Grappen er
Het gouden oorijzer
De veenmollen-
plaag
4
iLchutUjAikon ArpjanapiiD
Een kostbaar voonverp dat veel
„aftrek" heeft
De Ziektewet is gewijzigd, ee. Vroeger
schreef de ziektewet drie wachtdaegen
voor en daerna most, tachtig percent
van 't loon betaeld oore, Noe oort nae
de drie wachtdaegen eerst zes dagen
vuuftig percent uitbetaeld en pas daer-
nae tachtig percent. As je meer dan
28 daegen ziek bin, krieg je die zes
daegen biebetaeld tot tachtig percent.
In de land- en tuinbouw adde d'erre-
beiers niet veel mit de ziektewet te
maeken. Volgens 't. loönkontrakt mot de
boer toch tot onderd percent bie be-
taele, ök de drie wachtdaegen.
Oe is 't noe mit die wijziging. Is 't noe
in de landbouw ök zoo, dat er drie
wachtdaegen bin en dan zes daegen van
vuuftig percent en dun pas tachtig.
Neèie, zoo is 't noe net es nie. Den
err eb eter, die in de land- en tuunbouw
werkt en die ziek oord. krieg geweun
z'n volle lodn deurbetacld. ök nae de
wijziging.
't Loönkontrakt bluuf naemelek van
krach1, al verandere ze de ziektewet
iedere weke
it Kom alleen icr op neer, dut den boer
vroeger vanaf den vierden dag tachtig
peren:t terugkreeg en nee vanaf den
vierden tot en mit den negenden dag
mar vuuftig percent.
't Kost den boer dus zes daegen vuuf
tig percent van 't loon.
Die wijziging van de ziektewet is miens
inziens dan ök alleèn gedaen vor d'in-
dustrie, om daer de simulanten op te
vangen.
Mari:e wete allemael, in de landbouw
ebbe die nie in die maete, dat er spe
ciaal tegen opgetrèje mot oore.
In de landbouw mot. 't zoo wezedat
d'errébeiers zoodaenig an 't bedrief ge-
bon de bin, dat er geèn simulanten bin.
Dat 't nog nie overal zoo is, daer van
bin m'n ök allemael overtuugd, mar we
motte d'r allemael an mee werke, dat
't zoo oord.
Daerom spreekt 't. ök vanzelfdat de
boeren mit die wijziging van de ziekte
wet niks te maeken ebbe; as die vor
de landerrebeier deurgevoerd wier, zou
d'r positie slechter oore en dat mag in
geèn geval, daermee zulle m'n toch wel
eèns weze, ee.
Nog es gezeid, de landerr eb eters motte
zoodaenig an 't bedrief gebonde weze
en d'r eige d'r ök zoodaenig an gebonde
voele, dat z> as 't waere 'n deel van 't
bedrief uutmaeke.
As dan zoo'n errebeier ziek is, mot ie
toch ök uut 't bedrief z'n inkomen
ouwe, dan is de verhouding pas goed.
De pries van de biggen is 'n ende ge
zakt, ee. Noe is 't er vor 'n redeleke
pries an 'n verkje te kommen. Mar noe
is 't feitelek al vee te laet om nog
biggen op te zetten vor uusslachting.
afgegeve vor uusslachting. Tot SO No
vember oore vergunningen afgegeve vor
uusslachting en tot SI Maerte mag ge
slacht oore.
Dat ze d'r noe nog 'n maend bie gedaen
ebbe, om vergunningen af te geven is
goed gezien, mar noe motte z' ök 'n
maend d'r bie doen om te mug ge slach
ten; daer motte ze dos SO April van
viaekc.
Dan is 'l er tenminsten nog 'n bitje
kans, dut je je verkje nog tot 'n bitje
gewicht kan brienge.
As ze *t tot SO April verlenge om te
mug ge slachten, dan kun je 't verke
nog vuuf ma-enden ouwe.
En dat ebbe m'n wel noödig zonder
krachtvoer.
Wat a je tegenwoordig al nie tegen
komt, ee.
'n Boer, 'n endje verderop, wier d'r van
verdocht, dat ie te weinig koölzaed ge
leverd d.
De controleurs an 't zoeken en d'r was
mar niks te vinden. Mar de fraude lag
er zoo dik bovenop, dat '1: nie opgegeve
wier en waer dienk je dat ze uiteinde-
lek 't weggestoke koölzaed vonde, nie
verschrikke oor, IN DE GIERPUT
Daer lagge negen zakken mit zaed in.
