Bodem en
bemesting
Onderhoud en bewaring van
bedrijfsbenoodigdheden
Is de ontwatering van uw
gronden in orde?
10 MILLIARD
KOMPOST
Het mag niet voorkomen, dat afval
van de boerderij verloren gaat.
Stalmest en gier zijn niet toe
reikend voor een volledige bemesting
en vooral aan een organische meststof
bestaat nog groote behoefte. Op een
goed geleid bedrijf zal men dan ook
alle afval verzamelen en op een hoop
brengen en daar omzetten tot kompost,
een humifikatie-proces, waarbij evenals
bij de mestbereiding, de ligninen en
houtstofverbindingen tot humusstoffen
worden omgezet. Alles wat op de boer
derij als afval kan worden beschouwd,
is hierbij te gebruiken. Het stroo, dat
niet als strooisel wordt gebruikt, kaf,
aardappelloof (mits niet ziek), bladeren,
onkruid, menschelijke excrementen,
asch, straatvuil enz.
In al deze materialen bevinden zich
plantenvpedingsstoffen en grondstoffen
voor de humusvorming.
Kompostbereiding.
n een hoek van het erf, het liefst
I eenigszins in de schaduw daar
anders de hoop te gauw uitdroogt
wordt de komposthoop opgezet, één
meter vijftig breed en één meter hoog,
in den vorm van een aardappelhoop.
Op een zool van turfmolm van 20 cm
dikte, met water of gier nat gemaakt,
komt een laag aarde van 20 cm en
daarop een laag organische afvalmassa
van ongeveer 15 cm dikte, waardoor
heen asch en fijngemalen kalk wordt
gestrooid. Daarop een laag aarde en
dan weer organisch materiaal en zoo
voort. Langstengelig materiaal, zooals
stroo en maïsstengels, worden eerst
verkleind. De hoop wordt dakvormig
opgezet en wanneer men genoeg turf
heeft, met turfmolm bedekt en anders
met aarde. Men mag de massa vooral
niet vasttrappen. Het moet los op
elkaar liggen. Na drie vier maanden
wordt de massa omgezet en in den loop
van het jaar nogmaals. Na een jaar
is de komposthoop klaar.
Bij den eersten keer omzetten wordt
zoo noodig wat kalk toegevoegd, wan
neer blijkt, dat de omzettingen niet
snel genoeg verloopen. Ook wat water
is meestal wel gewenscht. De hoop moet
gelijkmatig nat zijn. Wanneer het jaar
dan om is, wordt de geheele massa over
een groote zeef gegooid om ze van
steenen, scherven en dergelijke te zui
veren.
In sommige streken laat men den kom
posthoop met augurken of komkom
mers begroeien. Die schijnen daar goed
te willen gedijen en behoeden door hun
beschaduwend bladerdek den hoop voor
al te veel indrogen.
Gebruik van Kompost.
Wanneer de kompost klaar is, dan
is 't een losse, kruimelige massa
geworden, donkerbruin van kleur, met
een hoog humusgehalte. Eveneens van
belang is het gehalte aan stikstof, phos-
phorzuur, kali en kalk. Het spreekt
vanzelf, dat het gehalte aan de planten-
voedende stoffen zeer verschillend is,
al naar gelang de stoffen, die in de
kompost verwerkt zijn en de herkomst
daarvan, maar gemiddeld mag men aan
nemen, dat goede kompost ongeveer
0.35 stikstof bevat,
0,20 phosphorzuur en
0,25% kali.
De stikstof komt voornamelijk voor in
den vorm van eiwitstikstof en is dus
niet direct door de planten op te ne
men. Kali komt in oplosbaren vorm
voor en phosphorzuur in een vorm,
waaruit het door de planten gemakke
lijk losgemaakt kan worden. Kompost
is in de eerste plaats de meststof voor
hakvruchten, bieten en verder voor den
tuin (behalve voor groenten) en voor
grasland. In den herfst geeft men op
grasland 20 tot 50.000 ton per ha. en
egt dat in het voorjaar in den bodem.
Een aanvullende bemesting met kunst
mest, vooral stikstof, is in 't bijzonder
voor hakvruchten uitermate wenschelijk.
