Over het Riêmser vaccin
Vragenrubriek
'tegen mond- en klauwzeer
Het dorschen en bewaren van
koolzaad
Wenken van de week
10 MILLIARD
Vonkjes
Wtf ontvingen een drietal mededeelingen
van den veeartsenijlcundigen dienst, waarin
zeer interessante gegevens zijn vervat, be
trekking hebbende op den strijd tegen het
zoozeer gevreesde
mond- en klauwzeer.
Op enkele belangrijke punten vestigen wij
gaarne de aandacht.
In het najaar van 1941 werden voorberei
dingen getroffen om proefnemingen in de
practijk met adsorbaat-entstof tot uitvoe
ring te brengen. Op 1 Februari 1943 volgde
de voorlooplge afsluiting dezer proeven,
waarbij 38 veehouderyen met ca. 2000 die
ren) runderen, schapen, varkens en gei
ten) waren betrokken.
De bereiding van deze adsorbaat-entstof
tegen het mond. en klauwzeer (het z.g.
Itiemser vaccin) had plaats aan het Staats
VeeartaenUkundig Ondeizoeltings, Instituut
(S.V.O.I.) te Amsterdam volgens de
voorschriften van Waldmann en Köbe. De
runderen,-die de smetstof moesten leveren,
werden in de tong geënt met zeer infec-
tieus virus. Na 24 uur kon per rund 30—
50 gram smetstofhoudend materiaal wor
den verkregen. Dit werd uiterst fijn ge-
malon en verwreven. Na toevoeging van
verschillende stoffen en het ondergaan van
allerlei bewerkingen vormt het virushou
dend materiaal uiteindelijk nog maar 0.24
pet. van het totaal. Het zoo verkregen
vaccin wordt in gesteriliseerde flesschep
bewaard.
Wil men nu
de doelmatigheid van deze entstof
nagaan, dan maakt men gebruik van run
deren, liefst afkomstig van bedrijven, die
sedert jaren'vrij van mond. en klauwzeer
zijn gebleven.
Deze absoluut gezonde dieren worden
kunstmatig besmet met het doel om te
zien
le. of de entstof onschadelijk is en
2e. of de behandelde dieren in het ver
volg onvatbaar zyn voor mond- en klauw
zeer.
Veertien dagen na de inspuiting met de
smetstof worden de runderen in contact
gebracht met zieke koeien, terwijl op de
tongen expres met behulp van een doek
smetstof woidt gewreven. Koeien, behept
met mond- en klauwzeer, worden gemol
ken en direct daarop zonder tusschent|jds
handenwasschen de behandelde dieren. Op
alle mogelijke manieren wordt dus de be
smettingskans vergroot. Wanneer nu blykt,
dat de proefdieren minstens 4 dagen ge
zond blyven, dan mag men aannemen, dat
het middel goed heeft gewerkt.
Het resultaat der proefnemingen.
In Juni 1942 is 83 liter entstof verbruik!
in de gemeente Wymbritseradeel (Fries-
Jand) op ongeveer 2000 dieren. Bij de
moeste runderen ontstond een vuislgroote
zwelling op de plaats van inspuiting (bij
één koe een gezwel zoo groot als een
melkbus). Deze gezwellen beïnvloedden het
algemeen welzijn der dieren ichter ni-it
nadeelig en ongeveer 8 maanden na den
tyd van inenten was in de meeste gevallen
van do entingsactie geen spoor meer te
vinden. Wei-Hot men vaak een knobbeltje
aan, zoo groot als een knikker. Ten slotte
konden do volgende conclusies worden ge
trokken
lts. Het Kiemser vaccin is een onschadelijke
entstof.
Zooals we reeds mededeelden, werden de
proefdieren 14 dagen na de inspuiting met
zieke dieren in aanraking gebracht, ten
einde na te gban of ze nu immuun (d.w.z.
onvatbaar) geworden waren voor hel
mond- en klauwzeer. Op 3 bedryven was
echter smetstof binnengekomen en inder
daad bleek, dat toen de immuniteitsont-
outwikkeling nog niet voldoende had plaats
gehad, wanOdeze dieren werden wèl ziek.
