Dijk val- op Zuid-Beveland
Brieven van Bram nut den Braekpolcler
Boekbespreking
Lentewandeling
VRIJDAG 23 APRIL 1943
DE LANDSTAND
PAG. 4
Bram uut den
Broekpolder
Lezers van „De Landstand",
Kwam ik noe vlie weke Diesendag op 't
ketoor van de Landstand e% dèr'ek 'n'ele
stuut zïtte praete over aller'ande dienge
uut de landbouw en dè zeit 'er ineens éne,
Bram zeit um, jie most dat eigelyk ielke
weeke zo 's doeë. 'k Zegge, wat wil jte
eigelyk, moe 'k noe ielke weeke ier zo'n
praetje komme'ouwe
Neent, zet um, je mo nie komme p ra e t e,
mae schrief ielke weeke maer 's 'n
brief over van aolles en nog vöat, waer d
ons noe over gepraet ébbe en dan zette
ons 't in de Landstand.
D>r was gin vrdeten an, ik most en ik zone
dat doeë. En zo komt 't noe dat julder
vandaege myn eerste brief in de Landstand
zie stae.
Gistere kwam ik Pier de Puut tegen.
Die dienkt d^t um'eel wat te zeggen eit
in 't durp, omdat 'm'n onderd of twee
gemote land 'eit. Op d'n 'oek van de
Kromme Dulve schoot um ineens op m'n
pf. „Bram", zet um7*„jie bin noe zoo voor
de Landstand, mae 'oe dienk jie d'r noe
over da'k 'n 'onderd dertig gulden contre-
busie mo betaelean 'n vereeniging waer
a'k glad niks mee te maeken wil
Ja, en dae stong ik. Oe most ik dat dien
stiefkop an 't verstand brienge.
'k Zegge, kiek, vroeger dan wier de stl'ied
voor d'n boer gestreeë deur een 'oop ver
schillende organisaties, daer d lank nie
aolle boeren lid van waere. "Die organisa
ties adde geld nodig om d'r stried verder
te voeren en zo wiere de resultaten die die
verenigingen bekoelden, betaeld deur de
ienkele boeren die lid van d'organisaties
waeren, maer van de resultaten plukten z'
uollemaele de vruchten.
Dofs noe uut. Dè Landstand werkt voor
aolle boeren; dus dan motte aolle boeren
d'r ok voo betaele.
Af fijn, Pier die wist nie vee nie te zeggen
en ie begost mae gauw over wat aors. Vlie
weke woufk 'n big ge koope en 'kd gedocht,
da'k mee 'n gulden of vuuftig wé klaer
zou komme.
Maer maer. 't Was nie waer Onderd
en tien gulden most ik voo 'n biggetje
neer telle. Noe vraeg ik je toch, 'oe dunte
ze noe nog van priesbe'eersinge te praete.
Waerom motte die biggen trek bie de ge-
Braekpolder, 20 April 19Jj3.
boorte niet an de Centrale geleverd 'oore
en dan tegen redelijke pries gedistribueerd.
Noe is 't zo, dat d'n 'andel vee wint, mae
dat de boer d'r 't loodje bie leit.
M'n koolzaed ts nog d gelokkig deur de
sturm van vlie weke gekomme. Sommige
stikken, die d 'n bitje dunne gezaaid waere,
'ebbe wat geleje, mae over 't algemeen
gaet 't toch nog d.
Sommige stikken tarwe bin d'r slechter
of gekomme. 'k 'oore anders zo lienks
en rechts nog d zegge, dat 'r taemelik vee
schade an 't jonge ^gewas 'angericht is.
't Is andere wè 'n sturmpje gewist, 't
Èi bie ons mee de zeediek ok mè zö, zö
geweest. Ze waere d wiste waerschouwe,
dat 't waeter af en toe deu d'n diek sie
pelde. Laeter bleek, dat d'r ele stikken uut
d'n diek gevrete waere, op sommige plek
ken zo groot as 'n jiuus!
M'n vrouwe is noe d bezig, plannen te
maeken, wat ze mee de suuker za doeë,
die d m'n van de zeumer zulle kriege.
A'k dat zo 'oore, dan gae 'k een zoete
zeumer tegemoet.'
Vlie weke&io's 'k voo 'n geite nae 'n boer
in de Peehoek. Toen a'k dae kioam waere
ze net an 't eten. Noe praete ze wé's dat
'n boer niks as spek en 'amme eet, mae
't was dae niet waer Droog brood mie
jam en stroop, dat was aolles. Noe wist
ik dat um vier verkens dus ik zegge zo'
„Noe, julder doe 't ok mae sobertjes! 'Ebbe
ze je verkens in beslag genome f' Neent
zeit um, maer d oor twee onderd gulden
vo'n amme van zee kilo betaeld, da's vuuf
en dertig gulden de kilo. Zukke diere 'amme
die kunne ons toch nie efe
Zo is 't mee de beuter ok. Twintig gulden
de kilo betaele ze en nog meerda's te
vee voor ons. En zo is 't mee spek, beuter,
tiers, mee aoltes.