Omdat kompost buitengewoon veel werk
vraagt, gaan sommige boeren niet tot
deze methode over. Dit is echter te be
treuren. Men verkrijgt een zeer waarde
vol product, rijk aan stabiele humus
stoffen in milden vorm door de inwer
king van de kalk. Het is een belangrijk
middel om de vruchtbaarheid van den
grond te verhoogen en is slechts afkom
stig van afval en dus waardelooze stof
fen. Men moet dan ook alle mogelijke
moeite doen om deze stoffen te
benutten en op deze manier tot
waarde te brengen. Soms is het
mogelijk kompost te koopen, maar
niet altijd en de beschikbare hoe
veelheid is ook te klein om alle
boeren te kunnen voorzien van de be-
noodigde hoeveelheid. Daarom zal ieder
het werk er voor over moeten hebben
en zelf een flinken komposthoop dienen
te bereiden. K.
Wat in den winter gedaan
moet worden.
HET buitenwerk is nu op de boerderij
wel ongeveer achter den rug. En zoo
doende komt er voor de meeste land
bouwwerktuigen weer een rustperiode.
Juist deze rustperiode kan voor de werk
tuigen gevaarlijk zijn. „Rust roest", zegt
het spreekwoord, en al wordt dat meestal
gebruikt in overdrachtelijken zin, toch
geldt dit ook voor het gereedschap en de
werktuigen, wanneer men er niet voldoen
de zorg aan besteedt. Steeds is goed on
derhoud van groote beteekenis geweest
voor den levensduur van het bedrijfsma-
teriaal. Doch vooral tegenwoordig is het
dubbel noodig daar goede aandacht aan
te schenken. Nieuwe werktuigen of onder-
deelen zijn maar heel schaarsch of in het
geheel niet meer te krijgen. Met wat men
heeft, zal men het voorloopig moeten doen.
Wees dus zuinig met uw materiaal en
kijk niet op wat extra werk, wanneer U
daardoor uw bedrijfsbenoodigdheden in be
tere conditie kunt houden.
Wanneer de landbouwwerktuigen geen
dienst meer behoeven te doen, moeten ze
niet zoo maar ergens worden neergezet.
Nog maar al fe vaak ziet men op sommige
bedrijven, ongebruikte werktuigen buiten
staan in weer en wind. Dat daardoor de
metalen deelen gaan roesten en het hout
kan gaan rotten, is voor ieder te begrijpen.
De goede manier is de werktuigen, die
men niet meer noodig heeft, direct onder
dak te brengen.
De bergruimte voor de landbouwwerktui
gen, moet in de eerste plaats natuurlijk
overdekt zijn. Het beste is een ruime
schuur, waar werktuigen en wagens ge
heel van den invloed van weer en wind
zijn afgesloten. De bergruimte moet vol
doende plaats bieden, om alles apart neer
te zetten. Het moet niet noodig zijn, eg
gen, cultivators en dergelijke lichtere
werktuigen op elkaar te stapelen. Liefst
moet men overal direct bij kunnen komen.
De ingang moet flink breed zijn, zoodat
men gemakkelijk met breede machines
naar binnen en naar buiten kan komen.
We weten wel, dat men thans niet alles
zoo in kan richten, als men wel zou wen-
schen. Doch soms kunnen met betrekkelijk
kleine kosten en weinig materiaal, nog wel
verbeteringen worden aangebracht. Door
een kleine wijziging kan men soms aan
merkelijk meer ruimte krijgen. Ieder kan
dat voor zichzelf wel uitmaken, als hij er
maar eens op let
Met het gereedschap wordt op veel bedrij
ven nog wel eens raar omgesprongen. Op
ieder bedrijf heeft men timmergereedschap
noodig, verder moersleutels, Engelsche
sleutels, schoppen, spaden, vorken, gree-
pen, rieken, enz. Hoe vaak gebeurt het
niet, dat er een stuk gereedschap zoek is,
doordat degene, die het gebruikte, het niet
op zijn plaats terug legde. Soms komt
het dan een tijd later weer voor den dag,
geheel verroest en niet meer voor gebruik
geschikt. Dat moet voorkomen worden.
