film
On Golden Pond
Irreconcilable differences
On the waterfront
A zed and two noughts
The man who knew too much
film
Vier keer Joris Ivens
De glimlach van een zomernacht
La dolce vita
ze willen zonder rekening te hoeven houden met de
ander. Aandoenlijk is het om te zien hoe de ouders
zich wel samen inspannen om de huwelijken van hun
kroost te redden. Eerder dan de vrouw komt de man
tot de conclusie, dat hun lange huwelijk onuitwis
baar is; gebonden door hun herinnering en
wederzijds begrip.
Voor hun acteerprestaties in deze film ontvingen
Hepburn en Henry Fonda een Oscar en namen
tegelijkertijd afscheid van hun filmcarrière. Als een
bejaard echtpaar vormen zij een onvergetelijk duo,
waarbij het pessimistische gebrom van Fonda als
oude professor wordt geëgaliseerd door het blije
optimisme van Hepburn als zijn vrouw. In hun
zomerhuis aan een meer worden zij overvallen door
de onverwachte komst van hun dochter, die haar
aanstaande stiefzoontje bij hen parkeert. Na
aanvankelijke strubbelingen met dit eigenwijze
jongetje blijkt hij toch hun verblijf daar op te
vrolijken. Als hun dochter terugkeert en er een
betere verstandhouding komt dan er eerst was, loopt
het verhaal met een 'happy ending' af.
Behalve een milde satire op de gang van zaken in
Hollywood is deze film ook een romantische
komedie over de driehoeksrelatie tussen een man,
zijn vrouw en hun kind. Een begaafde jonge
filmhistoricus ontwikkelt zich tot een beroemd
regisseur, maar na een fatale flop met een film volgt
zijn ondergang. (O'Neall liet er in een interview geen
twijfel over bestaan, dat zijn personage sprekend lijkt
op Peter Bogdanovich). Zijn echtgenote, een
bedreven schrijfster van kinderboeken, wordt daar
entegen met een bestseller rijk en beroemd. Dit alles
heeft hun echtscheiding tot gevolg. De raamvertel
ling van de film speelt zich af tijdens de rechtzaak van
de tien-jarige dochter versus haar reeds van elkaar
gescheiden ouders. Haar eis is betere (pleeg)ouders.
Een nieuwe wet in Californië biedt namelijk de
mogelijkheid aan een kind om zich van zijn/haar
ouders te laten scheiden. In flash-backs vertellen de
ouders hoe ze elkaar twaalf jaar geleden leerden
kennen.
Budd Schulbergs verslag over New Yorkse haven
vakbonden, met Marlon Brando als onvergetelijke
mislukking, Steiger als zijn listige broer, Cobb als
zijn baas in het havenkwartier en Saint als het meisje
van wie hij houdt.
Winnaar van acht oscars, waaronder beste film,
beste acteur (Marlon Brando), beste actrice in een
bijrol (Saint), beste regie (Elia Kazan) en beste
oorspronkelijk scenario. Een film uit 1954.
A zed and two noughts, een Brits-Nederlandse co
productie, is voornamelijk opgenomen in diergaarde
Blijdorp in Rotterdam. In deze film probeert Peter
Greenaway opnieuw een complete santekraam van
originele vondsten samen te trekken in een bizar
verhaal. (Op nieuw: hij deed dat eerder in de niet
onverdienstelijke film The draughtsman's contract.)
Het 'verhaal' draait om twee broers. Ze werken in een
dierentuin en worden op slag weduwnaar, als hun
echtgenotes omkomen bij een auto-ongeluk voorde
poort van de dierentuin. De oorzaak: een laag
vliegende witte zwaan vloog dwars door de voorruit.
