theater
Twee eenakters van Parlando
Reimerswaal Amateur Festival
Peter Faber
Boefje
Glazen Speelgoed
theater
Tineke Schouten
De Babysitrevue
Kabaret Dubbel Dwars
The Stuffed Puppet Theatre
Drie is Teveel
Agnes van God
Beef Squad
Schouwburg Middelburg, 19 maart
Na twee jaar van bezinning treedt de
Middelburgse toneelgroep Parlando weer
voor het voetlicht met twee stukken van
dissidenten: Oorlog op Driehoog van de
Tsjech Pavel Kohout en In Volle Zee van
de Pool Slawomir Mrozek. Bij gebrek aan
een klein theater in Middelburg moet de
voorstelling in de schouwburg worden
gespeeld.
Het zal niet meevallen voor een voorna
melijk uit liefhebbers bestaande groep als
Parlando die toneel brengt voor jongeren
op en buiten de scholen om de schouw
burg vol mensen te krijgen. Bovendien
zijn het geen eenvoudige toneelstukken.
Mrozek woont in het westen maar schreef
In Volle Zee nog in Polen, in 1961. Het is
satirisch theater over de communistisch
georganiseerde Poolse maatschappij,
maar zo menselijk beschreven dat het
overal herkenbaar is. Drie schipbreuke
lingen, een dikke, een magere en een
gewone, redetwisten over de redenen
waarom een van hen tot voedsel van beide
anderen moet worden.
Oorlog op Driehoog schreef Kohout
tussen 1971 en 1973. In zijn eigen land kon
hij sinds de bevriezing van de Praagse
Lente niet meer publiceren. In de tijd
ervoor was hij in het hele Oostblok een
veel gespeeld schrijver. Daarna alleen nog
in het westen. Als lid van Charta 77 werd
hij verscheidene malen gevangen gehou
den. Na een tijdelijke baan als dramaturg
in Wenen mocht hij zijn land niet meer in.
Op de inhoud afgaand lijkt Oorlog op
Driehoog een cynisch stuk. Twee vrede
lievende burgers krijgen door de staat de
rol van strijders opgedrongen. Terwijl de
generaals toekijken, vechten zij zich
dood.
Dorpshuis Kruiningen, 14 maart
Amateurs op het gebied van muziek
maken, toneelspelen, dansen, enzovoort
krijgen de kans hun mogelijkheden te
laten zien.
Links boven:
De Babysitrevue.
Midden:
Cabaret Dubbel Dwars in De Vogelaar
Foto Chris van Bree
Schouwburg Middelburg, 3 maart;
Prins van Oranje Goes, 4 maart
De nieuwe voorstelling van Faber, Cupi
do, heeft een merkwaardige scheiding
teweeggebracht tussen landelijke en re
gionale bladen in de manier waarop de
voorstelling werd ontvangen. Critici van
Parool, Volkskrant, NRC zijn ontevreden
ondanks zijn bij vlagen adembenemende
techniek, de critici met een kleiner ver
spreidingsgebied genoten van de voor
stelling. Volgens Henk van Gelder in de
NRC speelt veel van wat Faber in zijn
theater-solo's doet zich af op het niveau
van een kinderspelletje, gespeeld met de
inzet en overtuiging van een volwassen
man, de verbazing van een ietwat uit de
krachten gegroeid groot kind.
Van Gelder: 'Cupido heeft die momenten
ook weer en langzamerhand worden ze
voorspelbaar. De associatieve flarden
waaruit zo'n voostelling ontstaat, leunen
sterk op zijn uitstraling. Faber pakt er nog
steeds een breed publiek mee in, met zijn
straatjongens-charme, zijn lenige mimiek,
zijn innemende grijns en zijn talent om
schijnbaar toevallige requisieten een ei
gen leven te geven.'
Marjan Mes heeft het in De Stem over
Fabers kunde 'ongelooflijk beeldend
mensen, dingen en verschijnselen' op te
roepen. 'Een boom gaat ruisen en een
buik gaat rommelen. Vreemde zaken op
het toneel, maar binnen Fabers fantas
tische logica volkomen acceptabel.'
Schouwburg Middelburg, 7 en 8 maart
Boefje is een klassieker in het vaderlandse
toneel. Jaap van de Poll bewerkte de
roman van M.J. Brusse, de vader van vier
bekende zoons, voor de Stichting Neder
lands Volkstheater, zoals Nooy's Volks
theater nu is gaan heten. Het verhaal: een
veertienjarig schooiertje groeit op in het
Rotterdam van rond 1900. Thuis vindt hij
niet de warmte waaraan hij zo'n behoefte
heeft. Hij zwerft door de stad, bedelend en
alles stelend wat los en vast zit. Dat doet
hem uiteindelijk voor de rechter belanden.