Geef alle gereedschap een vaste plaats bij
de werkbank en zorg er voor, dat het daar
ook altijd te vinden is. Men vermijdt dan
veel onnoodig gezoek en houdt het gereed
schap bij elkaar. Wanneer spaden, vorken,
rieken, enz. voor langeren tijd worden op
geborgen, zorg dan, dat ze blank zijn.
Smeer er wat vet op, zoodat ze ook blank
blijven.
Het onderhoud der werktuigen
en wagens
VOORDAT de werktuigen en wagens
voor den duur van den winter worden
opgeborgen moeten zijn in goeden staat wor
den gebracht. In den wintertijd is er gele-
fenheid om dat werk te doen. Laat men
et na, dan staat men, wanneer men er
het volgend jaar mee moet gaan werken
met een kapot of onvolwaardig werktuig.
Maaimachines moeten volledig doorge-
smeerd, de blanke deelen en de messen
goed ingevet worden. Zelfbinders ook hee-
lemaal nakijken, doorsmeren, enz. De doe
ken moeten zoo noodig gerepareerd wor
den. Zaaimachines uit elkaar nemen, goed
schoonmaken en op de plaatsen waar dat
noodig is, smeren. Vooral de kunstmest
strooiers moeten een goede schoonmaak
beurt hebben. De bijtende kunstmeststoffen
kunnen anders aan metalen op houten dee
len heel wat schade doen.
Onnoodig te zeggen, dat alle werktuigen
ook degelijk 'schoongespoeld of afgeboend
moeten worden. Alle aanhangende grond
moet -er af. De ploegen worden op de blan
ke deelen goed ingevet, evenals ,de tanden
van cultivatoren. Eggen en sleepen goed
schoonmaken. Alle werktuigen krijgen een
streek verf daar waar de verflaag afge
sleten of losgegaan is, om roesten van het
onderliggend ijzer, of rotten van het hout
te voorkomen.
De wagens verdienen na het herfstwerk
ook wel een goede beurt. Assen smeren
is iets, wat we wel niet behoeven te zeg
gen. De luchtbanden nakijken en goed op
spannig houden is voor den levensduur ook
belangrijk. Heeft men een motortrekker,
dan moet die ook grondig nagekeken
worden. Nu in den winter, wordt de trek
leer toch niet gebruikt. Er is natuurlijk
bij een grondige revisie, heel wat werk
aan, dat men zelf niet kan doen. Doch
wanneer een algeheele revisie niet noodig
is, kan men veel werkjes aan den motor
en de voortbewegingsorganen zelf wel
doen. Vooral wanneer men een generator
op zijn trekker heeft, mag die wel eens
grondig schoongemaakt worden.
Heeft men aan een of ander werktuig
mankementen, die de vakman moet repa-
reeren, breng die werktuigen of on der dee
len dan nu naar hem toe Vroegtijdig be
steld, kan men misschien nog nieuwe on-
derdeelen krijgen. Brengt men in het voor
jaar zyn reparatiewerk naar den smid of
monteur, dan is het zeker niet op tijd klaar
en zit men zonder werktuigen, als men ze
noodig heeft. Daarom, zoodra men be
merkt, dat er iets stuk is, laat het dan
direct herstellen. Zoo ziet men, dat er in
den winter heel wat te doen is, om alle
bedrijfswerktuigen, gereedschappen en wa
gens, in goeden staat te brengen, voor
zij worden opgeborgen. Nieuws is dat voor
den goeden boer niet. Doch vaak is het
zoo, dat men iets wel weet, maar dat het
toch wel goed is, wanneer men er nog eens
aan herinnerd wordt. Heel vaak laat men
iets na, ook al weet men wel. dat het toch
noodig gedaan moet worden. Zoo beke
ken, kan het zijn nut hebben, in ons blad,
geregeld te wijzen op wat er in het bedrijf
moet worden gedaan.
Het is nu de tyd allerlei werk op
het bedr(jf te doen, waar men an-
ders geen gelegenheid voor heeftop
Ten deele zyn dat vaak kleine kar
weitjes, waarby het er niet op aan
komt, wanneer ze gebeuren. Maar
zeker is er ook werk by, dat nog
voor den winter moet gebeuren. Zoo
is het o.a. met het in orde brengen
van de ontwatering van het land.
