want om de ziekte
doelmatig te bestrijden is geld noodig en niet zoo'n
klein beetje ook al is het in vergelijking met de
schade in geld uitgedrukt een peulschilletje van een
paar ton.
Om de ziekte te bestrijden moeten we het oud-Hol-
landsche beproefde gezegde toepassen: „de cost gaet
voor de baet uyt."
Hiernevens mogen onze lezers de zeer belang
rijke radiorede, dis de Directeur van den Vee-
artsenijkundigen Dienst, Dr. B. J. C. te Hennepe
j.l. Dinsdag heeft uitgesproken, aantreffen. Vol
gende week spreekt Dr. te H. het tweede deel
uit en 'dan hopen we andermaal in staat te zifn,
den tekst af te drukken.
De schade uit zich als volgt. Als directe gevolgen
hebben we meestal sterk verminderde melkproductie,
sterfte onder het jongvee en de varkens en ook onder
ouder vee, dus groot verlies aan vleesch, melk en vet«
Maar niet het minst is de schade door de z.g. naziekten*
welke de dieren maandenlang waardeloos, kunnen ma
ken, o.a. uierontstekingen, kreupelheden, verzweringen*
ziekten van belangrijke organen zooals de longen, het
hart of het spierstelsel.
Maar daarmede zijn we nog niet klaar met de wasch-
lrjst van schadelijke gevolgen. Vooral in den laatsten
tijd blijken door verminderd weerstandsvermogen aller
lei bacteriën meer vat op de dieren te krijgen. Zoo 13
gebleken, dat het vleesch van mond- en klauwzeer-
dieren veel meer dan anders met para-typhus bacillen
besmet kan zijn en dus groote gevaren voor de con
sumptie op kan leveren en zeer streng onderzocht
moet worden.
Dan blijken slapende miltvuur-besmettingen of besmet
tingen met de bacil van het besmettelijk verwerpen
plotseling weer actief te kunnen worden, zoodat we als
bijziekten miltvuur en verwerpen zien optreden.
Tenslotte heeft men bij proefdieren gevonden dat zelfs
tuberkel-bacillen, welke door bepaalde behandelings
methoden onschadelijk gemaakt waren en als entstof
gebruikt werden (het z.g. G.C.G.-vaccin) weer kwaad
aardig kunnen worden bjj dieren, die door mond- en
klauwzeer een verhoogde gevoeligheid verkregen hebben.
