mm
Van Benthem Jutting
The Vinny Golia Quintet
GOIN' AHEAD
Vinko Globokai
DISCOURS
Michael Joseph Smith
MOMENTS OF...
platen
Klaus Schultze
ANGST
BOEKHANDEL
Anno 1801
Lange Delft 64 4331 AR Middelburg
Telefoon 01180-12630
jA
art ist ick advicshuro-impresariaat
9 Winds NW 0117
Forbo Columbo/Set in Motion/
Lib-Nan-Ave/Sez You/Squints/
The Weedel
Vinny Golia: Khehe', sopraan en
baritonsaxofoon; John Fumo:
trompet, flügelhorn; Wayne Peet:
piano; Ken Filiano: bas; Alex
dine: slagwerk.
Besteladres: Nine Winds Re
cords, P.O.Box 10082, Beverly
Hills, Ca 90213, USA.
De Amerikaanse rietblazer Vinny
Goiia behoort tot de nieuwe
generatie jazzmuzikanten. Voor
beelden van hoe die muziek in
elkaar steekt, presenteert de
recent verschenen plaat Goin'
Ahead van het Vinny Golia
Quintet. Zoals ook zijn genera
tiegenoten dat doen, gaat Golia
uit van grote delen voorgecom-
poneerd en voorgearrangeerd
materiaal waarover de medemu
zikanten vrij improviseren. Op
die manier krijgt de vernieuwde
opvatting over jazz een tweedelig
karakter. In de uitgeschreven
delen staan compositorische ele
menten centraal. Instrumentale
effecten van de afzonderlijke
leden en hoe die zich met elkaar
onderling verhouden.
In contrast daarmee staan de
vrije improvisaties die voor het
overgrote deel terugvoeren naar
meer bekende jazzvormen. Zij
het zonder enige franje. Want
Golia en de zijnen spelen op een
strakke wijze, ook in balades.
Maar ondanks dat gegeven klinkt
hun spel fraai en rond. Het kwin
tet van Golia geeft met de muziek
een letterlijke vertaling van het
woord 'ensemblespel'. Het lijkt of
elk soleert en tegelijkertijd de
anderen begeleidt. Onder die
aanpak groeit uit bekende opvat
tingen muziek die volkomen
nieuw mag heten en zich ontwik
kelt uit het onderling uitwisselen
van ideeën. De bijna antieke
kenmerken van de blues bijvoor
beeld blijken nog voldoende mo
gelijkheden te bevatten voor een
haast dansbare nieuwe jazz.
Preciosa Aulos PRE 68517 AUL
Discours lil; Heinz Holliger:
hobo/Toucher; Jean-Pierre
Drouet: slagwerk/Discours IV;
Domus Quartet - Krysia Ososto-
wicz: 1e viool, Marshall Marcus:
2e viool, Robin Ireland: altviool,
Felix Wurman: cello
Besteladres: Aulos Schallplatten
Neumarkt 1, 4060 Viersen 11,
BRD.
Trombonist en (computer-)com-
ponist Vinko Globokar speelde in
de jaren zestig en zeventig een
belangrijke rol in de nieuwe mu
ziek van Frankrijk. Hij werkte
nauw samen met componist en
dirigent Pierre Boulez. Onder
meer in diens geesteskind
IRCAM, het Institut de Recher
che et Coordination de Acousti-
que Musique, een wat gesloten
studio voor electronische muziek
in het Parijse Centre Pompidou,
Vinko Globokar speelt trombone
alsof hij praat. In zijn composities
gaat hij uit van het gesproken
woord en verwerkt daarin al dat
gene wat samenhangt met het
spreken en combineert dat met
de eigenschappen van het in
strument.
Hijzelf en zijn uitvoerders musi
ceren op een verklarende, bekri
tiserende, vragende en comman
derende manier. Op deze wijze
maakt Globokar van muzikanten
acteurs. Hij gaat uit van wat
seriële muziek heet. Muziek ma
ken volgens wiskundige patro
nen die grotendeels tot stand
komen door berekeningen uit
bijvoorbeeld de meetkunde en de
algebra.
Uitermate gecompliceerde klan
ken die vandaag de dag ouder
wets heten. De belangstelling
voor de seriële stroming daalde
ook omdat maar weinigen buiten
de componisten zich er iets bij
konden voorstellen.
