KRUIDEN OOGSTEN
Wanneer men zoo bier' en daar eens
contact heeft niet de practijk, dan
blijkt, dat de tarief loon regelingen in
den landbouw over het algemeen wel
voldoen. Maar toch zijn er uitzonde
ringen. Er zyn streken, waar vooral bij
het rooien van pootaardappelen, enorme
loonen zijn betaald. Soms wel van 15.-
tot 18.. per dag. I>at is toch, wel wat
al te zot! Naar onze meening hebben
hieraan zoowel boeren als arbeiders
schuld. Er zijn boeren, die reeds vroeg
arbeider» besproken hebben tegen veel
t© hoog loon. Er zijn echter rtok arbei
ders, die profiteeren van de gelegen
heid en maar eisehen stellen, zonder
zich aan de tariefloonen te storen.
Aan deze wantoestanden moet een eind
komen, en als wij goed ingelicht ztyn,
zullen de bevoegde instanties maatre
gelen nemen, om herhaling in de toe
komst te voorkomen.
Ieder weet, dat klaverzaad een schaarsch
artikel is, en ook dat er een levendige
zwarte handel in gedreven wordt. Dat
is natuurlek iets, waar de landbouw
als zoodanig schade van heeft, want
het is van groote beteeken is, «jat. de
boeren over voldoende klaverzaad kun
nen beschikken, tegen redelijke prijzen.
Nu is de prys. die aan den teler wordt
betaald, onder de huidige omstandighe
den te Laag. Het is daarom noodig dat
die prjjs wordt verhoogd. Dit heeft dan
tevens het voordeel, dat er niet zooveel
klaverzaad in den zwarten handel zal
verdwijnen.
Al reeds eerder is er getracht den kla
verzaad-prijs op een beter peil te bren
gen. Het is hard noodig, nog eens op
dit aambeeld te hameren.
Tot half Augustus kan men nog aan
zijn scheurplfcht voldoen. Is dan nog
Biet genoeg land gescheurd, dan zal
■%.t werk <rp konten van den na'atigen
jandbouwer worden uitgevoerd door de
JVederl. Heide Maatschappij. Verder zal
dan egn boete worden opgelegd Nu
hoorden wjj terloops, dat er stemmen
opgaan, om de boete-regeling «itct toe
te passen. Dit achten wij volkomen
onjuist, leder heeft aan zijn verplich
tingen te voldoen. En wil men »t niet,
dan moet men ook de gevolgen daar
van maar dragen.
We wilden wel, dat we de kwestie van
de biggenprijzen niet meer in dit over
zicht behoefden te behandelen. Nog
steeds lijkt het daarmee niet». De prij
zen blijven op een ontstellend hoog
peil en velen zijn reeds gedineerd. De
practijk dringt weer eens te oieei aan
op een centrale uitgifte van de b«ggen.
waarmee de geheele handel .iltgesoha-
keld zou worden. Een radicale maat
regel, die mogelijk wel goed -ffecl zou
hebben. Of de bevoegde instanties thans
nog daartoe willen overgaan \V$j be
twijfelen het, hoewel er voor zoo'n
maatregel wel veel valt te zeggen.
De graanoogst is weer begonnen. Het
weer lykt schitterend. lederen dag een
stralende zonn&H'hjjn. Al» We zoo rond
kijken. schjjnen velen hierdoor verleid
DE LANDBOUWCOÖPERATIES
(Vervolg van pag. 1)
rentenieren. De Coöperatieve Kaad, de
Landstand en de Bedrijfschappen zijn
slechts wapenen die goed zijn. z66 goed
zelfs, dat de hoeren In geen duizend
jaar over zulke wapenen hebben be
schikt, maar ook met deze wapenen
moet met verstand worden omgegaan en
alle vijanden daarvan moeten gorden
uitgebannen. Dan pas zal het hoeren
dom ook in den nieuwen tijd een vei-
ligen weg kunnen gaan en dan pas zal
er toekomst zijn voor onze kinderen.
Lunteren, 2 Augusta» 1943.
