Een goed woord voor Comtesse
de Paris
De notarisappel
Eigen boerenland in het Oosten
Benoemingen
Gomziekte bij kers
en morel
ihun ^EPJJGUdDIID
Fruitteelt
De verklaring van rijks
minister Rosenberg over het
eigendomsrecht der boeren
in de bezette Oostelijke ge
bieden, is een feit van zeer
beslissende draagwijdte in de
feschiedenis van den Oost-
luropeeschen landbouw. Zij
maakt niet slechts een einde
aan de bolsjewistische sla
vernij, maar geeft den boe
ren in hel Oosten voor het
eerst eigendomsrechten op
het door hen bewerkte land.
Want ook de landbouwher
vormingen van het tsaristi
sche tijdperk reikten niet
zoover, dat de toestand in
het oosten ook maar eenigs-
zins met dien in Europa
vergeleken kon worden.
Nadat de verhoudingen in
de bezette Oostelijke gebie
den zich geleidelijk gestabi
liseerd hadden en de onder
vinding had geleerd, dat de
door de nieuwe agrarische
maatregelen ingeslagen weg
de juiste was, kon als vol-
fende stap het particulier
ezit van den bodem inge
voerd worden. De boeren,
die land toegewezen krijgen,
hebben thans ook de zeker
heid, dat dit land hun bezit
blijft.
Zooals uit een nadere verkla
ring blijkt, kan daarbij
geen rekening worden ge
houden met vroegere bezits
verhoudingen, daar de vroe-
frere bezitsgrenzen nauwe-
ijks meer vast te stellen
zijn en men er op bedacht
wil zijn, de verdeeling van
den bodem op zoo eenvou
dige en rechtvaardig moge
lijke wyze door te voeren
Wegens gebrek aan mate
riaal en inventaris zal voor-
loopig natuurlijk nog bij de
bewerking van den bodem
het gemeenschapsbeginscl
blijven bestaan, zooals dat
in de landbouwcoöperaties
zijn c ^orvoering vona. Waar
de verhoudingen dit echter
toelaten zal het particulier
bezit tot in zijn verste con
sequenties worden doorge
voerd.
Aldus ontstaat in het Oosten
een nieuwe boerenstand. De
boeren zien nu een duidelijk
doel voor oogen en weten,
dat het van hun ijver en
kunde afhangt, economisch
op een hooger plan te komen
en zich uit den communisti-
schen nasleep tot nieuw
leven op te werken.
Ons sortiment late handperen is
niet zeer omvangrijk en alleen al
om deze reden mëenen wij een
goed woord voor de Comtesse de Paris
te moeten laten hooren. Er zijn fijnere
peren met veel meer aroma, maar er
zijn er maar weinig, die tot half Fe
bruari te gebruike zijn.
Daarvoor dient men echter, dit voor
behoud moeten wij aanstonds maken
deze peren laat te plukken. Zijn ze niet
in staat geweest om voldoende uit te
rijpen, dan blijven zij flauw van smaak
en weinig houdbaar. Men laat ze daar
om hangen tot 15 October, soms zelfs
nog langer.
Ook op koude standplaats laat de smaak
te wensehen over. Het sappige smel
tende vruchtvleesch is dan haast on
genietbaar, evenals in koude jaren of
op weinig voedzamen grond.
Wat den grond betreft is de Comtesse
de Pari? overigens niet zoo kieskeurig:
ze groeit op zand, zoowel als op klei,
maar haar groote .behoefte aan warmte
maakt dat ze in de Noordelijke provin
cies slecht rijpt (en dus aan smaak
verliest) en in de kuststrook van Noord
en Zuid-Holland natuurlijk heelemaal
niet wil. Ook in de overige provincies
gaat trouwens door den laten pluk van
deze variëteit een groot percentage
vruchten tijdens het ruwe herfstweer
verloren. Dat is bij deze peer nu een
keer een nadeel: de vruchten zitten nog
al los aan het hout.
Overigens is de Comtesse wel een ge
zonde variëteit. Ze heeft weinig zomer-
bespuitingen noodig en dat is maar goed
ook, want het blad is gevoelig voor
Californische pap en bespuiting met
Bordeausche geeft extra ruWe vruchten.
Wel is het gewenscht op te treden tegen
topkanker als de boom nog jong is.
