wm f
mm-r.
st In Zeeland
Aipjwiid
Wie krijgt een gulden
extra voor zijn
brouwgerst
V,
reedschap op den schouder en alien twee
aan twee, aansluiten. Voor den boer
houdt de stoet halt; een der meisjes
biedt hem de versierde pijp en zegt
de volgende versregels op:
Baas! hier heb je 't laatste van je zaad,
•t Is te hopen, dat het 't volgend
[jaar weer zoo "gaat
Hier heb je een meie, niet hoog
[van waarde,
Zij is gesproten uit de aarde.
't Is een meie zeer vigilant
[zorgvuldig
Afgesneden uit den kant slootkant
't Is een meie van veel takken,
Met den wensch van vele zakken,
Alle zakken vol en rond,
lederen zak van prijs twee pond.
't Is een meie van geel en groen,
Ons is het om de fooi te doen.
Niet alleen van bier en wijn,
Maar ook gesuikerden brandewijn.
Een algemeen hoera-geroep is het
antwoord op dezen wensch en onder de
gekroonde meie steekt de boer zijn
mooi-versierde pijp aan.
Maar de mannen zijn nog niet tevre
den. Een van hen, die den grappen
maker wil uithangen, springt boven op
den hoop zaadstroo, en plaatst daarin
een groven groenen tak, met een enkel
kroontje voorzien, dat ook eer meie
moet verbeelden. Is het wonder dat
de vrouwen en meisjes hem daarmee
voor den gek houden en uitjouwen?
Maar de grappenmaker is daardoor
niet in het minst ontmoedigd en met
een van zijn kameraden, die beneden
staat, begint hrj een tweespraak en
roept:
Daar komt hij an!
waarop de vraag luidt;
Wat heeft hij an?
en het antwoord is:
Grijs, gras grauw,
Van allerhande blauw.
Wij krijgen nu nog brood: met ham.
Van 't krentenbrood een boterham,
Daarbij een bosje droge visch,
Wat zeker daar wel goed bij >'s.
Ook lange pijpen en tabak,
Een fooitje geld nog in den zak.
Nu gaat de ..sukerkomme" rond, geheel
gevuld met brandewijn, waarin zoute
bolletjes drijven, en dan wordt de tocht
naar de hofstede aangevangen. De
knechts hebben de paarden voor de
wagens gespannen en de twee vrou
wen met de meie zetten zich neer op
de zakken met zaad. Op de plaat® van
bestemming aangekomen, gaan ze naar
de deur van het woonhuis, waar de
vrouwe verschijnt, die op dezelfde wijze
geluk wordt gewenscht en die het werk
volk op dezelfde wijze tracteert."
Tot zoover Jan Vermeer. Het kooazaad-
dorschen in Zeeland was dus al even
zeer een feest gelijk dit in Groningen
en elders het geval was. Het geven
van een feestmaaltijd schijnt in Gro
ningen langer stand te hebben gehou
den dan in Zeeland.
Het is zoo jammer, dat men voor al
deze oude gebruiken terug ;e grijpen
heeft in het verleden. In Groningen wil
iemand, naar ik heb gehoord, het zaad-
c'orschen, voor zoo ver het in deze
abnormale tijden gaat, doen plaats vin
den, gelijk dat eens bij onze voorouders
gebeurde. En Zeeland?
W. J. EELSSEMA.
Velweke ebbe m'n 't g'ad over dat be-
driefschap. 'k E toen gezeid daer nog
es op terug te zulle komme.
'k E die organisatie van 't bedriefs-
leven es bekeken en zoo ier en daer es
geïnformeerd en noe za 'k julder es
zegge, wat ik der van dienke.
De zoogenaemde verticale organisatie
zou iets ontzettend moois kunne weze.
Ze noeme het verticale organisatie, om-
dat van een bepaeld product verbou
wers, den andel en de industrie, dus
be- en verwerkers tesaemen georgani
seerd bin.
As dus maetregels vor 'n bepaeld pro
duct genome en uutgewerkt motten
oöre, dan öore ök aUe belangebbende
groepen van dat product, die in eën
lichaem tesaemen zitte, derover g'oord.
Das mooi, 6e. Mar dan motte in zoo'n
bedriefschap ök alle groepen uut de
horizontale organisaties even sterk ver
tegenwoordigd weze, de verhouding mot
goed weze.
De horizontale organisatie is de orga
nisatie van de verschillende groepen van
't bedriefsleven apart, dus de boeren
apart, den andel apart, enz.
Bij die organisatie staen de verschillende
groepen dus naest mekaore, vandaer
dus horizontaal.
In de verticale organisatie staen de
verschillende groepen nie naest me
kaore, mar daer oord een product als
't waere van benèjén naer boven ge
volgd, vandaer de naem verticale orga
nisatie.