ROSKAM
te worden, niet zoo veilig te werken
als wel kan. Het is gevaarlijk te spe-
culeeren op het weer.
De Zondag, voor we dit schreven, be
wees dat weer eens. 's Avonds een
flinke onweersbui met slagregen. Hoe
gemakkelijk is het weer dan niet dagen
lang van streek.
Daarom zij het ieder op het hart ge
drukt, niet steeds vast te houden aan
de oude manier van hokken zetten.
Zorg, dat er minstens een paar schoo-
ven boven op het hok geplaatst worden,
zoodat de koppen der schooven goed be
schut zitten tegen den regen. Het kan
heel wat moeite en schade hesparen.
Wij ontvangen nog geregeld brieven met
klachten over moeilijkheden *engevo!ge
van tewerkstelling in Duitschland. Veel
van deze brieven worden anoniem ge
schreven en kunnen dan dus niet be
handeld worden. „Landstander", die in
een wel zeer bijzondere positie vei keert
en drie zonen moet missen in zyn tuin-
dersbedrijf, geven wij den raad zich met
een adres te richten tot den heer Rijks
commissaris. Als hy zijn naam en adres
opgeeft, zullen wij gaarne daarbij be
hulpzaam zijn.
Een Landstander uit de Wieringermeer
vraagt ons, of voormalige krijgsgevan
genen, die momenteel oogstwerkzaam-
heden verrichten en daarvoor een Aus-
weis hebben ontvangen, zich na den
oogst weer opnieuw moeten aanmelden.
Uit gezaghebbende bron, en het is
goed dat ook andere belanghebbenden
dit weten, vernemen wij, dat zulks zeer
zeker niet het geval zal zijn. Dezelfde
boer vraagt of landbouwerszoons zich
thans vrijwillig kunnen opgeven om in
Duitschland te werken, ieder naar zjjn
bekwaamheid, en waarbij met de tegen
woordige bedrijfsgrootte rekening wordt
gehouden. Ook dit is het geval. De
vraag is zeer begrijpelyk. Vele land
bouwers zullen zich liever vrijwillig
aanmelden dan in een z.g. gevangen
kamp terecht te komen. Wy kunnen
hieromtrent nog mededeelen, dat lich
tingen, welke in hun geheel worden op
geroepen voor arbeidsinzet, op bepaalde
plaatsen te werk worden gesteld, doch
niet in gevangenkampen worden onder
gebracht. Wanneer boerenzoons zich
vrijwillig voor de lanwbouwwerkzaam-
heden in Duitschland opgeven, worden
zij niet voor arbeidsinzet opgeroepen.
In verschillende dorpen hebben de Landvrouwen gelegenheid gehad
een lezing over i,De Kruidentuin" bij te wonen .en vele Land
vrouwen zijn in het voorjaar ijverig bezig geweest, kruiden te
planten of te zaaien.
„En, ja," zeggen ze, „hoe moeten we er nu verder mee." Mevr.
Uilenberg-Rupp geeft hier op deze vraag een duidelijk antwoord.
De meeste kruiden worden gekweekt,
om versch voor het maal, waarbij ze
noodig zijn, te worden geplukt en ge
bruikt, doch van veel kruiden hebben
we meer, dan we in den zomer kunnen
opmaken. En vooral ook in den winter
willen we gaarne kruiden bij de berei
ding van het eten gebruiken.
Enkele kruiden; peterselie, selderie,
citroenmelisse, verliezen bij het meeko
ken en óók bij het drogen vrijwel ge
heel hun geur; het heeft dus géén zin
deze kruiden te drogen.
Andere kruiden daarentegen behouden,
zoowel bij het meekoken, als by het
drogen, hun fijnen geur en smaak; daarr
van willen de Landvrouwen natuurlijk
graag oogsten en drogen, om ze in den
komenden winter te kunnen gebrui
ken. Nu zijn er enkele algemeene re
gels en wel deze
Bladkruiden (dus kruiden, waarvan
we de bladen gebruiken, in tegenstel
ling met zaadkrüiden, die we om het
zaad Kweeken) moeten geoogst worden
vóór den bloei. al3 de plant volgroeid
is; de blaadjes zijn dan het geurigst. Ze
moeten geplukt worden, als ze goed
drcog zijn; dus niet 's morgens vroeg of
's avonds laat, wanneer ze nat zyn van
dauw of bij regenachtig weer. Pluk dus
de bladkruiden brj mooi. droog, zonnig
weer. Bind ze in dunne bosjes.