Hier kon evenwel opgemerkt worden, dat
8 dagen na de vaccinatie bij de runderen
reeds een zeer belangrijke mate van on
vatbaarheid was ontstaan, waardoor het
reactie-percentage en de reactiegraad aan
merkelijk verminderde. Wij kunnen dus
veilig aannemen
2e. Acht dagen na inspuiting verwekt het
vaccin reeds een zeer belangrijke mate. van
onvatbaarheid, mogelijk zells een volledige
immuniteit tegen infectie.
In verband met het voorkomen van meer
dere smetstoftypen b|j mond- en klauwzeer
moet worden opgemerkt, dat het type
peh
,De Landstand"
Zee! and
Redacle-adres: Zeestraat 69,
Haaf. Telefoon 115754.
ADVERTENTIES.
Handekad verten ties:
,1 provinciale edl:le 25 c. r.„
m m. elke editie meer 5 c. per
m.m. extra.
1 provinciale editie 25 c. per
Handelsadvertenties met
agrarisclicn inhoud:
1 proylnclale editie 15 c. per
m.m. elke editie meer 3 c.
per m.m. extra.
Kleine advertenties met uitsluitend
huishoudcü.iken inhoud:
1 t.m 20 woorden f 2- elke 5
woorden meer f 0.50 extra.
Brieven onder nummer f 0.15
meer. jp
BIJ meer tnaatsmgen aanmerkelijke
korting.
ALLE BRIEFWISSELING betreffen
de advertenties abonnementen
en administratie te richten aan
Uitgeverij „Volk en Bodem"
Koi tennerkade 10. Den Haag.
smetstof, dat de ziekte veroorzaakte, over
een moet stemmen met het in het genees
middel verwerkte smetstoftype.
Omtrent den duur der onvatbaarheid van
de geënte veekoppels kon geen goed inzicht
worden verkregen, omdat de toentertijd
heerschende smetstoftypen geen erg be
smettend karakter bezaten.
VERGELIJKING VAN DUITSCHE EN
ITALIAANSCHE ENTSTOF.
Behalve vaju het Riemser vaccin kan ook
gebruik worderi gemaakt bij de bestrijding
van het mond- en klauwzeer van een Ita-
liaansche entstof. De bereiding van dit
vacdin, volgens de voorschriften van Via-
nello, wordt uitvoerig uiteengezet in een
„rapport" van den veeartsenijkundigen
dienst ,,in«ake immunisaties 'tegen net
mond- en klauwzeer in de practijk ter ver
gelijking van Duitsch en Italiaansch vAc-
cin".
Omstreeks 21 Juni 1943 was mond- en
klauwzeer-entstof voor ongeveer 4000 die
ren voor proefnemingen beschikbaar en
het gebied, dat ditmaal, werd gekozen om
de proefnemingen uit te voeren lag ten
Noorden, Oosten en Zuiden van het dorp
Marssum in Friesland, terwijl oolo'eenige
vaccinaties werden uitgevoerd in de pro
vincie Groningen.
Uit andere districten waren geen ver
zoeken tot vaccinatie binnengekomen.
Samenvattend kon worden vastgesteld:
le. Beide vaccins z|jn geschikt voor toc-
Ïassing in de practijk.
e. De bacterieeïe steriliteit van het Duit-
sche vaccin was *eer goed, van het Ita-
liaansche matig.
3e. Beide vnecinsoorton veroorzaken een
zeer belangrijke mate van immuniteit.
Verschil hierin was niet te bemerken.
Ten slotte kan worden opgemerkt, dat'geen
enkele klacht is gehoord over beïnvloeding
van gezondheid of melkgift der gevacci
neerde dieren. De zwelling op de entplaats
was van geen blijvende beteekenls. Ook
hier geen verschil bij gebruik van Duit-
sche of Italiaanschë entstof.
Oudersdoms-weduwen- en weezen-
voorziening
Naar wy vernemen heeft de Gemachtigde
voor den Arbeid thans voorschriften gege
ven, waaraan een ouderdoms-weduwen- en
weezenvoorzienïng, welke op grond van be
palingen in de regelingen van arbeidsvoor
waarden in de Zuivelindustrie en het Melk-
inrichtingsbedrijf getroffen wordt, moet vol"
doen om voor het verkrijgen van zijn toe
stemming in aanmerking te komen.
Deze voorschriften, welke inmiddels aan
belanghebbenden werden toegezonden, zijn
nog te verkrijgen bij het Bureau van den
Gemachtigde voor den Arbeid, Bezuiden-
hout 87, rs-Gravenhage.
