r/i
34 mm
dans
Shusaku Dormu Dance Theater
Het Folkloristisch Danstheater
Koninklijk Ballet van Vlaanderen
«Jazz Extension Dance Theater
zuidlandtheater
terneuzen
Schouwburg
Middelburg:
SHUSAKU DORMU
DANCE THEATER
don 9 jan, 20.00 uur
Prins van Oranje
Goes:
HET FOLKLORIS
TISCH DANS
THEATER
met seizoenen van jaar
en leven
vrij 17 jan, 20.00 uur
Concertzaal Zierikzee:
HET FOLKLORIS
TISCH DANS
THEATER
met Seizoenen van
jaar en leven
zat 18 jan, 20.00 uur
Schouwburg
Middelburg:
KONINKLIJK
BALLET VAN
VLAANDEREN
don 23 jan, 20.00 uur
Shusaku Dormu
Dance Theater in
Noon of the plant
Foto Marco Bakker
Noon is inmiddels de derde productie van het
doorgaans internationale gezelschap Shusaku
Dormu Dance Theater. Normaal gesproken interna
tionaal, want voor Noon koos artistiek leider
Shusaku Takeuchi vier Nederlandse dansers. Het
zeer eigen karakter van het gezelschap is echter
gebleven; dans, mime, beweging en muziek worden
tot een surrealistisch geheel aaneengeweven.
Belangrijk is de levende muziek.
Volgens Takeuchi gaat Noon over de avond, de
ochtend en de middag van de mens, die respectieve
lijk staan voor het onderbewustzijn, de menselijke
geschiedenis en de toekomst. Luuk Utrecht komt er
in de Volkskrant niet zo uit: 'Er zijn veel momenten
die vermoedelijk voor Shusaku wel iets betekenen,
maar die voor de niet ingewijde toeschouwer slechts
zinloze sierkunst opleveren.' Een van de dansers
(voor het eerst laat Shusaku alleen mannen
optreden) zegt in het stuk de volgende tekst:'Angst
heeft geen kleur. Laten we elkaar stevig omhelzen.
Pijn: een trap tegen je kloten... tegen die botte kop
van je. Pijn is angst. Het is belangrijk pijn te lijden'.
Luuk Utrecht houdt het er op dat de artistieke leider
de toeschouwer hiermee een sleutel geeft tot de
'moeilijk toegankelijke' choreografie. 'Mede door het
ceremoniële karakter van het bewegingsspel komt
het stuk vooral over als een bezweringsritueel voor
angst', meent Utrecht. Hoe het ook zij, er zijn
intrigerende scènes te zien. Nicole Bliek schrijft in
een Brabantse krant (welke kan ik helaas niet meer
nagaan): Het Shusaku Dormu Dance Theater heeft
dan ook verstand van wat mooi is en hoe dans,
muziek en licht tot een perfecte harmonische
eenheid gesmeed kunnen worden. Dat is iets
zeldzaams in Nederland.'
En Luuk Utrecht: 'Een prachtige scène is bijvoor
beeld de opening, waarin de dansers op elkaar zijn
geklauterd om het mythologische beeld van de
centaur (half mens half paard) op te roepen.'
Shusaku's werk toont veel verwantschap met de
Japanse buto-dans, waarin op grillige manieren met
verwrongen lichaamshoudingen wordt bewogen. In
Noon krijgt die verwrongenheid nog extra nadruk.
Mogelijk heeft dat te maken met de misvormde
mensfiguren van de schilder Francis Bacon. Deze
schilderijen vormden een inspiratiebron voor Shusa
ku.
Seizoenen van het jaar en leven is opnieuw een
themagericht en theaterachtig programma van Het
Folkloristisch Danstheater uit Amsterdam. De vier
seizoenen en de daarmee verbonden begrippen
jeugd (lente), adolescentie, volwassenheid en
ouderdom (winter) vormen het uitgangspunt om
vooral Hongaarse, Slowaakse, Bulgaarse en Roe
meense dansen in een samenhangend geheel op te
voeren. De dansen stammen uit de tijd, waarin 'het
leven op het land nog goed is', het geloof nog
diepgeworteld en de seksueel aktieve vrouw
onbekend. Dus zijn er in maagdelijk wit gestoken
meisjes te zien die in sierlijke rijen en kringen
optreden en stoere mannen die vaak ritmisch
dansen.
'Het begint theatraal aantrekkelijk', schrijft Luuk
Utrecht in de Volkskrant, 'met een Slowaakse dans
voor vrouwen (choreografie Stefan Nosal), die een
dansspel met kleurige linten uitvoeren, zoals bij
meiboomdansen in een opgewekte reinigingscere
monie rondom een stropop, die het oude jaar
voorstelt. Vervolgens laat Nosal mannen hun
uitbundige levensenergie demonstreren in een
bewegingsspel, waarin dieren worden nagebootst,
zoals mekkerende schapen en krachtig springende
kikkers. Met deze gymnastisch lenige mimografie
slaat Het Folkloritisch Dansensemble de richting in
van acrobatische virtuositeit. Uit het oogpunt van
theater is dit toe te juichen, ook al blijkt de gevraagde
acrobatische behendigheid (nog) niet altijd aanwe
zig te zijn.'