Een lach en een traan. En veel liedjes.
Schouwburg Middelburg, 10 en 11 maart;
Concertzaal Zierikzee, 14 maart
Ellen Vogel, Josine van Dalsum, Paul
Röttger en Hans Cornelissen vertolken de
rollen in dit uit de jaren veertig daterend
stuk, het eerste grote succes van Tennes
see Williams. John van de Rest regisseer
de het zorgvuldig naar de aanwijzingen
van de schrijver. Decor, kostuums en
belichting geven dan ook het povere
milieu in de crisistijd anno 1939 weer.
Voor de een heeft Glazen Speelgoed nog
jteeds geldigheid, voor een ander is het
slechts kijken naar het (mooie) spel van
bekende acteurs en actrices.
Williams voert een gezin ten tonele, waar
in iedere figuur op telkens andere manier
de naargeestige werkelijkheid probeert te
ontvluchten. De ambitieuze moeder doet
dat met eindeloos gebabbel over haar
gelukkige jeugd en met strenge handha
ving van fatsoensregeltjes. Haar zoon
zwelgt in bioscoopbezoek en schrijft poë
zie. Haar dochter, een mank en verlegen
meisje, isoleert zich meer en meer in
dromerij bij glazen figuurtjes en grammo-
foonmuziek. En de al verloofde jongeman
die moeder aan de dochter wil koppelen,
verbergt zijn teleurstellingen door 'posi
tief te denken'. Uiteindelijk bevrijdt de
zoon zich door weg te lopen.
Prins van Oranje Goes, 18 maart
Gekke typetjes, bij voorkeur van Utrecht
se origine en natuurlijk met Utrechts
accent, vlotte conferences en grappige
liedjes zijn ook weer de belangrijkste
ingrediënten van haar nieuwe show Tien
m Topvorm. Tineke gaat niet diep, maar
zorgt met haar combo voor een onbe
kommerd avondje lol.
Schouwburg Middelburg, 18 maart
Vier babysits en één kind, een kakkineus
echtpaar, een televisie-presentator in
doodsangst, de perfecte vrouw, het beest
in een bedeesde jongen en een revolver.
Met deze gegevens regisseerde Haye van
der Heyden (vroeger artistiek leider van
cabaretgroep Purper) een bizarre thriller,
komedie, kamermusical of hoe je het ook
mag noemen. Op de smeuïge muziek van
Henny Vrienten reppen de spelers zich als
stripfiguren door de tijdgeest. De teksten,
ook van Van der Heyden, zijn op zijn best
in de onnadrukkelijke grapjes en de ab
surde wendingen. Een kleine sfeerteke
ning: de buurvrouwen begroeten elkaar
echt hartelijk met de woorden: 'Meid, wat
ben jij oud geworden!' 'Meid, anders jij
wel!', antwoordt de buurvrouw. Intussen
heeft zij een verhouding met de heer des
huizes. Alles gaat per video (toneel heet
levende televisie), dieren bestaan niet
meer, een revolver heet 'een ouderwetse
handverdelger'.
De spelers, Sylvia Millecam, Jan Mesdag,
Johnny Kraaykamp jr, Maeve van der
Steen en Carolien Somerwil scheppen
een zichtbaar genoegen in het tonen van
de verwarring die overigens voor het
publiek heel wel te volgen is.
Schouwburg Middelburg, 20 maart
Na het niet zo bijster goed ontvangen en
vrij grove Levend Verbrand heeft Dubbel
Dwars met De Vogelaar een bij vlagen
ontroerend en vrijwel steeds boeiend
cabaretprogramma neergezet. Jack Spij
kerman is de vader die als boswachter
allang aan de kant is gezet, maar als
vrijwilliger het bos blijft onderhouden. Hij
houdt van de vogels, meer dan van de
mensen en hij is verbitterd dat zijn zoon
van huis is weggelopen. De zoon, ook
Jack Spijkerman, is weer teleurgesteld
over de liefdeloosheid van zijn vader.
Zoon is actievoerder en pa is rechts - het
blijft links cabaret - maar het is stukken
genuanceerder dan het vorige program
ma. De verhouding vader-zoon is aanlei
ding voor een aantal schitterende confe
rences, zij vormen met de liedjes van Arie
van der Wulp en Joop van Dijk hoogte
punten in het programma, meent Anita
Löwenhardt van Trouw.
