Rond een slachtrecept
uit den ouden tijd
Premiekeuringen van hengsten
Kris kras door de wereld
en merries
Boekbespreking
i^con ArpjjwriD
DEZER dagen werden in onze provincie
premiekeuringen gehouden van heng
sten en merries, geboren in 1942,
door de Vereeniging „Het Nederlandsche
Trekpaard", afd. Zeeland. Wij laten hier
de uitslagen volgen:
Kortgene.
Hengsten groote maat: 1. Ad. van de
Maire Hoeve, 1155044, eig. C. J. de Kam
en Gebr. Leendei-tse, Wissenkerke.
Hengsten kleine maat: 1. Benno van Kla-
verwijk, 114079, eig. Chr. Hartog, Colijns-
plaat.
Merries groote maat: 1. Irene, 113355, eig.
P. H. Israël, Kortgene; 2. Charlotte,
114059 eig. Iz. van Maldegem, Kortgene;
3. Clara, 114548, eig. S. Breure, Wissen-
kerke-Geersdijk: 4. Irene, 115035, eig. D.
Priester, Kats; 5- Erna van Klaverwijk,
114080, eig. Chr. Hartog. Colijnsplaat6
Esporia van Molenzicht, 117451, eig. C. J.
de Kam, Wissenkerke.
Merries kleine maat: 1. Katinka van Don-
kerzicht, 115026, eig. Gebr. Leendertse,
Kamperland; 2. Benda, 114561, eig. J. J.
Vogelaar, Kortgene; 3. Dora, 114063, eig.^
S. Breure, Wissenkerke, Geersdijk: 4. Dora
van Magaret, 115569, eig. C. J. Schippers,
Kamperland
St. Philipsland.
Merries groote maat: 1. Marianna van
Oudenburg, 117504, eig. C. H. A. Stols, St.
Philipsland; 2. Myra van Oudenburg,
114092, eig. als voren3. Fiorina van Hen-
riëtte Hoeve, 115686, eig. J. A. Stols, St.
Philipsland; 4. Flora. 119570. eig. J. Wisse
Jzn., Anna-Jacobapolder5. Meta v. Vre-
denburg, 11570, eig. C. HL. A. Stols, St.
Philipsland; 6. Beatrix van „La Solitude",
114595, eig. W. C. v. Nieuwenhuyzen, St.
Philipsland.
Merries kleine maat: 1. Frieda van Hen-
riëtte Hoeve, 115687, eig. J. A. Stols, St.
Philipsland; 2. Fanny, 119575, eig. S. Wisse
Jzn., Anna Jacobapolder; 3. Genoveva,
117502, eig. P. J.' C. Vogelaar, Anna Ja
cobapolder; 4. Margot van Oudenburg,
116344, eig. C H. A. Stols, St. Philipsland;
5. Mirza, 118052, eig. Jac. van Gastel, St.
Philipsland; 6. Cerise, 118593, eig. J. van
Hoeve, Anna Jacobaploder7. Laura,
216345, eig. P. Boudeling, Anna Jacoba
polder; 8. Margaretha, 118050, eig. A. C.
van Strien, Anna Jacobapolder.
Tholen.
Hengsten groote maat: 1. Frits van Maria
Hoeve, 114127, eig. Gebr. E. J. en D. J.
Kosten, Tholen2. Primera v. d. Peulce-
polder, 116351, eig. M. J. Stoutjesdijk, Tho
len 3. Anacreon, 113446, eig. Gebr. v. Til-
burgh, Oud-Vossemeer.
Hengsten kleine maat: 1. Certain, 113357,
^ig. Iz. Hage Jzn., St. Maartensdijk; 2.
Rol, 118099, eig. Gebr. van Tilbeurgh, Oud-
Vossemeer, 3 Zadom van Bleyendaal, 114099
eig. J. F. Brooymans, St. Annaland; 4.
