DE DEMOCRATISCHE GANG VAN
VALS EN ONGELIJK NAAR
HARD EN MELODIEUS
De groep muzikanten die zich later Coöperatieve Vereniging u.a.
Orkest De Volharding noemde, kwam in 1972 samen om het gelijk
namige stuk van de Nederlandse componist Louis Andriessen uit
te voeren.
De componist gaf de spelers ruim de vrijheid om zelf te bepalen hoe
het stuk verliep. En na afloop zou ook Louis Andriessen pas weten
hoe het klonk.
Hij dacht voor de uitvoering aan klassiek geschoolde en creatieve
muzikanten en ook aan jazzmuzikanten die meer wilden dan Grote
Voorbeelden naspelen en die noten lazen.
Door deze manier van werken stonden componist en uitvoerders
heel dicht bij het uiteindelijke product.
Op die manier ontwikkelde het verdere repertoire van De
Volharding zich. Componisten die iets voor het orkest willen
schrijven, komen langs en luisteren op repetities toe of proberen
alvast iets uit. Zo groeit een compositie in nauwe samenwerking.
De zakelijke organisatie draagt ook een niet onbelangrijke steen
bij aan de motivatie van de leden. Want zoals in elke coöperatieve
vereniging dragen ook alle leden van het orkest verantwoording
voor het artistieke en zakelijke beleid.
Coöperatieve Vereniging u.a. Orkest De Volharding. Ooit wel 'ns
een keer 'het rooie orkestje van Andriessen' genoemd.
de volharding
Jean Quist
de volharding:
fanfaretraditie
vals en ongelijk
'De naarfi De Volharding neigt een beetje naar de
jaren twintig en dertig. Het klinkt ouderwets, dat
woord. Het lijkt op een oud socialistisch woord uit de
jaren twintig. Ter illustratie: de eerste coöperatieve
wasserijen en zuivelfabriekeh droegen de naam De
Volharding. Een typische naam vooreen coöperatie
ve vereniging. Ondanks dat ik uit De Volharding
stapte, geloof ik nog steeds in het belang van het
orkest. Ik wilde de dingen doen die door De
Volharding bleven liggen. Het orkest kon het trou
wens best zonder me stellen. Doordat ik er zoveel
mee optrok, vroeg ik me ook steeds vaker af wat ik
nog voor De Volharding kon schrijven. Het beperkte
m'n mogelijkheden en die groeiden weer toen ik er
verder van af stond. Ook omdat ik toen stukken kon
schrijven voor totaal andere bezettingen zoals De
Staat. Met De Volharding gaf ik duidelijk aan hoe je
mogelijk een alternatief kan vormen. Je werkt veel
meer vanuit een sociaal idee dan vanuit kwantitatie
ve en commerciële ideeën. Zonder de kwaliteiten van
De Volharding kon ik bijvoorbeeld nooit een stuk
4 december
Vestzaktheater
Vliselngen:
DE VOLHARDING
zon. 14 dec, 16.00 uur
schrijven als On Jimmy Jancey', wilde Louis An
driessen in 1978 tijdens een vraaggesprek kwijt.
Ruim acht jaar nadien zegt saxofonist en klarinettist
van De Volharding Bob Driessen: 'Het orkest De
Volharding brengt geen amusement maar kunst.
Waarmee ik niet zeg dat die twee elkaar bijten. Onze
muziek mag ik doorgaans niet zo erg toegankelijk
noemen, al zal de bezetting, uitsluitend blazers,
waarin we optreden wel aanspreken. Want iedereen
zat wel 'ns een keer in een fanfare. Nederland kent nu
eenmaal een grote fanfaretraditie. Meer nog dan
zang en orgel. Niet dat we ons een fanfare willen
noemen. We zien onszelf eigenlijk als een tegen
draadse bigband. Verschillende componisten schre
ven speciaal voor De Volharding de stukken voor het
I Première-programma'.
'Hoe die precies klinken, weten we niet want we
ontvingen er nog maar enkele. Van tevoren gaven we
niet aan wat we wilden. De componisten kwamen
met een schets en op basis daarvan beoordeelden
we of het ons wel of niet beviel. Binnen kregen we al
de muziek van de Engelse componist Steve Martland
die het Shoulder to Shoulder noemde, een nog
ongetiteld werk van Wim Laman en Down to the
Shades van Nico Schuyt. We wachten nog op
Hondemepper van Misha Mengelberg en op De
Profundis van Henk van der Meulen. Vooral het stuk
dat Van der Meulen levert, zal de nodige problemen
geven. Het gaat namelijk uit van drie tempi die door
elkaar heen lopen. We moeten een oplossing vinden
voor het probleem dat we niet met een dirigent
werken. Die rol zal een computer overnemen en via
l een koptelefoon aan de verschillende leden het
I tempo doorgeven. Heel anders klinkt het stuk van
Schuyt. Hij schreef het na het overlijden van zijn
vrouw. Welbeschouwd hele romantische muziek.'
Zegt Bob Driessen: 'De componisten voor ons
Première-programma behoren niet tot een groep
trendmakers. Ze schrijven voor ons omdat ze zich tot
De Volharding voelen aangetrokken, veel over blaas
muziek weten en werk maken dat ons ligt. Daarbij
onderschrijven ze onze doelstellingen zoals het
musiceren zonder dirigent. De reden dat we die
persoon afwijzen, ligt in het feit dat een dirigent
boven de spelers staat. We willen niet dat iemand
zegt wat en hoe we een stuk moeten spelen. Dat
maken we liever zeff uit al kost dat zelf uitzoeken veel
tijd.'
'Omdat we zopder tussenkomst van een dirigent het
repertoire samenstellen, moeten we dus meer van de
muziek weten zoals van de manier waarop het in
elkaar steekt. En dat leidt er weer toe dat we het beter
kunnen uitvoeren. Op die manier reageer je dus
alerter op het materiaal. Alleen bij extreem moeilijke
stukken wil het wel eens voorkomen dat we het met
de componist als dirigent instuderen.'
Zegt Bob Driessen: 'De afwezigheid van de dirigent
stamt uit de oprichtingsjaren. Daarmee reageerde
De Volharding op de toenmalige muziekpraktijk. In
die jaren groeide ook de gedachte van de buiten
wacht dat De Volharding enkel en alleen maar
politieke muziek speelde. Dat deed het orkest
inderdaad ook. Het trad veel op op manifestaties
waarvoor het een uitnodiging kreeg. Maar op een
gegeven moment wilden we niet alleen maar onder
steunende muziek maken voor strijdliederen. We
wilden ook de concertante richting op. We wilden
geen partijpolitiek maar muziekpolitiek beoefenen.'
Orkest 'De Volharding'
Foto Bastiaan Ingen
Housz
december 5