Ondernemers, die reeds een pensioenrege
ling ter goedkeuring inzonden, moeten vóór
1 October 1944 een nieuwe, aan de hand
van de voorschriften gewijzigde, regeling
indienen.
langdurige onderbreking van de dienstbe-
Het verdient aanbeveling, dat bij een
trekking wegens verplichte tewerkstelling,
de werkgever en de werknemer een rege
ling treffen, waarbij voorzien wordt in een
regelmatige' voortzetting der premiebeta
ling.
Ten slotte wordt er op gewezen, dat alle
voorschriften, welke ten deze door Dr. Ir.
Hacke destijds z|jn uitgevaardigd, thans
zijn vervallen, terwijl ook de bekende inter
pretatie van Mr. Haakman niet meer ter
zake is. N
INGEZONDEN MEDEDEEUNQ
Vitamine K-gebrek bij kuikens
Hierdoor bericht ik, d~t zich den laat-
sten tijd iij verschillende gedeelten van
ons land bij de kuikens nog niet eerder
waargenomen ziekteverschijnselen voor
doen. De verschijnselen zijn: dikke kop
pen en vochtopeennoopingen onder de
huid QHgr het geheele lichaam.
Prof&Sfe Blieck, die verschillende die
ren heeft onderzocht, deelt hieromtrent
mede:
Uit het onderzoek is gebleken, dat de
kuikens behalve aan geringe coccidiosis,
lijdende z\jn aan een ziekte, veroorzaakt
door vitamine-K-°"ebrek, welke door
ens 'tot nu toe in Nederland niet is
waargenomen. De toestand kan worden
verbeterd, door het voeren van lucerne-
meel. Dit kan tot een maximum van
10 procent voor volwassen kippen in
het voe£ worden verstrekt.
Ir. ADAMS
hrET dorschen kan op verschillende ma-
nieren gebeuren en daar het zaad
f heel gemakkelijk loskomt uit de hau
wen, geeft ook Iedere methode wel goede
resultaten.
De meest toegepaste methode is het dor
schen met de dorschmachine. Bij goed droog
weer kan men direct van het veld af dor
schen. Het gewas moet dan zoo droog zyn,
dat de peulen „knappen". Dorscht men,
wanneer het product niet voldoende dr.oog
is, dan kan het zeer snel, soms al binnen
enkele uren in den zak gaan broeien. Laat
U dus niet verleiden om bijv. bij goed weer
te gaan dorschen, als het pas kort geleden
gezichte gewas nog niet voldoende is na-
gedroogd. Dat kan nadeelige gevolgen heb
ben. die U uiteindelijk in de portemonnaie
zult voelen. Ook dorschen bij vochtig weer,
wanneer het product, al is het droog ge
weest, toeh door het weer wederom vochtig
is geworden, kan broeien en schimmel
schade veroorzaken.
Bij het dorschen van het veld af. moet men
zorgen, dat er voldoende aanvoer is, zoo
dat de machine geregeld door kan draaien.
In dat verband hoüde men er rekening
ipede. dat gebonden schooven veel vlugger
door de dorschmachine loopen. dan onge
bonden koolzaad. Sommige practici rekenen
wel. dat een gebonden gewas twee maal
zoo snel dorscht. De aanvoer zal dienover
eenkomstig ook vlotter moeten loopen, dus
meer wagens in het werk zetten.
Is er geen dorschmachine, of rekent men,
juist b|i zeer gunstig weer. daar nog lang
op te moeten wachten, dan kan men ook
heel goed op andere wiize dorschen. Men
legt dan een groot kleed uit, waarop men
een laag koolzaad uitspreidt. Dan kan men
met vlegels beginnen te dorschen, of wat
nog beter gaat. met een rolblok met paar
den ervoor over het uitgespreide zaad heen
rijden. Het beste gebruikt men voor edit
werk een twee of driedeelig rolblok, om
dat men daarmede gemakkelijker kan
draaien. Men blijft n.l. op het kleed rond
rijden.