Eduard, 118596, eig. A. C. Geluk, St. Anna-
land.
Merries groote maat: 1. Emma, 113372 eig.
Gebr. C. P. en N. J. Nelisse, St. Maar
tensdijk; 2. Mina, 116967, eig. Jac. Boon
man, Oud-Vossemeer; 3. Mirza van Buiten-
Ïzorg, 113124, eig. J. P. van Gorsel, Tholen.
Merries kleine maat: Metha, 114104, eig.
C. Janse Poortvliet, post Scherpenisse;
2- Dora, 118981, eig. Adr. Gaakeer, St.
Maartensdijk; 3. Satinetta van Dijkzicht,
Ü7513, eig. G. M. Geluk, St. Maartensdijk
4. Berda, 118062, eig. M. J. Elenbaas, gt.
Maartensdijk; 5. Emma, 114103, eig. M.
Geuze, Óud-Vossemeer.
Goes.
Hengsten groote maat: 1. Bertus van
Blaemskinderen, 116328, eig. P. Vermue,
Kloetinge; 2. Elfridus, 115641, eig. Gebr.
Rouw, Goes; 3. Harrie van Brunswijk,
114572, eig. Gebr. Verdonk, Nieuwdorp; 4.
Cesar van Elsdiek, 116911. eig. Gebr. Jac.
en J. Smallegange, Ellewousdijk5. André
van Lewedorp, 119983, eig. M. Vermue,
Lewedorp; 6. Dirk van Keilen, 114565, eig.
J. Q. C. Lenshoek, Kloetinge.
Hengsten kleine maat: 1, Carlo, 113643,
eig. P. Mol Azn-, Biezinge; 2, Elias
318565, eig. Gebr. Rouw. Goes; 3. Frans
van den Boerelappe, 113642, eig. W. J. de
Jager, Wilhelminadorp; 4. Kobus van Le
wedorp, 115654, eig. M. Vermue-, Lewedorp;
5- Tonny van Achterduin, 115670, eig. J. V.
',t WesteindeVermue. Nieuwdorp.
XMerries groote maat: 1. Martha, 116926, eig.
C. Noteboom, Kloetinge; 2. Irma van
W. F. D., 113351, eig. J. Balkenende, Bie-
ielinge; 3. Ivonne van Kapelle, 117468, eig.
P. W. van Overbeke, Kapelle4. Erna,
116919, eig. J. de Roo, 's Heer Abtslcerke;
Meta van Oud-Sabbinge, 116304, eig. J.
Van Dammef, Wolphaartsdijk; 6. Vera.
114071, eig. G. G. J. Michielsens, Rilland-
Bat h7. Bertha van Goes, 113116, eig.
Gebr. Rouw, Goes; 8. Jeanette van Ser-
frans, 118567, eig. M. de Jonge Pzn., óve-
za.nde; 9. Aviolanda, 113655, eig. M. Alme-
kinders, Baarland; 10. Annie van Oude-
jande, 113112, eig. J. de Jager J.Anz., Oude-
lande; 11. Pauline, 114582. eig. Wed. J.
Sinke, Wopharrtsdijk12. Cora van Holle-
stelle, 116331. eig. L. Boonman, Ovezande
13- Elza van Dijkzicht, 114067, eig. M. A.
Geelhoed, Boogerd, 's Heer Arendskerke;
14. Irma van César, 115630. eig. M. ip 't
Anker, Schore15. Julia, 113111, eig. Wed.
J. Sinke Wolphaartsdijk; 16. Roza van
Spaarte, 114580, eig. D. W. Rouw, Kapelle;
17. Martha, 114971, eig. C Mol, Waarde.
Merries kleine maat: 1 Willy, 116333,
eig. Q. Nieuwenfruvse, Nïsse2. 'Henriëtfe
v£n Brunswijk, 116300. eig. Gebr. Verdonk,
Nieuwdorp; 3. Diana van Keilen, 117491,
eig. J. Q. C. Kenshoek, Kloetinge; 4. Draga
yan Keilen, 115049, eig. als voren; 5. Carld,
114473, eig. J. van 't WesteindeVermue,
Nieuwdorp; 6. Emma, 113640, eig. C. v.