Droog nooit in de zon. doch op een
luchtige, warme plaats in de schaduw
of bij de kachel, doch niet te heet.
Kunstmatige hitte mag nooit boven 35
graden Celsius zijn; anders verdwijnt
de fijne geur en de blaadjes krijgen een
„hooi"-smaak (daarom drogen we ze
óók niet in de zon). Wanneer de blaadjes
kraakdroog zijn of ritselen, worden ze
tusschen de vingers fijngewreven.
Met opzet binder we de kruiden voor
net drogen in dunne bosjes; neemt men
de bosjes te dik, dan worden de bin
nenste blaadjes nooit goed droog; er
kunnen zich dan gemakkelijk schimmel-
kiemen vormen. Komen er van deze
.schimmels mee in de fijngewreven krui
den, dan is de „fijne" smaak weg. Het
gemakkelijkst bindt men de bosjes op
afstanden aan een touw, dat men. het
zij buiten, het zij binnen by de kachel,
spant. Men kan. de kruiden ook uit
spreiden op een plank of een theeblad;
af en toe eens keeren is dan noodig
De fijngewreven blaadjes doet men,
soort voor soort, in een goed-sluitend
fleschje of busje, voorzien van een eti
ketje met den naam van het kruid.
De stelen of stengels zijn minder geurig
en worden niet mee fijngewreven.
Het gebruik
Marjolein (origanum majorana) is lek
ker bij vlecsch, in saus. sla, soep en
in worst (vooral in leverworst). Mar-
joleinsaus smaakt heerlijk over kool
raap of knolraap. We stoven de kool
raap in een melksausje, dat gekruid
wordt met marjolein; ook bij peulvruch
ten smaakt deze saus goed.
Basllfekruid (ocimum basilicum) wordt
gebruikt als vleeschkruid bij schapen-
vleesch. Sommigen vinden schapen-
vleesch „sterk" smaken; schapenvleesch
met basiliekruid smaakt als lams-
vleesch. Ook een runderlapje wordt
lekker malsch door dit kruid, zegt een
bekend receptenboek.
Thijm is een vleeschkruid; smaakt heer
lijk in soep en saus; vooral bij eend.
Lavas (levisticum officinalis). Van deze
plant kunnen we bladeren, stengels en
zaden drogen en als keukenkruid ge
bruiken. De bladeren en stengels moe
ten vóór den bloei geoogst worden; het
drogen duurt langer; lavas droogt zeer
langzaam; bladeren en stengels worden
na het drQgen tot poeder gestampt. De
zaden zyn in Juli rijp. Lavas is een be
standdeel van de „Maggi"-producten.
Rozemarijn is ook een vleeschkruid
voor schapenvleesch. Wanneer rozema
rijn op een beschut plekje staat, kan de
plant overwinteren. Ze behoudt haar
blaadjes en kan dus 's winters versch
gebruikt worden. Een strengen winter
kan ze r.iet verdragen; voor alle zeker
heid is het dus het verstandigst ook
rozemarijn te drogen. In melk getrokken
geeft het met wat suiker de rozema-
rynmelk.
Salie smaakt vooral brj paling lekker.
Enkele blaadjes in melk getrokken, ge
ven de smakelijke saliemelk, die men
naar smaak met suiker kan afmaken.
In dezen tijd van thee-vervangingsmid
delen zullen waarschijnlijk enkelen pro-
beeren thee van salie te zetten. In vroe
ger jaren heeft men getracht de thee
door saliethee te doen verdringen. Met
saliethee moet men voorzichtig zijn;
geheel onschadelijk is deze thee niet. Een
ouderwetsch middel tegen kiespijn of
keelpijn was: een salieblaadje achter de
kiezen nemen.