Vor zoo'n misdaediger, boer kun je zoo
iemand niet meer noeme, die eerenaem
komt. ie nie meer toe, is miens inziens
geèn straf t'oög.
Z' ebbe 'm opgepakt en in den bak
gedouwd
k« z'm daer noe mar nie te gauw los-
laete.
Om te beginnen moste ze zoo iemand
in ieder geval z'n bedrief afneme en
vor eèl z'n verdere leven verbieje om
nog de leiding over 'n bedrief Vebben.
As ze noe zoo iemand 'n tiedeleke straf
geve en dan weer op de maetschappij
los laete, begint ie toch weer op d'ouwe
meniere mit z'n knoeieryen deur te
gaen.
De rechters kunne tegen zoo iemand
nie streng genocht weze.
ARJAON.
Nogmaals:
Naar aanleiding van een plaatje en
een praatje in ,,De Landstand" van
eenige weken geleden, over de bestrij
ding van veenmollen schreef een ervaren
tuinder uit Delfgauw nog enkele wen
ken, die berusten op langdurige erva
ring en dus de moeite waard zijn
onzen lezers overgebracht te worden.
Vooral op lichtere grondsoorten kan de
aantasting vernietigend voor den oogst
zijn. Een akker, die eenmaal „vol" veen
mollen zit, heeft dan ook weinig waarde,
ondanks dat er een zeer goed middel
is ze grondig te doen verdwijnen. Dat
middel is zeer eenvoudig bovendien,
maar past den volkstuinder niet. Men
moet slechts een jaar het land betelen
met oliezaad. Van oliezaad en olie
hebben de veenmollen een sterken af
keer. Men kan ze ook gemakkelijk uit
de ritten te voorschijn doen komen
door eerst den lossen bovengrond weg
#te nemen en in de vrijkomende ritten
van de veenmollen een paar druppels
olie met water te spoelen. Ze komen
dan prompt boven en kunnen opge
ruimd worden.
Een uitstekend middel is verder het
spitten in den zomer, tusschen de
voor- en nateelt in. De nesten liggen
heel dicht onder de grondoppervlakte
en men graaft ze dan meteen uit ter
wijl men ook vele veenmollen op
graaft.
En tenslotte: zorg steeds voor goede
bemesting en besteed alle zorg aan de
teelt. Want de meeste ziekten en pla
gen komen steeds voor op verwaarloos
de akkers. Zoo is het ook met de
veenmollenaan tasting.
Ir. C. K.
Een oud spreekwoord
zegt: „Het is niet alles
goud wat er blinkt". In
verschillende provincies
echter, waar de vrouwen
(hoewel niet op zoo groote
schaal als vroeger) nog
het gouden ooryzer dra
gen, gaat dit gezegde niet
altijd op en op het blinken
van deze „ijzers" kwamen
al vroeg de leden van het
Mercuriusgilde (het gilde
der kooplieden en der die
ven) af, die er de een op
meer, de andere op minder
eerlijke manier een boter
ham aan trachtten te ver
dienen.
De kooplieden deden dit,
door de boerenvrouwen te
vertellen dat ze toch
eigenlijk mal waren, nie
mand droeg die dingen
meer, waarom zouden ze
niet met hun tijd meegaan
en hun oude kleederdracht
en daarmede ook het oor-
Een meisje uit Biggekerke. niet de traditioneele Zeeuiv-
sche hoofdtooi, die al van moeder op dochter, veie
geslachten lang in de familie is, en den laatsten tyd
zooveel belangstelling ondervindt van het Mercurius
gilde. (Foto: Archief).
ijzer aan kant doen Met
toiletmaken was je ook
veel vlugger klaar, want
dat ooryzer en die muts
namen heel wat tijd in
beslag, wilden ze goed zit
ten. Zoo preekten deze lie
den voor hun eigen paro
chie, maar gelukkig had
den ze over het algemeen
weinig kans, omdat de
vrouwen vrijwel nimmer
van de ooryzers afstand
wilden doen, zelfs al ging
er af en toe één over naar
meer moderne dracht. En
ook de andere gouden en
zilveren voorwerpen waar
op de handelaars zoo tuk
waren om ze in „Holland-
sche" steden met een zoet
winstje te verkoopen,
bleven gelukkig in de
meeste gevallen in het
kabinet.