Iwaarden, Kloetinge7. Beatrix vah
Nieuwlajid, 114567, eig. M. v. 't WgsteJndi,
Qve^ande; Alwine III van Serfrans,
y.7457, eig. Iz. Groenewege, Hoedekens-
Üerfce; 9. Bpra van Maalstede. 114062, eig.
Wed. D. WisseNijssen, Kapelle; 10. Mi-
nette van Serfrans. 118568. eig. Iz. Groene-
wege, Hoedekenskerke11. Clairona van
Kruningen, 116292, eig. Mar. Geluk, Krui-
ningen12. Hilda, 118962, eig. L. J. Boot,
Kruinlngen; 13. Walda, 116312. eig. My.
„De Wilhelminapolder", Wilhelminadorp;
14. Greta van Adolfshoeve, 115642, eig. L.
C. Nieuwenhuyse, Kattendijke; 15. Truus
van Achterduin, 118974, eig. J. van 't
WesteindeVermue, Nieuwdorp; 16. Emma
van W. F. D., 114068, eig. J. L. Goetheer,
Wolhpaartsdijk; 17. Dora, 119655, eig. C.
Verdonkv. d. Heyden, 's Heerenhoek18.
Waardin, 115647, eig. ,,De Wilhelminapol
der", Wilhelminadorp; 19. Hera van Bruns
wijk, 118000, eig. D. A. Timmerman, Kat
tendijke 20. Ada van Ida, 116306, eig. P.
de JongeAcda. Ovezande; 21. Dora van
Domeinplaat. 114581, eig. J. Q. C. Lenshoek,
Kloetinge22. Toos van Achterduin, 115671,
J. van 't WesteindeVermue, Nieuwdorp.
„Oude Ambaclitskunst" door J.
G. N. Renaud. Uitg. Hamer,
Amsterdam.
De Uitgeverij „Hamer" brengt ons hier
mede een zeer nuttig werk, waarop vele
kunstininnenden hebben zitten wachten.
Er zijn er velen, die liefde voor het schoone
koper of tin hebben opgevat of die gaarne
oud meubelmakerswerk bewonderen of wel
een zwak voor den smidsarbeid hebben.
Naast hun liefde zouden zij gaarne ook
over eenige fundamenteele kennis willen
beschikken. Thans brengt dit boek niet de
wetenswaardige gegevens van één enkele
soort, doch van de klei, het hout, ijzer,
glas, zilver, tin, koper, brons, been, leder
en zelfs textiel (tapijten).
De behandeling van de stof verraadt den
schrijver als iemand, die zijn onderwerp
met liefde koestert en weet te hanteeren.
't Is geen wetenschappelijk werk, doch
biedt voldoende historisch wetenschappelijk
feitenmateriaal, dat de leek-verzamelaar
of liefhebber ruimschoots beloond zal wor
den.
Behandeld is de Nederlandsche of beter de
Dietsche Ambachtskunst en na den inhoud
te hebben bestudeerd zal men vol trots
over hetgeen onze vaderen wisten te
scheppen het boek dichtslaan.
Nogmaals: een nuttig èn door schrift én
door afbeeldingen tevens een mooi werk.
SLOB.
'k E t'r al meer over g'addat den boer
allied hie den andel ten achter gesteld
oord. Dat is vroeger zoo gewist en dat
is nog zo^o en as de boeren nie meer
inzicht krieg e vor d'r eige belang, dan
zal 't wel zoo bluuve ök.
As je de winstmarges ziet, die vor den
andel vastgesteld oore en je stelt die
tegenover de productiekosten van den
boer, dan is dat 'n verhoudingdie kant.
noch wal ftiekt.