Hyssop kan men niet meekoken; men
kan het slechts in zeer geringe hoeveel
heden gebruiken bij sla, saus en
vleesch. We kunnen het wel drogen en
tot poeder gewreven bewaren.
Kamille. Van deze algemeen voorkomen
de plant bestaan* eenige soortenéén er
van is alleen als geneeskruid geschikt.
Zorg er dus voor, dat ge de „echte" ka
mille krijgt. De Latrjnsche naam is:
matricaria -chamonilla. Een eenvoudig
middeltje om te weten of men de echte
kamille heeft, is het volgende: Snijd
een bloemhoofdje overlangs door; is de
bloembodem hol, dan is het de echte
kamille. Een andere, veel voorkomende,
kamille bloeit niet met een bol, geel
hartje, doch met een vlak hartje; ook
de bloembodem blijft vlak. De plant be
zit niet dezelfde eigenschappen van de
echte kamille. Pluk de bloemhoofdjes in
Mei, Juni of Juli en droog ze. Een hand
vol gedroogde bloempjes in 'n kom heet
water geeft een uitstekend dampbad bij
neusverkoudheden. Kamillethee, gezet
als gewone thee, wordt na vijf minuten
trekken (niet koken) gebruikt als mond-
spoeling bij kiespijn.
Van de zaadkruiden zijn de anijs, de
venkel en de dille het bekendst.
Van venkel gebruikt men ^de vrucht-
schermen met halfrijpe zaden bij het
inmaken in azijn van uitjes, komkom
mers en augurken.
Van dille gebruikt men de onrijpe, groene
zaadschermpjes bij het Inmaken in azijn,
doch ook in zout.
Anijs is in Augustus en September rijp;
de binnenste schermen het eerst. Rijp
zaad moet spoedig geoogst worden, daar
het gauw afvalt.
Anijsmelk is welbekend. In Gelderland
gebruikt men anijs in „balkenbrij". In
Overijssel bakt men nieuwjaarskoeken
met anijs. In Drenthe trekt men anijs
op brandewijn.
Tot slot nog een recept van kruiden-
azijn en kruidenzout.
Krnidenazijn: leg basiliekruid, dragon,
marjolein, thym, pimpernel, melisse,
dille, kervel en eenige peperkorrels in
een pot en giet er azijn op
Neem van het basiliekruid echter V* van
wat ge van de overige kruiden neemt;
anders overheerscht het de andere sma
ken: het is namelijk zeer sterk. Ook kan
men aan den azijn een knoflook pitje of
een gesneden uitje toevoegen.
Laat alles dicht gedekt ongeveer 10
dagen in de zon of op een warme
plaats staan en filtreer de azijn, liefst
door filtreerpapier.
Bewaar den azijn in flesschen op een
donkere plaats
Kruidenzout is eigenlijk geen „zout",
doch een mengsel van verschillende tot
poeder geweven, kruiden, b.v. marjo
lein. pepermunt, lavas, boonenkruis,
thijm, basiliekruid, hyssop, door een fijne
zeef gezeefd. Het aldus verkregen „zout"
kan ieder naar persoonlijken smaak aan
tafel by het eten gebruiken.
Mochten er onder de Landvrouwen zijn,
die over andere kruiden nog nadere
bijzonderheden willen weten, dan kun
nen zij hun vragen inzenden aan de
Hoofdafd. 1 C. Landvrouwen, Kortenaer-
kade 9. Den Haag. We hopen dan de
vragen naar ons beste weten in „De
Landstand" te beantwoorden.
De Landstand in Zeeland
Redactie-adres: Zeestraat no. 69.
Den Haag. Tel. 115754.
Uitgave: Uitgeverij „Volk en Bo
dem" Postbus 281. Den Haag.
Advertenties: LQ3se plaatsing 25 ct.
per ra.m., In alle edities 75 ct. per
mm
Abonnementen: Voor niet-leden van
den Nederlandschen Landstand
f 5.— per laar of t 1-25 Der i
maan del
Alle briefwisseling betreffende ex
ploitatie, advertenties en abonne
menten.- aan postbus 281, Den
Haag. Telefoon 1165W