Het wil nog wel eens voorkomen, dat
de scheuten sterk van schurft te lijden
hebben, zoo erg. dat de boom in zijn
groei blijft stokken. Kan men hem er
dan over heen helpen, dan is er later
haast geen omkijken meer naar.
Het is overigens wel gewenscht dat
later de groei wat getemperd wordt,
omdat de kroon anders te dicht wordt
en het hout te slap om behoorlijk vrucht
te dragen. Men dient er het snoeimes
geregeld in te zetten, want door het
vele hout worden de vruchten spoedig
slecht van formaat. Daarbij komt, dat
de vruchtbaarheid zeer groot is; ver-
jongingssnoei om nieuwen groei te krij
gen is absoluut noodig. Laten we alle
vruchten zitten, dan wordt de kwaliteit
daar niet beter van: we krijgen dan
veel kleine volkomen smakelooze vruch
ten.
De Comtesse de Paris heeft vruchten
van behoorlijke grootte en mooie, lang
gerekte peervorm en een roestige bleek
groene kleur. Als we de noodige dun
ning toepassen en zorgen dat de boom
zich niet uitpunt, kunnen we rekenen
op een regelmatigen oogst, waar veel
voor te zeggen is. Hij draagt vroeg en
is daarom te gebruiken als wijker, b.v.
tusschen de Bonne Louise d'Avranches,
BENOEMD tot:
lid van het bestuur der waterkeering
van den calamiteuzen Vlietepolder, C.
Dieleman te Wissekerke, uiterlijk tot
het einde van het zittingsjaar waarin
hij zeventig jaar zal zijn geworden;
lidv an het bestuur der waterkeering
van den calamiteuzen Jonkvrouw-An na-
Polder, J. Vogelaar te Kortgene;
lid van het bestuur der waterkeering
van de calamiteuze polders Hoofdplaat
en Thomaes, H. J. Cammaert te Hoofd
plaat uiterlijk tot het einde van het
zittingsjaar, waarin hij zeventig jaren
zal zijn geworden;
lid van het bestuur der waterkeering
van het calamiteuze waterschap Tien
honderd en Zwarte, I. de Bruijne Mz.,
te Cadzand, uiterlijk tot het einde van
het zittingsjaar waarin hij zeventig
jaren zal zijn geworden;
lid van het bestuur der waterkeering
van den calamiteuzen Leendert-Abra-
ham-Polder, J. S. de Regt te Kats
Kortgene)
lid van het bestuur der waterkeering
van de calamiteuze polders Oud-Kem-
pers-Hofstede en Moggershil, H. Smits
Hz. te Stavenisse;
gezworene van den Kreekkrakpolder,
J. A. W. van Liere te Hoogerheide
gemeente Woensarecht
De Wd. Commissaris der Provincie
Zeeland, heeft benoemd tot deskundige
tot het doen van de schatting van de
pachtwaarde van de gronden in den
calamiteuzen Nieuw-Neuzenpolder, C.
Franse te Kleverskerke (Arnemuiden)
de arrondissements-rechtbank te Mid
delburg heeft benoemd A. H. van Waes
te IJzendijke en de dijkraad van de
waterkeering P. de Bruyne te Oost
burg.
die tegelijk bloeit en een goede bestui-
ver is voor de Comtesse. In dat geval
geeft men de voorkeur aan den Struik-
vorm, b.v. op kwee met tusschenstam.
De groei op kwee is zwak en vooral op
lateren leeftijd bepaald slecht, maar als
ze er uit gaan hindert dat niet.
Over het geheel is de Comtesse dus een
peer met tamelijk veel minder goede
eigenschappen, maar aan den anderen
kant zijn er enkele gunstige eigenschap
pen, t.w. de geringe vatbaarheid voor
kwalen, de vroege, regelmatige en
rijke oogst en wat wel den doorslag
geeft de goede houdbaarheid, vooral bij
goede bewaring.
G. D. LUTKE MEIJER.
VOOR de maanden October. November
en December mag de Notarisappel
worden gerekend tot de beste hand
appels; bovendien heeft deze appel het
voordeel byzonder rijk aan vitaminen te
zijn.
