r
NJ
as mm
ZZ film
Andrej Rublev
Gone with the wind
Oberst Redl
Succes is the best revenge
film
Bellissima
Viaggio in Italia
Hotel des Amériques
Qt- c-
Plenty
The river
Scène uit Andrei
Rublev
Meccano Middelburg:
ANDREJRUBLEV
do 16 jan, 20.30 uur
vrij 17, za 18 jan, 20.00
zon 19, di 20, wo 21 jan
20.30 uur.
GONE WITH THE
WIND
Cinematheek/
filmgeschiedenis
Regie: Victor Fleming
ma 13 jan, 20.30 uur
di 14 jan, 20.30 uur
OBERST REDL
do 9 jan, 20.30 uur
vrij 10, za 11 jan, 20.00
zon 12, wo 15 jan,
20.30 uur
SUCCES IS THE
BEST REVENGE
do 23 jan, 20.30 uur
vrij 24, za 25 jan,
20.00 uur
zon 26, wo 29 jan,
20.30 uur
De film vertelt het drama van een kunstenaar die
onder invloed van de afgrijselijke wereld om zich
heen juist niet tot schilderen komt en als monnik
daarin niet de hand van God wil herkennen,
waardoor hij geen wanden van kloosters en kerken
kan versieren. Tot hij, inmiddels bijna een bejaard
man, een jonge klokkengieter ontmoet die aan het
werk is in opdracht van een wreed grootgrond
bezitter. De jongen kreeg de opdracht om een
enorme klok te vervaardigen, omdat zijn vader op
zijn sterfbed hem het geheim van de zuivere
klokketoon had ingefluisterd. Hij werkt als een
bezetene, blaft iedereen af en lijkt nooit te slapen. De
klok is klaar, het hele kasteel en dorp lopen uit om het
gevaarte voor het eerst te horen luiden, ledereen
juicht, maar de jongen barst in tranen uit in Rublev's
armen. Zijn vader had hem nooit een geheim
verraden, hij heeft maar wat gedaan. Zijn klok berust
op een leugen. Op dat moment breekt er voor het
eerst blijdschap door op het gezicht van Rublev.
Eindelijk begrijpt hij de inhoud en de zin van artistiek
talent.
Deze film van Victor Flemming is een van de beste
voorbeelden van een verhaal-op-film vertellen,
terwijl het bijna vier uur boeiend blijft. Magaret
Mitchell's boek is in feite een stuiverroman over de
Amerikaanse burgeroorlog met in het middelpunt
een feeksachtige zuidelijke schoonheid, Scarlett
O'Hara, prachtig gespeeld door Vivien Leigh
waarvoor zij een oscar ontving, evenals trouwens de
film, regisseur Flemming, scenarist Howard en vele
anderen. De verhalen rond de film zijn net zo
legendarisch als de film zelf. Een gigantisch project
zoals het maar weinig voorkomt. Naast Vivien Leigh
Clark Gable in de hoofdrol.
Na het enorme succes van Mephisto (dertien grote
filmfestivalprijzen en de Oscar voor de beste
buitenlandse film) is de regisseur Istvan Szabo nu
terug met een film die veel gelijkenis vertoont met
Mephisto: Oberst Redl.
Redl was de kolonel die gedreven door ambities een
snelle carrière maakte en uiteindelijk op het
ministerie van defensie in Wenen terecht kwam, waar
aartshertog Franz Ferdinand zich sterk maakte tegen
de keizer. Om de discipline van het afgebrokkelde
leger te herstellen moest Redl, inmiddels ook hoofd
van de inlichtingendienst, een schijnproces organi
seren tegen een hoge autoriteit, die zou spioneren
voor een vijandelijke mogendheid. En toen- werd
Redl het slachtoffer van een va;strik die hij vooreen
ander aanlegde. Hem werd tenslotte nog de gunst
verleend zelf een einde aan zijn leven te maken.
Op het eind van zijn leven is Redl iemand die een
schijnidentiteit heeft opgebouwd. Van zijn eenvou
dige komaf wil hij niets meer weten, zijn homosexua-
liteit verbergt hij, voor collegialiteit en vriendschap is
geen plaats bij deze man wiens carrière op de eerste
en laatste plaats staat en die zich vasthoudt aan een
bijna religieuze verering van De Keizer.
De film is een kritisch portret van 'de' Poolse
kunstenaar in ballingschap. Michael York speelt
de internationale gefêteerde maar in financiële
moeilijkheden verkerende theaterregisseur Alex
Rodak. Zijn familie wordt vertolkt door
Skolimowski's eigen vrouw en zijn beide zoons
lanuari
(Joanna Sczerbic, Michael Lyndon die meeschreef
aan het scenario, en George Skolimowski). Terwijl
de in ballingschap levende kunstenaar het al niet
gemakkelijk heeft met zijn auto, die maar niet wil
starten, met zijn huis dat op instorten staat en
verder met iedere toevallige voorbijganger op
straat, wordt hij voortdurend gehinderd door de
verstoorde relatie met zijn in moeilijkheden
verkerende vaderland. De avantgardistische
politieke theatershow, die hem ongetwijfeld voor
eens en voor altijd van Polen zal vervreemden en
hem tot dissident zal maken, krijgt hij met de
grootste moeite van de grond. Niet alleen omdat
de bank weinig ziet in onbeperkt krediet, maar
ook door Rodaks eigen ambivalentie en slordige
werkhouding. Door zijn eigen problemen gunt hij
zich niet de tijd zich te verdiepen in de niet
minder Poolse dilemma's van zijn zestien jaar
oude zoon, die uiteindelijk zal kiezen voor
terugkeer naar Polen, juist op het moment dat zijn
vader de banden met het vaderland definitief
verbreekt.