Discours III voor 5 hobo's
schreef Vinko Globokar in 1969
voor hoboïst Heinz Holliger.
Globokar ging uit van enkele
regels uit een gedicht van Beau-
deiaire. Door middel van een
bandrecorder voert Holliger alle
partijen zelf uit die zodoende
alleen op zichzelf kan terugvallen
en alleen zichzelf van commen
taar kan voorzien. Uit 1973 stamt
Toucher voor solo-slagwerk, hier
uitgevoerd door Jean-Pierre
Drouet. Voor dit stuk baseerde
Globokar zich op het toneelstuk
Galileo van Bertold Brecht. Voor
de uitvoering zocht Drouet zeven
klankobjecten uit. Die bespeelt
hij uitsluitend met zijn handen. In
Toucher geeft hij op die manier
de dertien klinkers uit de Franse
taal weer. Deels als acteur en
deels als muzikant. Want in het
begin gaan spreken en spelen
samen waarna langzaam aan
muziek spraak verdringt.
Uit 1982 komt Discours IV voor
strijkkwartet. Als uitgangspunt
nam Vinko Globokar het toneel
stuk T raumdeutung van Edoardo
Sanguineti. Daarin treden drie
mannelijke en een vrouwelijke
acteur op. Sanguineti schreef
voor dat de acteurs zichzelf
moesten regisseren als de leden
van een strijkkwartet. Bij Globo
kar acteert en musiceert het
strijkkwartet. Ze praten, schreeu
wen en vertellen op een manier
die aan het bespelen van een
instrument doet denken. En dat
laatste vertoont overeenkomsten
met praten, schreeuwen en
vertellen.
CCRI-001
Love/Sensuality/Happiness/
Understanding/Conversation/
Solitude/Drama/Intensity/Fear/
Pain/Genetics
Michael Joseph Smith: piano,
electronica
Besteladres: Creative Compo
sers Recordings Inc., P.O.Box
1305, Woodland Hills, Ca 91365,
USA.
De naam van componist en pia
nist Michael Joseph Smith roept
bij de kenners van hedendaagse
pianomuziek enige weerstand
op. Vooral in de kringen van de
eigentijdse jazz waartoe zijn mu
ziek in het algemeen gesteld toe
behoort, zwijgen critici over zijn
werk of doen het in het gunstig
ste geval af als 'pretentieuze
flauwekul'. Want in tegenstelling
tot veel van zijn collega's speelt
Smith volgens de klassieke en
melodische traditie. Dat doet hij
nu al zo'n veertien jaar. Een
periode waarin hij ruim vijfen
twintig platen afleverde.
Op twee titels na betreft het solo
opnamen. De twee uitzonderin
gen vermelden duetten met res
pectievelijk Steve Lacy en An
thony Braxton. Beiden saxofo
nisten die in de hedendaagse
muziek een uitermate hoog aan
zien genieten. Michael Smith
stelt dat hij zoekt naar 'n nieuwe
opvatting over pianomuziek.
Centraal erin moeten uitdagende
effecten en hypnotiserende melo
dieën staan die tezamen een
vernieuwende communicatie
aan het publiek moeten onder
houden. Smith geeft die gedach
te uiterst succesvol gestalte.
Want over publiek mag hij zeker
niet klagen.
Op de recent verschenen plaat
Moments of... laat Smith horen
dat hij het romantische en het
experimentele met elkaar kan
verweven tot een nieuwe mu
ziekvorm. Dat doet hij niet als
enige. Ook de Italiaanse film- en
avant-gardecomponist Ennio
Morricone hield zich ruim tien
jaar geleden bezig met een der
gelijke aanpak. Evenals Morrico
ne op de plaat Muziek voor Or
kest en Stem maakt Smith op
Moments of... muziek waar na
enkele malen luisteren iets mee
mis blijkt te zijn. Zogenoemde
ghost-electronica breidt het
spectrum van de piano uit tot
onwezelijke proporties. De vorm
van de composities lijkt op de
onmogelijke figuren die de teke
ningen van M.C. Escher kenmer
ken.