Het is een vrucht met vast en sappig
vleesch, lichtgeel van kleur en fijn aroma
tisch in menig opzicht ook wat den
smaak betreft doet de Notarisappel
denken aan de Princesse Noble, waarvan
hij vermoedelijk een zaailing is. Deze oude
variëteit is echter veel gevoeliger dan de
zaailing, welke een van de beste aanwin
sten vormt van de Luntersche Zaailingen-
vereeniging; in 1890 is hij gewonnen door
notaris J. H. Th. W. van den Ham; de
naam is aan diens beroep ontleend.
In de 41 jaar, welke zyn verloopen sedert
Notaris Van der Ham zijn aanwinst op
de Luntersche tentoonstelling aan het
publiek bekend maakte, heeft de Notaris
appel groote bekendheid verworven. Men
kweekt hem thans in de Oostelijke provin
cies, zoowel als in het Zuiden, in Fries
land, zoowel als in Limburg, maar vooral
op lichte gronden. Dat het een variëteit
is, die in massa wordt aangeplant, kan
overigens ook niet worden gezegd.
De reden is misschien, dat de Notaris
appel niet tot de vroegdragende variëteiten
behoort. Vooral op eenigszins verwaar
loosde boomgaarden duurt het soms ette
lijke jaren, voor de vruchten verschijnen
Is t'r bie julder ök veel terve gezaoid!
Bie ons gloöf'k dat er zelfs meer is ge
zaoid as vorig jaer. Mar ik oore, dat er
streken bin, daar a. wat minder gezaoid
is. Deur mekaore zal t dus zoowat op
't zelfde neerkommeas m'n 't gemid
delde van eèl de provincie neme.
Mar noe de pries van de terve voor den
oest 19JtJt. Want noe is toch mar op
risico gezaoid. 'k Ebbe d'r allied 'n
zwaer oöd in g'ad, dat er voor de grae-
nen wat verhoöging van pries zou
komme, mar 'k oore zoo bie geruchte,
dat ze noe in Den Aeg van plan bin
d'r wat bie te doen. Mar al zouwe ze
d'r niks bie doenze wete toch wel, dat
m'n verplicht bin om terve te zaoien,
zonder graen gaet 't noe eenmaal nie
op 'n bedrief. Ten eerste motte m'n wis
selbouw ebbe, dan gebrek an kunstmis
en wat tegenwoordig ök zwaer kan
wege, al ebbe m'n d'r dit jaer deur de
buutengeweun mooie weersomstandig
heden geen last van g'ad, gebrek an
arbeidskrachten. Dat alles bie mekaore
genome, motte m'n ök 'n gedèlte graen
zaoie.
't Gaet dus nie om niks as peeën en
aerepels te verbouwen. Peeën en aere-
pels bin die produkten, die veel werk
vraege en 't mot es 'n slecht naejaer
weze, dan zou je in den aop gelogeerd
weze, as je uae verhouding teveel
peeën en aerepels ct.
As t'r noe wat bie komt, is 't nie
meer as billek, je mot mar es kieke,
wat de werkloönen naer boven gegaen
bin. Dan komt er nog bie den achter-
uutgang van 't land, deur gebrek an
kunstmis, den achteruutgang van ge
bouwen en materiaal, waeran je tegen
woordig niks kan laete doen, enz.
Om dat alles te compenseeren, mot de
verhoging nie zoo flauw weze. Me zulle
zien, 'k bin benieuw, wat 't oord.
Staet 't koölzaed bie julder ök goedf
Vooral 't vroeg gezaoide staet goed,
ee. 'k nog es gwaerscliuwd geèn
koölzaed in koölzaedstoppel te zaoien
en toch bin d'r nog enkele gewist, die
't wél gedaen ebbe. In die perceèlen
kom nog al vreterij voor en ze staen
erg onregelmaetig. Ze zitte d'r noe zelf
mee.
Over 't algemeèn gloöf 'k dat t koöl
zaed wel goed en sterk den winter
ingaet.
As m'n noe mar es wat minder last
adde van 't wild, voomaemelek van de
en ook bij het gebruik van Notarisappel
als entrijs voor om te enten oude boomen,
du irt het soms lang. De enten slaan ge
makkelijk aan en groeien goed. maar het
duurt een jaar of vijf voor het nieuwe
hout gaat dragen. Zijn ze over het begin
heen, dan laat de vruchtbaarheid in
dien de goede bestuivers in de buurt staan
niets te wensehen over. Goede bestui
vers zyn Yellow Transparent. Transparente
de Croncel, Kesswick, Codlin en Lands
berger Renette. Het eigen stuifmeel is
slecht.