Bellissima, Visconti's derde film, is in vele opzichten
een buitenbeentje, vooral door de komische, lichté
toon. Uitgangspunt was een verhaal van Cesare
Zavattini, een belangrijke naam uit de gouden tij<f
van het Italiaanse neo-realisme. De sentimentele
vertelling komt in het kort neer op de droom van een
Romeinse volksvrouw om rijkdom en geluk te
bereiken via de filmcarrière van haar kleine
dochtertje. Nog net op tijd ontdekt zij dat de
glitterwereld van Cinecitta slechts op schone schijn
berust en dat men beter zijn integriteit kan bewaren
door de armoede waardig te dragen.
De filmcarrière van Roberto Rossellini is voor een
niet gering deel bepaald door zijn relatie met Ingrid
Bergman. Ze trouwden, kregen kinderen en vol
gens menig criticus was het verloop van hun
relatie vrij nauwkeurig te volgen aan de hand van de
films die zij samen maakten, toten met Angst (1954).
Toen was de liefde over en ook zo'n beetje de
speelfilmcarrière van Rossellini. Viaggio in Italia, in
1954 gemaakt tegen het einde van de vijfjarige
verhouding, lijkt qua inhoud inderdaad aan die
zienswijze te beantwoorden. Een Brits echtpaar reist
naar Napels, waar de man een prachtige villa heeft
geërfd. Ze merken dat hun huwelijk weinig inspiratie
meer biedt. Daar zouden de reis, het mooie huis en
het verblijf tussen de talloze kunstschatten wellicht
verandering in kunnen brengen. Maar nee, de
Vesuvius vertoont geen aandrang tot een uitbarsting
en overheersend zijn de opgravingen van Pompeï.
De man zoekt al snel zijn heil op Capri en als hij
terugkomt, besluit het stel tot een echtscheiding -
niet zonder symboliek: bij een opgraving. Als het
echtpaar, na de afspraak over een scheiding,
teruggaat naar huis, raakt de auto vast in een
processie in Napels, waar een wonder schijnt te
gebeuren, want de menigte begint opeens Miracolol,
Miracolo! te roepen. Onder de indruk geraakt, besluit
het paar de scheiding alsnog geen doorgang te laten
vinden.
Biarritz, buiten het toeristenseizoen. Een man en een
vrouw ontmoeten elkaar bij toeval. Zij leeft in het
verleden. Haar gedachten worden overheerst door
lit\H \K L-/1T «X'AVU-Rt.
W
herinneringen aan haar gestorven minnaar. Hij liet
haar een groot onbewoonbaar huis na. De man
verliest zich in toekomstdromen zonder ook maar
iets te doen om ze concreet te maken. Hij woont in
een hotel dat verbouwd en verkocht wordt. Zijn
moeder en zus drijven het hotel nog wel. Als het
heropend wordt, blijkt de vrouw naar Parijs te zijn
vertrokken. Op sobere en aangrijpende manier
verfilmde Téchiné verschillende vormen van een
zaamheid zonder zwaarwichtigheid of pathos.
Plenty is oorspronkelijk een toneelstuk van David
Hare. Eén van de thema's van dit stuk -en eveneens
van de film- is de Engelse klassenmaatschappij,
uitgewerkt in de geschiedenis van een Engelse
vrouw die tijdens de tweede wereldoorlog als agente
in Frankrijk werkt, na de oorlog trouwt met een
diplomaat en uiteindelijk gek wordt, omdat zij haar
plek niet kan vinden in het leven en vooral die
Engelse maatschappij. De structuur van het scenario
vertoont enige overeenkomst met De Aanslag van
Harry Mulisch. Tegen de achtergrond van beslissen
de momenten in de naoorlogse politieke geschiede
nis wordt de ontwikkeling van de hoofdpersoon
geschetst, die de oorlog en haar liefde in die oorlog
maar niet vergeten kan. Het enthousiasme van vlak
na de bevrijding, dat alles anders en beter zou
worden, verbrokkelt langzaam in de confrontatie met
de veerkrachtige restauratie van de machthebbers.
Hare beschouwt de Suez-crisis van 1956 als point of
no return in de neergang van het Empire; het is het
moment dat de hoofdpersoon Susan de schijn ook
niet langer op kan houden en in een hysterische
scène haar gasten beledigt en zo de loopbaan van
haar man breekt. De ontreddering van het after-
dinner gezelschap overziend, stelt de diplomaats
vrouw voor om maar weer opnieuw aan tafel te gaan
en het ritueel te heropenen: There's plenty....
The river zet in scherpe termen de macht van Big
Bissiness tegenover de mythe van de vrije boer op
zijn eigen land. Daarom wordt de film in Amerika als
'links' beschouwd, terwijl in Europa juist de
benadrukking van verbondenheid met de aarde,
0
Hötel des Amériques
Meccano Middelburg:
BELLISSIMA
Cinematheek/
filmgeschiedenis
Regie: Luchino
Visconti
ma 20 jan, 20.30 uur
VIAGGIO IN ITALIA
Cinematheek/film-
geschiedenis
Regie: Robert
Rossellini
ma 27 jan, 20.30 uur
di 28 jan, 20.30 uur
Electro Middelburg:
HÖTEL DES
AMERIQUES
regie: André Téchine
met Catharine Deneu-
ve, Patrick Dewaere
wo 8 jan, 20.30 uur
organisatie: ZVU
PLENTY
Regie: Fred Schepisi
met Meryl Streep,
Sting, Tracy Ullman
vrij 10, zat 11,ma13en
di 14 jan, 20.30 uur
THE RIVER
Regie: Mark Rydell
met Mark Gibson en
Sissy Spacek
wo 29 jan, 20.30 uur
Organisatie: ZVU
PHnfljanuari 39