Isabelle Lanz ervaart de zomer als een te langdurig
onderdeel met te weinig spanning. In Trouw schrijft
ze: 'Pas als de herfst aanbreekt en charmante
Portugese en Franse dansen (van Lou Flagel)
worden afgewisseld met Scandinavische boertig
heid (van Dagfin Krogdrud) begin ik, paradoxaal
genoeg, warm te lopen voor dit programma.'
'En als de vrieskou van de winter het decor in een
koele lichtblauwe gloed zet en de eeuwige glimlach
van de gezichten geweken is, wordt met een fraaie
ingetogen Turks-sji'itischedans (van Ahmed Demir-
bag) en een verstilde Hongaarse dans (van Jolli
Foltin) eindelijk een theatrale spanning voelbaar.'
De uitgeweken R.ussische danser Valery Panov is
bezig het Koninklijk Ballet steeds verder op te heffen
naar een internationaal niveau. In zijn derde
programma van dit seizoen toont hij volgens Conrad
van de Weetering in het Algemeen Dagblad onder de
titel Panovaria een rijk scala aan solistische
topprestaties, terwijl het corps de ballet na de pauze
een zeer prille, uiterst muzikale Sacre di printemps
danst vol prachtige poëtische beelden.'
De korte fragmenten van voor de pauze zijn niet
januari
allemaal van gelijke kracht, maar technisch worden
ze stuk voor stuk met grote vaardigheid op het toneel
gezet. Een typisch Russisch element is het
beroemde gooi- en smijtwerk, waarbij ballerina's als
veertjes de lucht ingaan om daarna in fraaie standen
door hun partners te worden opgevangen. Conrad
van de Weetering: 'Werkelijk indrukwekkend wordt
echter pas het duet uit Don Quichote op muziek van
Leon Minkus. Andrea Hall en Ben van Cauwenbergh
dansen niet alleen technisch perfect, maar geven
daarnaast aan hun bewegingen nog een extra
zingende kwaliteit, waardoor de acrobatiek tot dans
wordt verheven.'
En: 'Nog verder reiken Marina Nicoleou en vooral
Mehmet Balkan, die behalve virtuositeit en zang
kwaliteit in Harlekinade ook nog een bijzonder
humoristisch spel opvoeren. Bij het zien van Mehmet
Balkan met zijn onvoorstelbaar hoge sprongen en
sterke toneelpersoonlijkheid kun je je enigszins
voorstellen welke indruk de beroemde Vaslav
Niinski ooit gemaakt moet hebben.'
De veertien dansers van deze Amsterdamse groep
nemen jazzmuziek als een ruim begrip: ze dansen op
Nina Hagen, de Pointer Sisters, Marvin Gayeen Pink
Floyd om maar eens wat te noemen. Doel is
propaganda te maken voor de jazzdans die in hun
ogen een even waardevolle kunstvorm is als klassiek
ballet. De dansers kwamen bij elkaar vanuit hun
interesse voor deze dansvorm in de hoop dat er
uiteindelijk serieuze dansvoorstellingen uit zouden
voortvloeien. Jazzdans is in Nederland merkwaardig
genoeg nog maar nauwelijks geaccepteerd, dus het
betekent dat de subsidies maar heel mondjesmaat
zijn. Dat heeft bijvoorbeeld gevolgen voor het aantal
repetities; ieder heeft ander werk nodig om te
kunnen leven. De groep drijft op enthousiasme en
idealisme. De leden zijn balletdocent of free-lance
danser. Een aantal maakt ook choreografieën voor
de groep.
De optredens zijn dan ook professioneel. Marjan
Mes van De Stem viel naar aanleiding van het
jazzballet in Breda vooral op de 'opvallende fysieke
kracht en uitstraling'. Ze schrijft verder: 'Dat
jazzballet meer uitdrukkingsmogelijkheden heeft
dan het beatballet, dat we vaak op de t.v. zien, bleek
vooral uit de werkstukken van Henny Kamerman en
uit Left over wine van de Amerikaanse choreograaf
Fred Benjamin, bij wiens groep Henny ook heeft
opgetreden in Amerika'. Het Limburgs Dagblad vindt
de voorstelling vooral uitblinken door de grote
variatie aan dansstijlen. Ook dit blad prijst de
balletten van Fred Benjamin en artistiek leider Henny
Kamerman, nu om de spanning en dynamiek.
'Waarbij de vraag in hoeverre de dansbewegingen
aan het jazzballet zijn ontleend, aan het klassieke
ballet, de acrobatiek of aan de vrije dansuitdrukking,
uiteindelijk minder belangrijk is.'
Annick Petit van Het
Koninklijk Ballet van
Vlaanderen in een
dans van Valery Panov
Foto J.M. Botteguin
JAZZ EXTENSION
DANCE THEATER
veertien jazzdansers
don 29 jan, 20.00 uur
Pfififijanuari 35