De krachtige kroon van den Notaris
appel Inkt wel wat op die van den Goud-
reinet. De onderste takken slaan wijd uit,
de bovenste loopen pyramidaal toe. Meest
\eredelt men op krachtigen onderstam.
Voor den struikvorm kiest men echter een
minder sterken groeier.
In het algemeen is de boom best ge
zond. Kanker komt niet meer voor dan bij
andere handappels, topkanker een ge
volg van schurftaantasting op de schors
der jonge twijgen komt practisch niet
voor. Een ding is echter wel een bezwaar
en dat is het optreden van kurkstip, waar
onder de vrucht lijdt. Dit is niet de kurk-
stipvorm, die een symptoom is van borium-
gebrek, maar de stippigheid. die volgens
de jongste onderzoekingen moet worden
toegeschreven aan een virus, dat het sap
der boomen bederft.
Afgezien daarvan is de appel ook wat
kleur en uiterlijk betreft van prima kwali
teit De vrucht is van goed formaat en
van eenigszins langgerekt model. De kleur
is aanvankelijk groen, met een licht blosje;
in October, als de appel eetrijp wordt,
verandert dat in geelgroen, met een mooi
lichtrood streepje. Tot in Januari kan men
den Notarisappel bewaren. Hij zou even
tueel nog langer houdbaar zijn, maar dat
duuven. As je zoo 'n troepje duuven
in je zaed kriegt, dan bin je nog nie
gélukkig. Die smeerkeezen pikke d'r
'd'artjes uut en de plantjes gaen tien
tegen eène dood.
Wat dat angaet bin m'n ier in Zee
land nie gélukkig, dat er nie gejaegd
mag oore.
'n Boer, die 'n jachtakte eit en jaege
mag, kiek verder as z'n neuze lank is
en schiet ök op de duuven, omdat ze
schaedelek bin.
Ze moste toch in ieder geval wat ver
gunningen geve om op schaedelek ge
dierte te schieten. Vroeger kon je toch'
ok 'n akte voor schadelek gedierte
kriege. D'r bin toch wel betrouwbaere
menschen, die mit 'n geweer in d'r
anden vertrouwd bin.
Wat bin de priezen van de koeien toch
opgeloöpe, ee. 't Is de moeite waerd,
zeg. Da's nie normaal meer. Ze geve
al tot vier-, vuuf en twintig onderd gril
den vor 'n goeie mélkkoeie.
Noe is mien idee, dat zukke priezen
alleèn gegeve kunnen oore deur zwart-
andelaèrs. Om bie zoo 'n pries d'r uut
te kommen, dat gae nie, as je de melk
mot levere voor 13 cent en de butter
voor f 1.30.
Ier in Zeeland, wat 'n in oöfdzaek
akkerbouwprovincie is, kunne de boe
ren koeien misse, ze bin d'r nie op an
geweze. En 't gevolg is dat de koeien
en t vee in 't algemeèn uut Zeeland
weggaenwat zonde is voor al 't ruw-
voer, dat verloren gaet. 't Einde van
't liedje is, dat er te vseinig koeien
zulle komme en dat de mélkvoorzie-
ning totaal in 't onderd zal loöpe.
'k Begriepe nie, waerom ze mit de
koeien nie net kunne doen as mit de
paeren. Ankoöpvergunningen en taxeere.
Dan bin ze an 'n pries gebonde.
D'r zitte bie koeien natuurlek wél meer
moeilekeden an vast as bie de pae
ren, dat is zeker, mar meugélek mot
't weze, as de wil d'r mar is. Waer 'n
wil is, is 'n weg.
k Gloöve naemelek dat de wil ont
breekt, 't eeuwige bedriefschap zal d'r
weer wel 'n woordje in meespreke. An
'tl koeie van twee duuzend gulden is
meer te verdienen as an een van vuuf
onderd gulden
Ze zulle de gevolgen dan ök motte
draege, want dat 't ier misloopt, is zoo
vast as 'n uus. Arjaon
wordt niet verlangd, omdat de Notaris
appel juist in de maanden October, Novem
ber en December in ean zekere behoefte
aan een goeden handappel voorziet. L. M.