Deur 't begrip van bené jen naer boven
volge, zien m'n dus dat het begin bie
den verbouwer leit, dus bie den boer.
In de bedriefschappen motte dus de
boeren het fundament vurme, waer de
rest op gebouwd oord.
Noe wete m'n allemael, dat 'n gebouw,
dat geèif goed fundament eit, altied 'n
bitje wankel staet.
Zoo is 't noe mit die bedrief schappen
ök. Het fundament, dus ier de vertegen
woordigers van de boeren, laet nog al
es wat te wenschen over.
Noe zulle julder wel vraege, oe komt
dat, dat het zoogenaemde fundament te
wenschen overlaet en waerom verandere
ze dat nie, waerom maeke ze 't nie
sterker
Waerom zette ze nie meer boeren in de
bedrief schappen en dan boeren, dat wete
op te kommen vor 't boerenbélang
Dat za 'k julder dan ök es vertelle.
Den andel en d'industrie bin vor 19^0
altied goed georganiseerd gewist. Toen
nae Mei 19lf0 de ordenieng kwam, die
tusschen twee aekjes broödnoödig was,
ebbe den andel en d'industrie direct der
belangen begrepe. Ze bin dan ök goed
aneengesloten gebleve.
Mar de boeren ebbe schienbaer der be
langen nie begrepe, want die ebbe vor
't meerendeèl 'n kwaeje kop getoönd.
Vor 19%0 adde andel en industrie m
Cesarol is een nieuw veelzyuig werkend
insectendoodend middel, dat voor den
mensch en de hoogere dieren niet giftig
is. Bij proefnemingen in 1942 heeft het
zeer goed voldaan.
Seringen kunnen in Augustus geoculeerd
worden. Laat een kweeker op deze wijze
uw struik met fletse bloemen omvormen
tot een modernen vorm.
Varkenshokken ontsmet men met natron
loog. Na het opdrogen worden ze dan nog
gekalkt.
Stoppeiklavers zijn voor paarden vanaf be
gin September tot half October een uit
muntende en goedkoope voedselbron. Paar
den zijn minder dan rundvee vatbaar voor
opgeblazenheid
Zceuwsehe meisjes helpen In de vacantie
bU het binnenhalen van den oogst.
(Foto: C.N.F.-Schimmelpen'ningh).
regeerimgskringen vee invloed; z'adde de
macht over den boer en die macht ebbe
ze ök naedien goed wete te bewaeren.
Toen de bedrief schappen dus gevurmd
wiere, waere het weer andel en industrie
'die den boventoon kraoiden.
Diegenen die de bedrief schappen moste
vurme, stonde mit andel en industrie
in nauw verband, ze benoemden wat
boeren, waervan ze wiste, dat ze wel
te knèjen waere en de eèren adde de
macht weer.
Noe is 't de taek van de Landstand, as
eenigste boerenorganisatie om te zur-
gen, dat de boerevertegenwoordigers in
de bedrief schappen allemael vervangen
oöre deur boeren, die de Landstand an-
wiest.
Dan bin m'n zeker, dat er boeren zitte,
die der eige niet deur andel en industrie
op der kop laete zitte. Dan zitte der
boeren, die der eige vor advies altied
kunne wende tot der eigen organisatie,
dus tot de Landstand. De boeren, die
der noe zitte, zitte der as enkelieng. Ze
zitte der as 't waere as 'n visch op 't
droöge, ze zitte ök nae lucht te hap
pen en ondertusschen gaen d'andere mit
der percenten deur.
Dat mot verandere. Noe weet ik, dat
de Landstand in Den Aeg der ard an
werkt om t veranderd te kriegen.
Er zitte ök al boeren, die deur de Land
stand angeweze bin, in de bedriefschap-
pen, mar er mot 'n tied komme, dat
ze dat allemael bin, dan zal 't pas mit
de macht van andel en industrie, die
noe den boer nog steeds knechte, gedaen
weze.
We leve dus op oop van zegen.
Het is bekend, dat er voor brouwgerst dit
jaar 1.— per 100 kg extra wordt betaald.