'k Zegge, ja mae, dat oef, jie d'r toch niet
voo te betaelen, dat bin zwart'andels
p riezen.
Ja, zeit um, dat weet 'k ok wae, ik 'oef et
'r niet voo te betaelen, mae 'k kan 't 'r
wè voo kriege en dat neem 'k dan ok. Om
z'n gezin docht um nie. As 't um mé vee
geld zag, dan was 't um tevree.
Da's ok 'n opvatting, i^iae mooi vinde 'k
't~nie.
Zo, me gae mè 's luute, tot kommende
weke. Gegroet van
BRAM.
Tusschen Goesche Sas en Kattendijke plm. 400 m. ten
O van het Goesche Sas. heeft zich ^>ver een lengtg
van ongeveer 400 m. een ernstige dijkval voorgedaan.
Plotseling is een deel van den stevigen dijk, die met
een betonmuur was versterkt, weggezakt, terwijl het
slik, dat zich over een breedte van 200 m. vóór den
dijk bevond verdwenen bleek te zijn.
Er werd zelfs plm. 20 m. uit den teen van den dijk
een diepte van 12 m. onder laag water gepeild.
Toeft de dijkval plaats had, was het laag water. Onder
leiding vtfft de heeren Pouwer en Barentsen, resp.
opzichters van den Prov. en Rijks Waterstaat is direct
getracht een ringkade om het meest bedreigde gedeelte
te leggen, waarin men vóór hoog water ook geslaagd
is. maar ook deze heeft het te ongeveer 6 uur bege
ven. zoodat het water toen den polder (den Wilhel-
minapolder beoosten de haven van Goes) begon in te
loopen.
Om 8 uur, toen het hoog water was, stond reeds een
gedeelte van den polder blank. In den polder, die onge
veer 500 ha. groot is, staan twee boerderijen en enkele
arbeiderswoningen. Deze zijn alle tijdig ontruimd. Men
moet nu afwachten, hoever de dijkval zich zal voort
zetten. Daarvan zal het afhangen, welke maatregelen
genomen moeten worden. Het is echter wel uitgeslo
ten, dat de dijk op de oude plaats kan worden gelegd.
Een gedeelte van den polder zal buiten den dijk komen
te liggen. Hoe het ook zij, door dez^ ramp zal er dit
jaar wel niets terecht komen van het gezaaide -koren.
De schade aan de "gewassen bedraagt vele honderd
duizenden guldens.
Nader berichten wij nog over den dijkval in den Wil-
helminapolder:
Na den grooten val vonden verder nog vrij aanzien
lijke afbrokkelingen plaats, doch ook deze werden ge
leidelijk minder en Zondagavond scheen 't, dat de val
tot stilstand gekomen was. Intusschen stroomt het
water bij elk hoog tij den polder binnen en zet daar
zijn vernielend werk aan jonge gewassen voort. Wel
tracht men, door het dichten van kolken en slootver
bindingen, het. water zooveel mogelijk binnen bepaalde
perken te houden, doch veel succes leverde dit nog
niet op. Daar de val juist brj den keerdam van de
haven tot stilstaan kwam, schijnt het gevaar voor de
sluizen voorloopig geweken te zyn.
Bepaalde groote plannen worden nog overwogen en
waarschijnlijk zal men beginnen met om den val een
voorloopige waterkeering aan te leggen, doch ook dit
zal. bij gebrek aan materiaal, op groote moeilijkheden
stuiten.
Eindexamen Middelbare Landbouwschool
te Groningen
Aan de middelbare Landbouwschool te Groningen werd op
16 April 1943 na gehouden eindexamen aan de volgende
leerlingen een einddiploma uitgereikt:
Klasse Ilia: K. Antuma te Ellerhuizen: H. JE. ter Borg
te BorgercompagnieTh. M. H. Brand te Wyfre'; C. J. den
Dryver te ZaltbommelJ. van Dijk -te GroningenL. A.
M. Elenbaas te 's Heer Arendskerke; A. M. Geluk te
NoordgouweR. Hadders te AssenB. Hogen Esch te
Stadskanaal: J. J. Homan te Eext; H. Ch. Klein Nulend
te Epse; L. de Leur te Hoorn; D. Nyenhuis te Waarddijk;
H. R F. M. Pilzecker te ArnhemJ. v. d. Ploeg te Gro
ningen; T. Poelstra te EerwerdF. P. Tammens te Gro
ningen; A A. Thorbecke te Den Helder: W. W. Tölke te
Veessen; K. C. Wolthuis te Groningen; H. Zingstra te
Norgervaart.
