paul de nooijer
paul de nooijer
Tijdens de ontmoeting met Paul de Nooijer naar
aanleiding van zijn komende tentoonstelling in de
Vleeshal te Middelburg, was er het moment waarop
hij sprak van 'rozen plukken van het behang'.
Hiermee verwees hij naar een werk van hem uit 1977,
de foto met de titel 'wall flowers', waarop hij zichzelf
in beeld gebracht heeft tegen de achtergrond van een
met rozenmotief behangen wand en waarbij hij een
bos met rozen in de hand houdt. De foto werkt hier als
venster op een realiteit, waarbinnen het object dat
aanwezig is in het twee-dimensionaal patroon, een
nadrukkelijke aanwezigheid krijgt in de tastbare
vorm van een bos rozen.
I In hetzelfde jaar geconcipieerd en drie jaar later
gerealiseerd, is zijn ontwerp voor het gebouw voor
apparatenbouw en procesindustrie aan de Tech
nische Hogeschool in Delft, waar hij in een grote hal
twee wanden heeft gebruikt voor een fotografische
weergave van de tuin van Le Nötre in Versaille. Het
betreft echter geen getrouwe weergave; door
omklappingen en herhalingen is het karakteristiek
ruimtelijk karakter verhevigd. In dit fotografisch
tafereel dat de wanden van de werkelijke ruimte
verhult, is de 'Temple d'Amour' opgenomen waarvan
de zuilen een soort projectie vinden in de zuilen die
als objecten in de hal geplaatst zijn.
In de wijze van tot stand komen geldt er bij Paul de
Nooijer een onderscheid tussen deze twee beide
typen werk, het autonome beeld en het project.
Binnen het autonoom werk is er vaak de foto, veelal
tot stand gekomen door vooraf situaties in een ruimte
te creëren; de mensen die hier figureren en de
situaties dragen, zijn uit het gezin en de heel goede
vrienden die daar dicht bij staan. De ruimte waar dit
i plaats vindt is het eigen huis, waarvan de ruimtelijke
karakteristieken impulsen kunnen leveren. Het huis
is hier tegelijk een beschutting waarbinnen in vrijheid
geopereerd kan worden, steeds wijzigingen kunnen
plaats vinden, tot alle beeldcomponenten zich in de
juiste samenhang vertonen en de camera dit
opneemt. Anders ligt het bij de projecten waar het in
uiterlijke vorm complexer werk noopt tot een
strengere en wellicht afstandelijker werkwijze.
Dat er niettemin verbindingslijnen lopen, kan blijken
uit een recent werk voor een gebouw in Nieuwegein,
waarvoor hij de ruime hal van het achttiende-eeuwse
pand dat hij bewoont met de camera 'aftast' in zowel
horizontale als verticale richting en zo tot een
samenstelling van opnamen is gekomen, welke hij
later in een ruimtelijke samenhang, die de perspec
tivische werking versterkt, in de nieuw gebouwde
school plaatst.
Voor de Vleeshal van Middelburg heeft hij nu een
project ontwikkeld, waaraan het volgende
voorafging: zesendertig hem goeddeels onbekende
personen hebben zich beschikbaar gesteld om op
een zeker ogenblik in de Vleeshal tegenwoordig te
zijn en er zo'n plaats in te nemen dat zij als groep een
quadraat omlijnen, in diagonale positie ten opzichte
van de lijnwerking van het tegelpatroon op de vloer.
Vervolgens is Paul de Nooijer hier met de camera drie
maal omheen getrokken om op een vaste afstand de
personen, de een na de ander te fotograferen. Deze
foto's zijn op de tentoonstelling aan te treffen; hier
figureert het publiek middels de foto's om zich
daarmee te binden aan de bezoekers die figureren
binnen de tentoonstelling. De foto's van voeten,
middenrif en hoofden vormen carrés, die verbonden
zijn met de maat van de tegelvloer en de ruimtelijk
heid van de Vleeshal, als betrof het er Paul de
Nooijers persoonlijke beeld van een ontwerp voor
een tuin.
29
'sontwerp project Vleeshal Middelburg, in progress.
Vleeshal Middelburg:
13 maart t/m 19 april
(catalogus)
Galerie Olympus,
voorheen Galerie Fiolet,
Amsterdam
8 maart t/m 4 april
(recent werk)
Bouwfonds Nederlandse
Gemeenten,
Hoevelaken
6 t/m 31 maart
(overzicht)
Henric Borsten