Alleen de bestuurder van de wagen, Alba Bewick,
overleefde het ongeval, maar moest wel een been
missen. Diep getroffen door het verlies, komt bij de
broers Oswald en Oliver (Brian en Eric Deacon) de
vraag op naar de betekenis van het leven. Ze storten
zich daarna met overgave op enerzijds de evolutie
geschiedenis en anderzijds op het bestuderen van
het rottingsproces bij dode dieren. Ook maken ze
kennis met de éénbenige Alba, van wie ze al sterker
gecharmeerd worden en met wie ze beiden het bed
zullen delen. Deze driehoeksverhouding wordt met
argusogen bekeken door de chirurg Van Meegeren
(Gerard Thoolen), die probeert zijn assistente
Caterina Bolnes (Guusje van Tilborgh) in de strijd te
gooien om de twee broers van Alba weg te lokken.
Door de vaart waarmee alles gebracht wordt, geeft
Greenaway zijn publiek geen seconde de kans om
zich te vervelen, maar tegelijk dus ook niet de
mogelijkheid om even bij te komen.
The man who knew too much van Alfred Hitchcock,
waarin Doris Day het onsterfelijke Que sera, sera
zingt, is de Amerikaanse versie van de Engelse film
uit 1934. Volop spanning, beginnend in Marakesj,
waar het zoontje van de MacKenna's gekidnapt
wordt. Het spoor leidt naar Londen en uiteindelijk
naar de Royal Albert Hall, waar een diplomaat van
Hannah K.
Electro Middelburg:
ON GOLDEN POND
wo 19 febr, 20.30 uur
IRRECONCILABLE
DIFFERENCES
wo 19 febr, 20.30 uur
Meccano Middelburg:
ON THE
WATERFRONT
ma 3 febr, 20.30 uur
A ZED AND TWO
NOUGHTS (zoo)
don 6 febr, 20.30 uur
THE MAN WHO
KNEW TOO MUCH
ma 10 febr, 20.30 uur
42 IMlTlfebruari
The man who knew too much van Alfred Hitchcock
een niet nader genoemde ambassade vermoord
dreigt te worden op het moment van de bekkenslag
in een concert. Met het crescendo in de muziek stijgt
de spanning in de zaal. Het is een van de
spannendste en meest klassieke scènes die Hitch
cock ooit in elkaar heeft gezet. De film is een perfect
voorbeeld van de verhaalstructuur die Hitchcock
onveranderlijk nastreefde en waarbij de hoofdper
soon onschuldig verstrikt raakt in misdadige
activiteiten. De indentificatiemogelijkheden worden
daardoor vergroot: de toeschouwer laat zich
gemakkelijker meeslepen. De (kleuren)film dateert
van 1956.
De brug, 1928
Met zijn studie over de Rotterdamse spoorbrug over
de Koningshaven kwam Joris Ivens voor het eerst als
filmer in de openbaarheid. Op 5 mei 1928 vond de
première plaats voor de nog geen jaar geleden
opgerichte Nederlandse Filmliga in Amsterdam. De
film werd enthousiast ontvangen en vooral om de
montagetechniek bewonderd. Voor Ivens zelf was
'De Brug' nog een experiment, een eerste schrede,
naar het vinden van een eigen stijl. Hij maakte de film_
met een eenvoudige handcamera en aan de hand van*
een kaartsysteem ontwierp hij een schets voor zijn-
filmstudie van de hefbrug.
Indonesia calling, 1946
Eind 1944 werd Joris Ivens door de Nederlandse
regering in ballingschap aangesteld als officieel -
filmadviseur om Nederlands-lndië, zodra dit bevrijd
zou zijn, te stimuleren en bij te staan in de
ontwikkeling van de film. In afwachting hiervan
reisde Ivens alvast naar Australië waar hij lezingen
hield bij vertoningen van zijn films. Meteen geleende
camera begon Ivens in de havens van Sydney aan
een verslag over de stakingen die Australische en
andere havenarbeiders, alsmede de matrozen van
grote schepen die op Indië voeren, hadden
uitgeroepen om hun sympathie te betuigen met de
jonge republiek Indonesia en om te protesteren
tegen de wapen- en troepenzendingen. Deze
stellingname van Ivens liep in Nederland tenslotte uit
op het doodzwijgen van overheidswege van een van
de grootste en meest internationale Nederlandse
filmers.