Klasse IHb: G. Arends te Rhee; Th. A. F. Brand te
Wijlré; H. K. Buseman te Scheemda; L. R. Doorman te
Den Haag: H. Doornbosch te Veendam; C. J. Erkelens
te Zeijerveld; J. F. A. v. d. Griendt te Nieuw-Amsterdam
J. F. ter Haar te Haakswold; J. Hoekstra te Bergum; A.
H. M. Jurgens te. NeerboschG. C. M. Kolff te Beekber
gen; J. Lammers te Arnhem; J. G. L. Oostveen te Utrecht;
S. M. Polman te WesternielandA. D. Staal te Overschild
H. Westra te BussumD. R. Woudstra te Groningen.
De Sloetprijs werd toegekend aan de leerlingenA. M.
Geluk te Noordgouwe en T. Poelstra te Ferwerd.
Na het uitreiken der diploma's werd in het schoolgebouw
in intiemen kring van Directeur, leeraren, personeel en
een groot aantal leerlingen afscheid genomen van den
heer H. Zweers, amanuensis-concierge aan de Landbouw
school, die wegens het bereiken van den 65-jarigen leeftijd
gepensioneerd werd. Behalve bovengenoemde personen
werd deze bijeen komst bijgewoond door Ir. D. S. Huizinga,
Inspecteur van den Landbouw en het Landbouwonderwijs,
leden der Commissie van Toezicht op de M. L. S. en R.
L. W. S., bestuursleden van de Ver. voti Oud-leerlingen.
'De scheidende amanuensis-concierge werd allereerst toe
gesproken door den directeur, die in het kort den levens
loop van den heer Zweers memoreerde. Hy bracht een
woord van dank en waardering voor het werk, dat de
heer Zweers eerst, als amanuensis, sinds 1930 tevens als
concierge, aan de school heeft verricht, mede namens den
heer Inspecteur van den Landbouw en het Landbouw
onderwijs en de Directie van den Landbouw. Hierbij bood
hy namens allen een cadeau aan. Nadat nog verschillende
andere sprekers het woord gevoerd hadden, bracht de heer
Zweers dank voor de hem toegesproken woorden, het
cadeau en de wijze, waarop hem den arbeid aangenaam
is gemaakt. Na dit meer officieele gedeelte bleef men nog
eenigen tyd gezellig bijeen.
Aardappelen- en Fruitbergplaatsen,
benevens Leembouw, door O. Jelsma,
civiel Ingenieur. Uitg.: N.V. Boek- en
Kunstdrukkerij Mouton Co., *s-Gra-
venhage. Afmetingen 16 b(j 13 cm.,
168 pagina's.
Bij ongunstige omstandigheden kan -bij bewa
ring van consumptie-aardappelen een verlies optre
den van wel 30 pet. Dit moet worden voorkomen door
te letten op de juiste bewaartemperatuur, de beste
vochtigheidsgraad, goede ventilatie en belichting als
mede op de hoogtegrens van den hoop. Deze ondei»-
werpen worden stuk voor stuk nagegaan. Aan de
hand van foto's en schetsen worden de in Binnen- en
Buitenland in gebruik zijnde bergplaatsen besproken,
bewaarplaatsen voor pootgoed, eetaardappelen en tuin
bouwproducten. Het slot vormt een kernachtige
samenvatting in 36 punten. Het gedeelte, dat handelt
over den leembouw is vooral van belang voor hen, die
in een streek wonen, waar keileem, keimergel, löss of
potklei vdbrkomt. Door eenvoudige handproeven kan
men beoordeelen, of de leemsoort geschikt is.
Beoordeeling; Aangezien de huidige volksvoeding ver
langt, de verliezen van voedsel en voedingswaarde tot
het uiterste te beperken, zien wij dit boekje gaarne
in handen van architecten, aannemers en groothande
laren in land- of tuinbouwproducten. Voorts behoort
het thuis in bibliotheken van landbouwscholen, coöpe
ratieve landbouwvereenigingen e.d. Personen, die belast
zjjn met het ontwerpen, bouwen en inrichten van be
waarplaatsen, dienen het spoedig aan te schaffen, om
de bergplaatsen voor het a.s. seizoen gereed te hebben.
REDACTIE
De rogge staat zoo groen op 't akkerland,
Nu al de sneeuw gedooid is en verdwenen.
Het pad ligt helder voor ons uit. Het zand
is minder mul en door de zon beschenen.
Hier staan drie hoeven. Boeren kappen
[hout,
Langs volle slooten. Zullen wij gaan
[zwerven,
tusschen de wallen waar gij zoo van houdt f
De eikenblaren dank ik duizendwgrven.
Paul Vlemminx.