Zoodra het zaad van een laag koolzaad uit-
gedorscht is, moeten eerst stroo en zaad
verwijderd worden en een nieuwe laag aan
gebracht, vóór men verder kan gran. Wil
men het werk dus bespoedigen, aan kan
men twee kleeden gebruiken. Terwijl men
op het eene met het rolblok dorscht, kan
dan het andere kleed leeggemaakt worden
en van een nieuwe laag worden voorzien.
Ook kan men heel goed dorschen door paar
den los over het zaadproduct te laten rond-
loopen. Al spoedig is bet zaad losgekomen.
Waak tégen zaadverlies.
Overal waar het ongedorsehte product ver
werkt moet worden, moet men kleeden
hebben liggen, om het uitvallende zaad op
te vangen. Op de wagens of sleden, waar
mede het koolzaad van het land gehaald
wordt verder rondom de dorschmachine,
waar het zaa£ omhoog gevorkt wordt, om
het bij de insteekopening te brengen. En
zoo kan men verder zelf nog wel b|j even
nadenken nagaan, waar men kleeden dient
te gebruiken. Dat loont al heel gauw de
moeite. Ieder, die wel eens den opslag van
koolzaad heeft gezien, die zich op de kool
zaadstoppel ontwikkelt, zal wel overtuigd
zijn, van het feit. dat enorm veel zaad ver
loren kan gaa^j.
Hoe bewaart men het zaad?
Koolzaad is een artikel, dat niet gemak
kelijk bewaard kan worden. In de meeste
gevallen ligt het vochtgehalte daarvoor te
hoog. Heel vaak bedraagt dit, wanneer het
gedorscht is, nog 15 17 procent Ai dat is
te hoog om een lange bewaring mogelijk
te maken.
Al het door de Overheid Ingenomen zgad
wordt dan ook kunstmatig nagedroogd tot
het een vochtgehalte heeft van 11 procent.
Want het is te begrijpen, dat niet direct
alle koolzaadpartijen in de olieslagerijen
kunnen worden verwerkt. Doch by een der
gelijk laag vochtgehalte kan nog niet altijd
een voldoende houdbaarheid van de par
tyen gegarandeerd blyven.
Luchten en omscheppen is zeer aan te be
velen, wil men niet de kans loopen, dat
het zaad gaat schimmelen en broeien. Ook
het zaad dpor.de waaier laten loopen om
het stofvrij te maken en de strootjes en
haartjes te verwijderen is zeer aan te be
velen.
In geen geval beware men het zaad in zak
ken. Uitstorten in een niet.te dikke laag,
een droge zolder en dan er geregeld in wer
ken is de beste manier.
Nu binnenkort de eerste vroege gewas
sen het veld ruimen, moet er voor ge
zorgd worden, dat zoo spoedig moge
lijk het vrijgekomen land. weer negroeid
is met een navruebt. Daarvoor neme
men bij voorkeur voedergewas. J3top-
pelknollen en op het zand soms spurrie,
zyn heel geschikte gewassen. Wil men
een vlinderbloemig gewas, dat ook voor
klei heel goed voldoet, dan zaait men
wikken. Ook kan na een vroeggew.as,
ais vroege aardappelen of erwten, nog
wel een koolsoort uitgeplant worden,
die voor menschelijke consumptie kan
dienen.
Over het terugleveren van ondermelk
en karnemelk aan de veehouders is se
dert 25 Juni een nieuwe regeling inge
voerd. Het maximum terugleveringsper-
ccntage wordt nu wederom aan de fa
briek gekoppeld. Dat houdt dus in, dat
wanneer een veehouder geen prjjs stelt
op ondermelk of karnemelk voor voeder-
doeleinden, de fabriek zijn deel over
andere veehouders kan verdeelen. Een
veehouder kan echter maximaal niet
meer terug ontvangen dan 't voor de fa
briek vastgestelde percentage plus 15
procent van wat hij zelf aan melk
leverde.
Momenteel schijnt er onder de konijnen
weer tamelijk veel sterfte voor te ko
men. Vaak zal dit veroorzaakt worden
door cocciaiose, doch ook komen er ge
vallen voor van konijnenpest. De ver
schijnselen zijn, dat het dier een of twee
dagen lusteloos is. Daarna sterft het
vrij plotseling aan ingewandsontsteking.
De' uitwerpselen zijn iets te week. Daar
door onderling contact de dieren be
smet kunnen worden, is het zaak, zoo
veel mogelijk dat contact té vermijden.
w
MOLESTVERZEKERINGEN
*oor
Gebouwen, Inboedels, Inventa
rissen, vaartuigen, enz.