Regen, 1929
In december 1929 beleefde de Amsterdamse
Filmliga de première van Regen, nog altijd een van
de merkwaardigste producten uit het oeuvre van
Joris Ivens. Dit filmgedicht, dat Ivens met Manus
Franken maakte, is geladen met melancholie en
doortrokken van een triestheid, die waarschijnlijk
voor een groot gedeelte aan Franken moet worden
toegeschreven. Ivens beschouwt zichzelf voorna
melijk als cameraman van de film.
Spanisch Earth, 1937
Over Spaanse Aarde schreef Jan Blokker in 1959 in
het Algemeen Handelsblad: 'In '36 toen in Spanje iets
hegon dat nog maar weinigen al begrepen als
voorspel van de Tweede Wereldoorlog zei Ivens zijn
'eerzame werk in New York vaarwel, en vertrok naar
parijs. 'Ik wist dat daar iets aan de hand was', zegt hij
nu- 'niemand begreep nog precies wat, we hadden
vreemde voorstellingen van wat we er zouden
kunnen doen. Met Hemingway had ik een scena-
rio'tje uitgewerkt dat de hele geschiedenis behelsde
van de weg van Valencia naar Madrid waarlangs,
zoals we wisten, nu gevochten werd. Het was een
historische weg, maar ach Een verontschuldi
gend gebaar dat later verklaard zal worden.'
Het commentaar in de film is van, en gesproken door
Ernest Hemingway.
Dit was, in 1955, al de zestiende film die Ingmar
Bergman regisseerde, maar de eerste die in het
buitenland, ook in Nederland, grote aandacht trok.
De glimlach van een zomernacht zou uniek blijven in
Bergman's oeuvre: een stijlvolle, bitter-zoete kome
die over de gebeurtenissen die gedurende één nacht
plaatsgrijpen op het landgoed ,van een oude
courtisane, die het royale huis gekregen heeft van
een ex-minnaar in ruil voor de belofte dat zij nooit
haar memoires zal schrijven. De courtisane heeft een
dochter, die een bekend actrice is en die haar
moeder overhaalt een feestje te geven en daarvoor
de Egermans en de Malcolms uit te nodigen.
Egerman is de advocaat waarmee de actrice vroeger
gehuwd is geweest en die zij terug wil, graaf Malcolm
is de legerkapitein die zij tegenwoordig als minnaar
heeft en die zij kwijt wil
Ingmar Bergman: 'Ik vond het een uitdaging,
technisch gezien, een komedie te maken met een
mathematische verhouding, man-vrouw, man-vrouw
vier paren; ze tegen elkaar uit te wisselen en dan
de vergelijking uit te werken.'
Een journalist, Marcello Mastroianni, rent van
primeur naar schandaal naar feest. De artistieke,
intellectuele en sociale jet-set van Rome, bewaart
cynische afstandelijkheid, maar ontdekt te laat toch
van zichzelf en van het 'echte' leven te zijn
vervreemd. Ook na het wegebben van het schandaal
-aristocraten had Fellini in hun huizen en kastelen
laten filmen en zij voelden zich vervolgens te kijk
gezet- blijft dit fresco van de vroege jaren zestig één
van de besteen in elk geval meest toegankelijke films
uit zijn oeuvre, met spectaculaire, aangrijpende en
vermakelijke episode. Fellini maakte La dolce vita in
1960.
Joris Ivens
Meccano Middelburg:
JORIS IVENS met
De brug
Indonesia calling
Regen
Spanish earth
di 11 febr, 20.30 uur
DE GLIMLACH VAN
EEN ZOMERNACHT
ma 17 febr, 20.30 uur
LA DOLCE VITA
ma 24 febr, 20.30 uur
Ifflfebruari 43