Schouwburg Middelburg, 21 maart
Door het Festival of Fools bleef de Austra
lische poppenspeler Neville Tranter in
Amsterdam hangen. Hij maakt voorstel
lingen voor volwassenen, waarin angst,
wreedheid en pijn steeds hoofdrollen
vervullen. In Middelburg brengt hij een
tweeluik: Manipulatoren Underdog. Hans
Oranje zag de voorstelling voor Trouw
een kleine anderhalf jaar geleden. 'In zijn
vorige programma, De Zeven Hoofdzon
den, speelde Tranter een rol, die van
Mephisto, de duivelskunstenaar. Ironie en
boosaardigheid leverden daarin een sa
menspel van ongehoord goede kwaliteit.
De bekentenis van de liefde tussen Faust
en Mephisto was een theatrale katharsis
die de toeschouwer het mes op de keel
zette. In de Manipulator zet Tranter het
mes op de keel van één van zijn poppen,
de angstige dichter Charly, en in Under
dog krijgt Tranter, alias de dertigjarige
mislukte circusartist Boy, het mes op de
keel .gezet door zijn eigen moeder, extra
pijnlijk omdat mama eerder in Boy's leven
het mes vrij radicaal heeft gehanteerd
toen haar vijftienjarige zoon in het dorp
relaties bleek aan te knopen met knapen-
minnende heren. Desindsdiensprakeloos
geworden Boy moet zich door een leven
heenvechten, waarin Tranter de pijn om te
leven en de wreedheid ervan als moker
slagen de zaal inslingert. Dramatisch kun
je dus zeggen, slaat hij daarmee zijn
voorstelling dood. Dat vind ik jammer,
want Tranter is gewoon een écht goede
kunstenaar, écht heel zeldzaam. Wie zich
gewapend weet tegen de duisternis van
zoveel melancholie, moet de voorstelling
zeker gaan zien, om de schitterende en
liefdevolle uitvoering van de poppen die
hij maakt en om de geestige, wél heel
wrede maar ook heel bewogen manier
waarop hij met ze speelt: zij zijn als het
ware zijn eigen liefkozende handen, zoals
hij heel knap aan het eind van de Manipu
lator laat zien.' Verder is het aan u.
Schouwburg Middelburg, 24 maart
Jan Blaaser, Joop Doderer, Nelleke Burg
en Hans Boskamp zijn de hoofdpersonen
in deze klucht van eigen bodem. Driekus
wordt doorgaans Drie genoemd. Drie is
loodgieter. Door een toevallige samen
loop van omstandigheden geeft hij zich
tijdelijk uit voor butler bij de familie 's
Gravenzande die juist op dat moment
voornaam bezoek uit Amerika verwacht.
Joop Doderer speelt de rol van loodgieter.
V.l.n.r. Marie Louise Stheins, Linda van
Dijck en Henny Orri in Agnes van God.
Foto Jutka Fiona.
Vijfentwintig jaar geleden was deze klucht
van Jan Blaaser in de schouwburgen en,
iets later, op t.v. een enorm succes.
Zuidlandtheater Terneuzen, 6 maart
Ben Verbong, waarschijnlijk bekender als
filmmaker, regisseerde dit stuk van de
Amerikaan John Pielmeier. 'Agnes of God
is a 'detective' story, not only of the world,
but of the mind and the soul', zei Pielmeier
over zijn stuk. Het is enkele seizoenen met
groot succes op Broadway gespeeld en
het ziet er naar uit dat het een klassieker
gaat worden.
Het mysterie van Agnes begint met een
onderzoek dat wordt ingesteld in een
klooster, na de vondst van een dood
kindje. Een vrouwelijke psychiater (Linda
van Dyck) leidt het onderzoek. Agnes
(Marie-Louise Stheins) is de jonge non die
het kindje blijkbaar heeft gebaard, maar
zich daar niets meer van lijkt te herinne
ren. Ze wordt bovendien volledig in
bescherming genomen door moeder
overste. In het begin kan de psychiater
niet tot de nonnen in de kloostergemeen
schap doordringen, alles is gehuld in een
mystiek waas.
Gaandeweg ontwarren zich de raadsels
aan de oppervlakte, maar naarmate de
psychiater dieper tot het mysterie door
dringt, komen ook de meest wezenlijke
twijfels boven over leven en wetenschap,
geloof en ongeloof en het wonder van het
bestaan. Geen voorstelling voor wie denkt
te weten hoe het leven in elkaar zit.
Zuidlandtheater Terneuzen, 7 maart
De Technische Theatergroep Perspekt
laat al een paar jaar opvallend theater
zien. Het gaat dan meer om de vorm dan
de inhoud. Ook in Beef Squad maakt
Perspekt weer inventief gebruik van de
techniek. Of gebruik maken van de
techniek, het is meer de techniek die de
voorstelling bepaalt, zodat kritiek op
technische verworvenheden meteen is
ingebouwd. Beef Squad biedt geen
verhaal.
De twee spelers, Mark Kingsford en
Michael Hermerhorst, zijn een soort