Pas op voor
„liefhebbers"
Sedert het uitbreken van
den oorlog is de jacht
op deze voorwerpen nog
toegenomen en het gilde
van Mercurius is nog ver
sterkt door dat der
„zwarte handelaren", die
in dit object ook goede
winstmogelijkheden zagen.
Dat de Gildebroedeis n'et
altijd eerlijk te werk gaan
ondervond een 8<>-jarige
vrouw, die een oorijzer en
verschillende andere gou
den en zilveren voorwer
pen bezat, die al van moe
der op dochter, vele ge
slachten lang in de familie
waren en die ze dikwijls
en met gerechtvaardigden
trots aan haar bezoekers
toonde. Dit kwam een
27-jarigen grondwerker ter
oore die het bericht be
langrijk genoeg vond om
van beroep te veranderen
en dus op een donkeren
avond de woning van het
oudje binnendrong, waar
hij zich alles toe-eigende
wat van zijn gading was.
De activiteit van de po
litie liet echter niets te
wenschen over en dezer
dagen hoorde de (lief (die
o.a. het oorijzer voor
1200.verkocht had)
een jaar gevangenisstraf
tegen zich eischen, met
aftrek van 3'/2 maand
voorarrest.
Die geen taai heeft
is geen naam weerd,
Waar geen taal leeft
is geen volk.
Guido Gezelle.
WIJ brengen hier een reeks grap
pen en grollen die ontleend zijn
aan het boerenleven en zeker
waard zijn aan de vergetelheid ontrukt
te worden.
Reeds Vader Cats kende het gevaar van
al te groote openhartigheid:
„Hebt gli\j met spreken TT vergist
't Wort met geen sponsy uitgewist".
Het is echter nu eenmaal zoo, dat de
„volkshumor" begrepen moet worden.
Immers zij vertoont verschillende facet
ten voorliefde voor pakkende en
komische vergelijkingen, geneigdheid tot
schertsen en'schelden, zin voor spot
ternij en zotternij enz. Het gaat wel
eens' over de schreef en ontaardt dan
in olatheid of ruwheid, vaak ook in
onbenulligheid, ja soms zelfs in wreed
heid.
Maar de volksmond is nu eenmaal zon
der genade. Wat opvalt, ongewoon is,
of buiten den regel valt, wordt bespot
en gehekeld.
Men neme dit alles voor lief en vooral...
wege niet alles op een goudschaaltje,
wanneer ge hieronder ook al iets tegen
mocht komen, wat minder aangenaam
in de ooren klinkt.
Verheug U slechts over het „costelijcke
mal" dat in zulke citaten, vergelijkin-
gen en overdrachtelijke wendingen ver
scholen ligt.
Om U op het ergste voor te bereiden
begin ik alvast met de hier volgende
uitspraak van Vader Cats, die toch
geenszins mag worden aangezien als
een vijand van den „gerusten lantman",
zooals de volksdichter Poot van hem
„Een boer is nauw een mensch;
Hy gaat met beesten om,
En die geen beesten is,
Is hem niet wellekom".
En die andere 17e eeuwer Breedero
maakt het al niet veel beter, wanneer
hij bij de „burgers" een wit voetje wil
halen
„Mydt der Boeren feesten, sij s(jn selden
soo soet,
Of 't kost yemandt syn bloedt".
Minder wrang, maar toch ook nog niet
vleiend klinkt het elders uit den los-
lippigen mond van den raadsheerlijken
Cats:
„Een boer, die vryt
Die stoot of smyt
De lezer gelieve te bedenken, dat deze
en dergelijke uitvallen enkele eeuwen
oud zijn, toen men zeker in onze samen
leving en heusch niet op het platteland
alleen, veel minder aandacht schonk
aan uiterlijke beschaving dan in onzen
modernen tijd.
Neen, dan hoor ik liever den dichter
Poot, die een aantrekkelijker levens
beeld der boeren geeft.
In dezen zin:
„Els, z(jn liefste door het trouwen
Wiegt met zang hem daer h(j slaept,
En hy kust er Elsje voor
Dus brengt Melker 't leven door"
Veevoeder voor de wintermaanden. Het afval van de suikerbleten wordt dagelijks
«loor honderden wagens en tientallen schepen %an de suikerfabrieken afgehaald, om
gedurende de wintermaanden als veevoeder te dienen. (Foto: C.N.F.-Stevens).