Men moet zorgen, dat by het begin
van den winter de afwatering in
orde is. Water op het land moet
vermeden worden. De structuur van
den grond wordt er door bedorven,
terwyl by grasland, de grasmat er
sterk door kan lijden.
Open maken der greppels.
>S het land begreppeld, dan moet men
nu de greppels open maken. Meestal
zal dat handwerk zijn. In sommige
streken wordt daarvoor ook wel de grep-
pelploeg gebruikt. Moet deze echter al te
diep erdoor, danwerpt hy een te hoogen
streep grond op den kant van de greppel,
wat het afvloeien van het water belem
mert. Dan komt er dus toch nog hand
werk aan te pas, om dien grond te ver
spreiden.
Soms kan het ook wel nut hebben, dat
vanaf een laaggelegen plek in het land
een greppeltje gegraven wordt naar de
sloot of een grootere greppel, zoodat geen
water op die lage plek blijft staan. Na
tuurlijk moet dat niet op zooveel plaatsen
noodig zijn, dat het land aan alle kanten
met greppeltjes doorsneden wordt. In dat
geval doet men beter het land te egaii-
seeren, dus met grond van de hoogere ge
deelten, de lage plekken aan te vullen.
Het komt veel voor, dat de afwaterings
greppels niet doorloopen tot aan de sloot,
doordat langs de sloot een dam ligt, om
van het eene stuk land naar het andere
te komen. Onder dien dam ligt dan een
drainëerbuis of een grootere cementen buis,
waardoor de greppel in de sloot uitmondt.
Door het rijden over den dam kan soms
die buis stukgereden zijn. Kjjk dus ook
altijd even na, of de greppel inderdaad
goed uitwatert op de sloot.
In vele streken vallen de slooten onder
de schouw van een waterschap en zoo
doende zijn deze dan wel in orde.
Er zijn echter ook gebieden, waar geen
waterschap is of waar het waterschap de
schouw slecht uitvoerde.
Daar moet de boer wel degelijk ook de
slooten nog opmaken, voor zoover dat nog
niet is gebeurd.
De herfst is ook de tijd, om de drainage
na te kijken en zoo noodig in orde te ma
ken. De gewassen zijn van het land, het
meeste werk is gebeurd, en zoodoende
heeft men thans de gelegenheid voor dit
werk. In den loop van het jaar heeft men
wel kunnen nagaan, welke draineerreeksen
niet meer goed werken. Die zal men nu
onder handen moeten nemen. Nieuwe drai-
neerbuizen z(jn slechts op vergunning ta
krygen, en daar de beschikbaar gestelde
contingenten niet groot zijn, zal men soms
nog lang moeten wachten, ook al heeft
men een vergunning, vóór men nieuwe bui
zen heeft. Het zal dus wel niet mogelijk
zijn, drainbuizen te krijgen voor gebruik
in dezen herfst, wanneer men daar al niet
lang te voren werk van heeft gemaakt.
Dat moet de boer er echter niet van weer
houden, om zooveel als mogelyk is, zijn
drainage in orde te maken. Men kan de
verstopte reeks opgraven, de buizen
schoonmaken en daarna opnieuw leggen.
Dit kost wel heel wat meer arbeid, dan
met nieuwe buizen draineeren, want iedere
buis moet voor het schoonmaken in de
hand genomen worden. Daartegenover
staat, dat de aanschaffingskosten van
nieuw buizenmateriaal vervallen.
Men zal ons misschien tegen willen wer
pen, dat men met het verwerken van oud
buizenmateriaal altijd heel wat moeilijk
heden heeft. Die buizen breken gemakke
lijker bij het verwerken, zoodat men altijd
buizen te kort komt, en nieuwe buizen er
by moet gebruiken, om de reeksen weer
in zijn geheel te kunnen leggen. Daar zijn
wij zeker ook van overtuigd. Doch het gaat
er maar om, wat beter is: de drainage
laten liggen, terwijl men weet, dat zy
onvoldoende of geheel niet functionneert,
of opgraven, schoonmaken en opnieuw
leggen, waarby men misschien eens een
reeks minder lang moet maken, of op een
perceel, waar de reeksen nogal dicht naast
elkaar zijn gelegd, er een geheel weglaat.