BIJ kers en perzik kan men het ge-
heele jaar door waarnemen, dat er
gom aan takken en stammen naar
buiten treedt in meerdere of mindere mate.
Over het algemeen beschouwt men in de
practijk het gommen in lichten graad als
normaal. Dat is het ook inderdaadHet is
als het ware een veiligheidsklep, die dient
om het evenwicht tuss hen de verschillen
de sapstroomen in den boom te bewaren.
Is dit evenwicht geheel verstoord, dan
breekt een ware gomvloed los. De boom
gaat er nu ook van lijden; de bladeren
kleuren bleek groen, later bruin en ge-
heele takken sterven af. Na één of twee
jaar kan het den boom zijn leven kosten.
De oorzaak der gomziekte is het cytase,
een enzyme, dat in den boom gevormd
wordt, wanneer er een overmaat is van
anorganische stoffen, d.w.z. van stoffen,
die den boom door de wortels opneemt.
Aanleiding tot het gommen zijn verschil
lende wonden o.a. snoei- en vorstwonden.
De practijk is dan ook veelal bang om
kersenboomen te snoeien. Inderdaad zal
men voorzichtig moeten zijn met het aan
brengen van groote wonden, doch de oor
zaak ligt, zooals wij gezien hebben dieper
Het is dan ook niet jhist uit angst voor
de gomziekte het snoeien geheel achter
wege te laten. Wel is het sterk aan te
bevelen, de wonden af te dekken met verf,
menie en dergelijk-1 Zwarte teer zou een
samentrekkenden invloed uitoefenen op het
weefsel en het proces aldus tot staan kun
nen brengen. Ook andere middelen zijn
goed, mits zij de buitenlucht terdege af
sluiten. Voor de werking der enzymen is
namelijk lucht-zuurstof noodig. Al deze
stoffen nemen echter de oorzaak der kwaal
niet weg, zoodat ook hier geldt: voor
komen is beter en gemakkelijker dan ge
nezen.
Hoe de kwaal te voorkomen?
VAN groot belang in dezen is de onder
stam-kwestie. Veelal staan onze steen
vruchten op ongeschikte onderstammen.
Kersen worden bijvoorbeeld vaak veredeld
op de wilde kriek. Dit is reeds van nature
een sterke groeier en bovendien worden
in de lcweekerij nog alle zwakke planten
verwijderd. Komt nu zoo'n boom in lich-
teren grond dan ontwikkelt het wortel
gestel zich veel te sterk in verhouding
tot de kroon. Het gevolg is: een overmaat
van anorganische stoffen in den boom. Ook
bodem en bemesting spelen een rol. Over
het algemeen is een te ryke bemesting
noodlottig. Op zeer armen grond daaren
tegen treedt weinig of geen gomziekte op.
Stikstof heet de vatbaarheid te verhoogen,
kali en fosforzuur zouden deze verminde
ren, evenals kalk, hoewel deze de nitrifi-
catie in den bodem versnelt. W. G.
Successen van onze Oost-boeren
Nu de oogstresultaten van het afgeloo-
pen seizoen in de Oekraine binnen zijn
gekomen en ondei'ling konden worden
vergeleken, mag met voldoening worden
vastgesteld, dat de Nederlandsche boe
ren, die zich vrijwillig voor den agra-
rischen opbouw in het Oosten hebben
gemeld, een uitstekend figuur hebben
geslagen. Men moet daar niet licht over
denken, immers in het Oosten kunnen,
zooals de Rijkscommissaris het onlangs
nog in zijn rede te Groningen uitdrukte,
„slechts de allerbesten" zich staande
houden. Vooral voor onze Nederlandsche
boeren geldt dit, immers de verhou
dingen waaronder gewerkt moet worden
en de toestanden, die zij er op land
bouwkundig gebied aantreffen, zijn vol
komen verschillend van die in het eigen
land en voor hen totaal nieuw.
Dat desondanks de meerderheid van
onze boeren, die daar tot leidende pos
ten zijn opgeklommen zóóveel succes
mochten hebben, dat velen hunner van
de Duitsche overheid een uiterst waar-
deerend schrijven, dikwijls gepaard
gaande met stoffelijke blijken van er
kenning, mochten ontvangen, stemt tot
dien de Nederlandsche boer in de wereld
warme voldoening. De uitstekende roep,
geniet, heeft daardoor opnieuw met na
druk bevestiging gevonden.