Vroeger ad den andel nog risico, mar
dat is t'r tegenwoordig ök nie meer
bie.
Kiek noe bieroorbeeld es naer de paer-
denandel. Vroeger kocht 'n paerdekoö-
per de paerden van den boer op eigen
risico en most, dan zien, dat ie d'r wat
an verdienden.
Noe mot den boer mit z'n puerd naer
de taxatiemarl, 't paerd oor getaxeerd
en toegeweze. Mar dat gaet nie mar
zoomar'neèje, dan kom meneer de paer-
deandelaer, en die mot er z'n portie
van ebbe.
Ze wete percies, wat ze van 'n paerd
ebbe, zonder eènig risico strieke ze de
guldens op. En as boer mot je in d'r
anden volle. As je 'n ankoöpver gunning
kriegt, dan mot je daermee naer 'n an
delaer, anders krieg je geen paerd. Of
die eèren d'r bedje even gespreid is.
Concurrentie ebbe ze praktisch ök nie
meer; d'r bin naemelek mar 'n zeker
antal as andelaer erkend en die deèle
't katje saemen. As je as boer d'r mit
die lui over praet, dan doen ze net of
ze 't nog nié goed viv.de ök. Dan zegge
ze, dat dien vriejen andel van vroeger
toch veel mooier was. As je daer dan
tegen in briengt, dat ze toch noe '11
mooie cent verdiene, dan kun ze je
dat niet tegenspreke, mar z'ouwe toch
vol, dat ze de tegenwoordige toestand
nie anstaet. Laet ze dat d'r grootje
wiesmaeke, ik gloöve d'r tenminsten
niks van. Ze vinde 't al lank lekker, as
d'r portemenCe mar dikker oord.
Zoo'n staeltje van officieele bevoordeè-
ling van den andel kreeg ik van de
weke ök weer es onder oögen en wel
in de Priesverordening vor Pootaere-
pels van Oest 19Jf3.
D'r bin vaste priezen vastgesteld vor de
verschillende soorten en klassen, waer-
tegen den boer-teler an den andelaer
mot verkoöpe.
As noe 'n boer, die d'r op uit is, z'n
pootaerepels es rechtstreeks an 'n an-
D© Noorsche schapenteelt. Tijdens
den oorlog is de belangstelling voor de
schapenteelt in Noorwegen sterk toe
genomen. zoodat men het aantal scha
pen nu op 2 millioen stuks berekent.
Zweedsche oogst. Vergeleken met
vroegere rapporten zijn de oogstcijfers
voor wintertarwe, winterrogge, kóren,
aardappelen, suikerbieten en voederbie
ten iets gestegen, teiwijl de cijfers vooi
zomerrogge, haver, erwten, boonen en
hooi iets zijn gedaald.
De Amerikaansche katoenoogst. Het
Arnerikaansche Departement van Land
bouw schat den katoenoogst van dit
jaar op 11.44 millioen balen.
Goede tarwe-oogst verwacht in Argen
tinië. De Argentrjnsche regeering
heeft den uitvoer van maïs en maïs
olie vrijgegeven.
.De rijstteelt in Roemenië. De rijst
teelt in Roemenië vertoont een krach
tige opleving. De oogst van dit jaar
leverde een gemiddelde opbrengst van
3500 kg. per ha.
Papieren kleeding in Noorwegen. De
fabricage van deze kleeding is bij een
groot aantal Noorsche fabrieken in vol-
November of Slachtmaand leerden
wij vroeger op school en wij als
boerenkinderen wisten maar al te
goed waarom deze maand zoo genoemd
werd. Het rs een gelukkig verschijnsel
dat November ook in deze benarde tij
den zijn naam eer aandoet dat ook in
deze tijden vele krulstaarten het leven
laten en dat wel op de boerderijen zelf.