Men kan dan de vrijkomende buizen ge
bruiken als vervangers voor buizen, die stuk
gaan.
Reinigen der drains zonder opgraven.
JUIST in dezen tijd is het van beteekenis,
dat men de drainbuizen schoon kan
maken, zonder deze op te graven. In
sommige grondsoorten na betrekkelijk kor
ten tijd, in andere gronden pas na lange
ren tyd raken de drains toch min of meer
verstopt met grond, die er zich in verza
melt. Wanneer de buizen geheel vol zitten,
is die grond er zonder opgraven niet meer
uit te verwijderen. Zitten de buizen echter
maar voo? de helft of minder vol met
grond, dan kunnen zy gereinigd worden.
Daartoe is een systeem uitgedacht, dat
b.v. in Westbrabant en in Groningen wel
wordt gebruikt. Mogelijk is het in andere
streken in den loop der jaren ook al in
toepassing gebracht. Men werkt hierbjj in
groote trekken als volgt: Aan het boven
einde wordt de drainreeks bloot gegraven.
Men begint nu aan den slootkant, met een
ijzeren buis, b.v. een naadlooze buis, zoo
als die voor electrische leidingen worden
gebruikt in de drain te schuiven. Deze
buis is vooraan van een ijzeren punt voor
zien Is deze buis er geheel ingestoken,
dan bevestigt men een tweede buis er aan,
enz. Net zoolang tot de eerste buis van
het boveneind der reeks te voorschijn
komt. Aan die buis wordt nu een stuk
staaldraad bevestigd met daarachter een
ketting. Aan het eind van dien ketting
komt weer een stuk draad, waaraan ach
ter elkaar enkele stoppen zijn vastgemaakt.
De eerste stop heeft een middellijn, die
veel kleiner is dan de middellijn vair de
buis, terwyl de laatste stop juist zoo groot
is, dat zij precies in de drainbuis past.
Nu begint men aan den slootkant de buizen
terug te trekken. De ketting met daarachter
de stoppen worden van boven af in de
drainreeks getrokken en drijven midden in
de buis voor zich uit, zoodat ten slotte
water en modder in de sloot vloeien. Doet
men dit werk, wanneer de buizen droog
zijn, dan is het noodig eerst flink wat water
bovenaan in de drainreeks te laten loopen.
Het terugtrekken van de buizen geschiedt
vaak met een windas, dus met handkracht.
Ook laat men dit trekken wel door een
paard doen. Het werken met handkracht
heeft dit voordeel, dat men direct voelt,
wanneer de stoppen bli ven haken. Paarde-
kracht aanwenden geeft vlugger werk,
maar ook meer kans, dat een drainbuis,
die wat scheef ligt. kapot getrokken wordt.
De ketting of de stoppen blijven dan soms
achter een rand haken, en wanneer het
paard dan toch flink doortrekt, gaat de
buis kapot. Het zal waarschijnlijk niet
meevallen, nog materiaal te krygen, om
zoo'n reinigingsinspan te maken. Maar in
sommige streken zijn er wel menschen, die
dit reinigingsmateriaal nog hebben. Mis
schien kan men dit leenen of huren.
In ieder geval, hoe het ook zy, de boer
zal zoo goed mogelijk er voor moeten zor
gen, dat de ontwatering van zijn land in
orde is. Voor het behoud van een goed©
structuur, en daardoor ook voor de vrucht
baarheid, is een goede ontwatering een
vereischte. We moeten roeien met de rie
men die wij hebben, doch laten we dan
ook zoo goed mogelijk roeien.
MQLESTVERZEKERINGEN
voor
Gebouwen, Inboedels, inventa
rissen, vaartuigen, anz.
Bedrijfsschade en huurderving,
ook voor binnen vaartuigen.
Persoonlijke ongevallen.
Geld, geldswaarden en pre-
ciosa.
Halfjaarlijksche Schaderegeling!
Totaal werd reeds verzekerd
voor ruim
GULDEN
Voegt daarbij ook Uw belang
en vraag» inlichtingen bij uw
Assurantie bezorger I
(Ingezonden mededeeling)