Nu krijgt men in de wereld niets voor
niets, en ook deze toeslag moet door een
teler worden verdiend. Alleen zomergerst
behoorende tot de rassen Abed Kenia,
Saxonia en Mansholt's tweerijige van pri
ma kwaliteit komt in aanmerking. In het
algemeen vinden we deze kwaliteitgerst
alleen in de provincies Zeeland, het Wes
ten van Noord-Brabant, Zuid-Holland en
den kop van Noord-Holland Telken jare
wordt echter een groot gedeelte van het
aanbod afgekeurd, en wel om zeer gegron
de redenen. Deze redenen ztfn in een vorige
publicatie reeds genoemd, en komen op
het volgende neer. De gerst is te nat, of
bevat te veel tarwe, of is beschadigd hij
het dorschen, of bestaat voor een groot
gedeelte uit smalle korrels. Ditmaal zal
worden uiteengezet, hoe men afkeuringen
kan voorkomen
In de eerste plaats dan het hooge vocht
gehalte. Vanaf het begin van de Neder-
landsche brouwgerstcultuur, in de jaren
19281929 is er door de brouwerijen op ge
wezen, dat onze gerst te nat was. Buiten-
landsche gerst is droger, en daardoor voor-
deeliger en makkelijker in het gebruik. De
toestand is zelfs zoo, dat dit hooge vocht
gehalte de voornaamste handicap van in-
heemsche brouwgerst is. Vaak krijgt het
vochtige Hollandsche klimaat hiervan de
schuld, en dit is tot op zekere hoogte ook
juist. Het is echter eveneens een feit, dat
de boer er veel aan kan doen. Het beste
bewijs voor deze stelling is wel, dat er in
vochtige jaren toch altijd telers zijn, die
droge gerst inleveren. Ons advies luidt:
Brouwgerst moet in de hok blijven staan,
tot de schoovcn volkomen droog zyn.
Brouwgerst dorsehe men bij voorkeur van
het land.
De eerste zin is duidelijk, zeer veel graan
en ook gerst, wordt gedorscht of binnen
gehaald, voor het voldoende droog is. Dit
komt nooit meer goed, deze gerst voelt
bij de keuring vochtig aan, en is geken
merkt door een doffe grauwe kleur en een
muffe reuk, het is geen brouwgerst. De
tweede regel, n.l. het advies om bij voor
keur van het land te dorschen, is gegrond
op de ervaring, dat het vochtgehalte van
de ingeleverde gerst in den loop van den
herfst geleidelijk stijgt. Dit kan een gevolg
zijn van het feit, dat in de herfstmaanden
veelal onder minder gunstige weersomstan
digheden moet worden gedorscht. Het
NaCoBrouw adviseert daarom tot afdor-
schen van het land. Dit heeft nog andere
voordeelen, als goedkoopte en vroegtijdig
ter beschikking komen van de brouwgerst.
Een tweede reden tot afkeuring is gelegen
in de vermenging met tarwe. In jaren, dat
er tarwe uitwintert, wordt er veelal zomer
gerst op deze akkers uitgezaaid. In deze
gerstvelden ziet men ian tarwe-opslag,
die, als ze niet verwijderd wordt, ver
ontreiniging en afkeuring tot gevolg heelt.
Een tweede schuldige is de dorschmachine.
Indien er eerst tarwe en daarna brouw
gerst wordt gedorscht, kan het gebeuren,
dat er nog tarwe in de machine zit, welke
geleidelijk vrijkomt en de brouwgerst ver
ontreinigt. Zuivert uw gerstvelden van
tarwe-opslag, er. maak de dorschmachine
zorgvuldig schoon. Is dit laatste wegens
tijdsgebrek niet mogelijk, houdt dan de
ergste met tarwe vermengde gerst apart
Een derde gerstgebrek is de dorschbescna-
diging. Beschadigde korrels kiemen on
regelmatig of in het geheel niet, beschim
melen makkelijk en geven aldus aaniei-
dig tot moeilijkheden in de mouterij. Dit
is heel jammer, omdat het juist de droog
ste partijen ziin, die makkelijk beschad.gd
worden en daardoor onherroepelijk vpor de
brouwerij verloren gaan. De eerste wys-
heid ter voorkoming van dit euvel is regel
matige contröle van de dorschmachine I
Zoodra men in den *iittredenden graan-
stroom beschadigde korrels aantreft, be
hoort te worden ingegrepen. Men stelle
dorschkorf en beuker niet te nauw, en ver-
mindere desnoods het aantal toeren met
een procent of vyf. Een gulden toeslag is
deze betrekkelijk kleine moeite wel waard.
Landbouwers, let hier nu eens op, en laat
de beste partijen volledig tot hun recht
komen door ze niet te beschadigen bij
het dorschen
Dat een pariy brouwgerst niet te veel
kleine korrels mag bevatten is duidelijk.
Deze korrels worden er uitgeschoond, en
dat beteekent verlies. De gulden toeslag
maakt voorschoonen loonend, daarom
Schoont smalle gerst, vóór U ze voor do
brouwerij aanbiedt.. Het spreekt vanzelf,,
dat er verder niets aan de gerst mag man-
keeren; een partij, die van nature niet
deugt, wordt door schoonen geen brouw
gerst. Heeft men echter prima gerst, die
wat smal van korrels is, dan is voorschoo
nen aan te bevelen.
Ten slotte zij er op gewezen, dat brouw
gerst vroegtijdig, d.w.z. in het begin van
het seizoen moet worden ingeleverd, en
dat men den juisten rasnaam op üioet
geven. Ons laatste advies is: Levert vroeg;
en op naam!