Er is een pogen geweest om de huis
slachtingen af te schaffen en plaats te
doen vinden in de gemeentelijke slacht-
deren boer-teler kan verkoöpe, mag tie
volgens artikel Jf mar 'n daelder per
100 kg meer rekene, dan de jnies die
vastgesteld is om an den andel te ver-
koöpen.
De pries, waertegen 'n andelaer an 'n
boer-teler verkoöpe mag, varieert van
eene gulden negentig tot vier gulden
vuuftig boven de genoemde pries, al
naer gelang van de oeveelheid van de
verkochte pertij. Waerom den boer, die
zelf an 'n anderen boer verkoopt., nie
dezelfde rechten gegeve as an den ande
laer Waerom mot de winstmarge vor
den ondernemenden boer laeger gesteld
weze as vor den andel?
Omdat in het betreffende Bedriefschap
voor Zaoizoed en Pootgoed natuurlek,
den andel weer overheerschend verte
genwoordigd is. De voorzitter van dal,
bedriefschap is directeur van 'n groote
landbouw N.V.
Je zou zeggendie mot toch vor de boe-
rebelangen op de bres staen. Mar wal
is 't geval, die landbouw N.V. is zelf
erkend as andelaer in zaoizaed en poot
goed. Dus daer komt het andelaersbe-
lang ök weer naer voren. Zoo iemand
as die voorzitter kan nie vor de volle
100 vor 't bocrenbelang opkomme,
omdat ie zelf bie den andel g'intres-
seerd is.
As voorzitter zou er 'n boer motte litte,
die vor 100 boer is en die nie bie den
andel g'intresseerd is.
Dan pas krieg je 'n zuuver afwegen
van de boerenbelangen.
'k E ök al es wat over de saemenstel-
ling van de bedrief schappen gezeid, de
zoogenaemde verticale organisatie mit
de landbouw as fundament, waer alles
op gebouwd mot oore. As de landbouw
d'r nie is, kan d'r ök geen andel in
landbouwprodukten weze.
Ier volgt toch söo klaer as 'n klontje
nut, dat den andel op dè tweede placts
staet, 'k mot zegge MOT STAEN, want
zoovaarre bin m'n nog nie.
Den andel kraoi nog steeds aentje de
voorste en dat kan aïleèn verandere as
de boeren, zooas 'k al gezeid ebbe, beter
d'r eige belang gaen inzien. Zooiank de
verdeèldeid onder de boeren bluuft, zoo-
as tie noe nog is, zooiank zal den andel
de boeren bluuve koeieneere.
't Is zoo jammer dat de goedwillenden
de dupe motten oore van d'r koppige
collega's.
ARJAON.
len gang. De uit papier vervaardigde
kleedrng kan zelfs gewasschen en ge
kookt worden, zonder dat hierdoor aan
de houdbaarheid groote afbreuk wordt
gedaan. (Europapress).
Benoemingen
Benoemd tot:
dijkgraaf van den Borrenbroodpolder,
J. van Sluis te Brouwershaven;
dijkgraaf van den Jongepolder, B. A.
Steendijk te Nieuwerkerk.
Keuring van dekhengsten
De Secretaris-Generaal van het De
partement van Landbouw en Visscherij
heeft bepaald, dat de keuringen van
dekhengsten door dc vereeniging „Het
Nederl. Trekpaard" zullen gehouden
worden op de volgende data:
Zierikzee, 25 Januari 1944 om II uur.
Tholen, 26 Januari 1944 om 15 uur.
Goes, 27 Januari 1944 om 11 uur.
Middelburg. 28 Januari 1944 om 11 uur.
Oostburg, 1 Februari 1944 om 11 uur.
Axel, 2 Februari 1944 om 11 uur en
Huls! 3 Februari 1944 om 11 uur en 4
Februari om 10 uur.
huizen. Het is bij een pogen gebleven.