ID 20.003
Freeze/Pain/Memory/Surrender
/Beyond
Klaus Schultze: synthesizers
Besteladres: P.O.E.M. Musikver-
lag, Klaus D. Mueller, Kurfur-
stenstraBe 24, 1000 Berlin 46,
BRD.
Sinds de tweede helft van de
jaren zestig speelt Klaus Schult
ze slagwerk en synthesizers en
vervulde hij in zijn hoogtijdagen
voor een hele generatie de rol
van de nieuwe Amadeus. In de
loop van de jaren breidde de
Westduitser zijn activiteiten uit
naar het oprichten van studio's
en productiewerk.
De naam Schultze duikt telkens
op in de rij van muzikanten die
zich in West-Duitsland met syn-
thezisérmuziek bezig hielden.
Daartoe behoren onder meer
Tangerine Dream, Ashra Tem
ple, Cosmic Jokers en Popol
Vuh.
Klaus Schultze verkocht zijn mu
ziek goed. Vooral na zijn verbin
tenis met het platenmerk Virgin.
En temeer omdat hij op het juiste
moment met zijn synthesizer de
meditatieve richting opging. Aan
commercieel inzicht ontbrak het
Schultze zeker niet. Reden dat hij
in de loop van de jaren veel en
goed betaalde filmcomposities
aannam. Een recent voorbeeld
daarvan vormt Angst, al opge
nomen in 1984 maar pas onlangs
uitgebracht. Een rolprent van
een niet met name genoemde
regisseur. In zijn hoestekst no
teert Klaus Schultze alleen dat
Angst handelt over een waarge-
beurd justitieschandaal in Oos
tenrijk.
Het bijzondere van deze muziek
ligt in het feit dat de regisseur de
film liet monteren aan de hand
van de partituur. Anders dan bij
veel andere filmcomposities
dient de muziek niet uitsluitend
als behang of als versterkende
factor. Maar ondanks deze bij
zonderheid klinkt Angst niet veel
anders dan de andere muziek van
Klaus Schultze.
Nog steeds speelt de Westduitser
repeterende klanken op een bat
terij van electronische toetsin
strumenten. Ook in Angst gaat
hij uit van een herhalend thema
wat ronddraait tegen vrijwel sta
tische klankvlakken op de ach
tergrond. Na enkele malen luiste
ren valt op dat de melodie van
een passagq, strikt genomen
geen enkele verandering onder
gaat, evenals de inhoud van de
vlakken op de achtergrond.
Schultze transponeert echter
doorlopend het materiaal waar
door hettelkens anders klinkt. En
die indruk van verandering ont
staat ook door verschuivingen
van de plaatsen waarop de ver
schillende ritmes samenvallen.
Ook zonder titel blijkt snel waar
over de muziek gaat.
Klaus Schultze maakt dankbaar
gebruik van de muzikale tech
nieken die een spannende film
nog spannender maken. Alles bij
elkaar genomen mag Angst een
product heten dat de toets der
kritiek doorstaat, al blijft het met
ruim achttien minuten per kant
wel wat kort. Nieuwe inzichten in
het gegeven 'synthesizermuziek'
biedt het nauwelijks.
Klaus Schultze geeft alleen aan
dat hij zijn vroegere ideeën over
dit genre regelmatig perfectio
neert maar (nog) niet zijn huidige
grenzen overschrijdt.
Algemene Wetenschappelijke Boekhandel
gespecialiseerd in:
kunst
filosofie
geschiedenis
zeelandica
bladmuziek
literatuur
wij importeren zelf
Postbus 59S
4339 AN
NUbhOmg
NIEUW TELEFOONNUMMER 01189-2057
THEATER - SCHOOL - BUURTHUIS:
dans - muziek - mimetheaterprodukties met
gerenommeerde belgische en nederlandse beroeps
artiesten; kinder- en jeugdtheaterprogramma.
CONCERTORGANISATIES:
(vokaal/instrumentaal) klassiek/licht klassiek/
populair.
(PERSpNEELS) VERENIGINGEN:
Internationale variétéprogramma's, orkesten,
zangers, zangeressen, kinder-en jeugdprogramma's.
MET RECHT WORDT GEZEGD:
U BENT PAS GOED UIT
MET EEN WIM VERSCHELLING
PRODUKTIE
december 11