Bedrijfsschade en hüurderving.
ook voor binnen vaartuigen.
Persoonlijke ongevallen.
Geld» geldswaarden en pre-
eiosa.
Ralfjaariijksclse Schaderegeling;
Totaal werd reeds verzekerd
voor ruim
GULDEN
Voegt doarbil ook Uw belang
en vraagt Inlichtingen bij UW
Assurantie bezorger 1
Vragen, van welken aard dan ook,
kunnen gezonden worden aan de
Redactie van „De Landstand ia
Zeeland", Postbus SI, Goes.
Deze vragen worden kosteloos be
antwoord mits z|J voorzion zijn van
naam en adres tfan den inzender.
Ingezonden vragen die niet van vol
ledig adres voorzien z(jn, kunnen,
niet In behandeling worden ge
nomen.
Zelfverzorglng geëvacueerde landbouwers.
Yraag 41. Welke regeling wordt er getrof
fen voor geëvacueerde landbouwers be
treffende zelfverzorging en teeltpremie
van tarwe? Kunnen z|j de daarvoor aan
gewezen hoeveelheid graan nu ook van
een andere boer betrekken?
(J. J. S. -te B.)
Antwoord: Een boer die geëvaocueerd is en
feen land meer bebouwt, kan niet meer
eschouwd worden als iemand die werkt
om da voedselvoorziening van ons volk
in stand te houden. Als zelfverzorger van
graan kunt U niet beschouwd worden
omdat U geen graan verbouwt en alleen
de menschen die zelf verbouwen kunnen
aangemerkt worden als zelfverzorger.
Teeltpremie wordt gegeven als iets extra's
voor wat boer en landarbeider aan de
gewassen moeten doen, en om hen aan te
sporen de opbrengst zoo hoog mogelijk
op te voeren, in het belang van ons volk,
doch ook in het belang van den boer zelf.
Ook teeltpremies worden dus niet ver
leend aan menschen die niets verbouwen.
Hieruit volgt dus dat U niet in de zelf-
verzorgingsregeling opgenomen kunt wor
den en dat dus aangewezen bent op
bonnen evenals ieder ander particulier
die niets verbouwt. Zoo gauw u uw land
weer in gebruik 'kunt nemen kunt. U
weer als zelfverzorger opgenomen worden.
Het vee is te vergelijken by boomgaarden,
die slechts dan winstgevend zijn, als zij
door voortdurende omenting, onderhoud en
vervanging op peil worden gehouden.
Éénmaal per jaar kan men veel doen aan
veeverbetering, n.l. In den dektyd: goede
kalveren komqn voort van goede stieren.
Behalve A.I.V.-?.imr bestaat er ook A.I.V.-
zout. Van dit speciale soort boterzout dat
den-,vïsschigen smaak van boter opheft,
werd in Zweden jn 1943 totaal 125.000 kg
verbruikt.
Ruim zieke aardappelplanten geregeld op,
als ge voor uw eigen pootgoed wilt zorgen
en rooi straks als het loof nog groey, is.
Vochtig warm weer werkt de aardappel
ziekte in de hand. Vergeet niet met een
koperhoudend middel te bespuiten.
Alvorens grasland te scheuren doet men
verstandig de kalk- en koperbehoefte van
den grond in orde te maken. Het bedrijfs-
laboratorium voor Grondonderzoek is ge
vestigd te Groningen, 'Prof. Van Hallstr. 3.
De dichtheid van de agrarische bevolking
per vierkanten kilometer-' stelt men voor
België op 76 p rt sonen, Nederland 72,
Duitschland 64, Frankrijk 22, Engeland 20
en de Vereenigde Staten 18.
Bij het uitzetten van proefvelden voor
meerjarige proeven kan men gebruik maken
van z.g. hoektegels. Met een buizenboor
kan men grensvoortjes maken.
Tengevolge van de huidige papier
situatie zien wij ons gedwongen
het aantal pagina's van ons week
blad te halv&sren. Terwjjl wy ver
trouwen dat deze maatregel tijde
lijk is, verzoeken wjj onzen mede
werkers hiermede rekening te
houden en artikels en berichten
zoo beknopt mogelijk in te zenden