Niet alleen dat er dan mogelijk veel
oude gebruiken afgedaan zouden heb
ben, maar het zou in bepaalde opzichten
ook een beleediging voor de boeren zijn
geweest. Al te graag en al te snel 'ia
de buitenstaander bereid om den boer
te beschouwen als iemand, die zich wei
nig of heelemaal niet aan de hygiëne
stoort Mogelijk was dit verhaaltje door
het verbod der huisslachtingen in de
hand gewerkt. Hun, die het echter ge-
looven, zouden wij aanraden niet al te
snel met hun oordeel klaar te staan.
Uitzonderingen bevestigen den regel. Ik
wil het niet ontkennen dat sommige
huisslachtingen wei iets te wenschen
overlaten, maar over het algemeen kun
nen zij den toets der kritiek absoluut
doorstaan. Daar zorgen onze huisvrou
wen en boerinnen wel voor.
Zooals diezelfde huisvrouwen en boerin
nen er zelfs in deze tijden voor zorgen,
dat een oud gebruik bij het slachten
gehandhaafd blijft. Het is een heel oud
gebruik, dat brj het slachten er iets
van de slacht aan de armsten in de
buurt gebracht wordt. Zelfs in deze tij
den wordt dit gebruik in eere gehouden,
en dit is wel 't beste bewijs va.n het feit,
dat er onder de boeren 'zonder dat er
veel over gesproken wordt een sterk
ontwikkelde gemeenschapszin leeft.
En wat zou er bij het verbod van de
huisslachting geworden zijn van een
echt oud gerecht: de balkenbrij? Bal
ken brij wordt vooral gegeten in Gelder
land en Overijsel met uitsluiting van
Twente, verder m Jtrecht, oostelijk
Brabant en geheel Limburg Eigenlijk
maakt elke boerin de balkenbrij zooals
zij dit het beste denkt: mogelijk geleerd
heeft van haar moeder Vaste regels
zijn er dus niet Toch iaat ik hier een
recept volgen o---v - 1 jit het echt-
Nederlandscln kookhoek „Ieder z'n
meug" door mevr R Lotgering-Hille-
brand Een man kan zich mogelijk niet
voor een kookboek interesseeren zonder
voor een ..nottek'jker" uitgemaakt te
worden doch elke folklorist die .Ieder
z'n meug" ter hand neemt, zal zonder
twijfel genieten en veel wetenswaardig
heden omtrent oude echt-Hollandsche
gerechten opduikelen Voor balkenbrij
staat er het volgende: „1 kg bloem of
gruttemeel. 2]i> liter worstenkooknat of
water met zout. 3 lepel anijszaad, 'i
kg. krenten of roziüien H kg. uitge
bakken kaantjes mei wat varkensvet er
in, 14 kg ongesmolten rundvet, 2 thee
lepels nagelgruis. Wasch de krenten of
rozijnen, snijd het rundvet in stukjes.
Breng het worsten: iat aan de kook met
de kruiden, het vet de kaantjes en de
krenten of rozijnen. Strooi er, roerende
met een stevigen stok, langzaam bloem
of gruttemeel in De brij wordt heel
stijf, het roeren is een zwaar werk. doch
moet worden volgehouden tot de dikke
brij driemaal geprutteld heeft Vul met
de dikke massa een met water omge-
spoel lcn ondiepen schotel of diepe bor
den Stort de balkenbrij na bekoeling,
snijd ze in dikke plakken en bak ze in
de koekepan op heet vuur vlug bruin."
Veel, dat onze voorouders eens dier
baar was, is verdwenen en kwam -net
weer terug. Zoo ging het ook rond de
slacht. Wat echter blijft, dat zijn de
vele oude gerechten waarvan de balken
brij er een is Het zal gegeten worden
in de streken, waar dit altijd gebruikt
was en misschien naar aanleiding van
dit artikel daar, waar een proef geno
men wordt. W. J. EELSSEMA.
